OOSTELIJK HAVENGEBIED:
ALLURE, SAMBAL, EN GROOT LEED
ru *nwm h» t
Bert Franssen
iiiicrc iccrccc i ccc
'2£iH ccccrr rrc
i* WJli Icccictlcccïrcl [ii
*11 itftccc'tccsccl CEf
De beroemde stedenbouwkundige Rem Koolhaas liet op het voormalige ADM-
terrein aan de noordkant van het IJ nog niet zo lang geleden onbeduidende
laagbouwstroken neerzetten. In het nabijgelegen Oostelijk Havengebied gaat
het anders. Daar verrijst op eilanden in het IJ woningbouw met stedelijke allure,
die ook de zuidoever van het IJ moet krijgen - maar dat is nog afwachten, al
worden niet meer gebruikte pakhuizen herbestemd voor andere functies.
10
Heemschut
december 1998
Woongebouw van
architect Bruno Albert aan
de Levantkade op het
KNSM-e'dand. Foto's Bert
Franssen.
Als je, varend op het IJsselmeer, op Amsterdam
aankoerst, zie je van verre al Durgerdam, het mooie
dorpje aan de noordoever van het IJmeer. Maar waar
blijft Amsterdam, een Amsterdams waterfront, unieke
skyline, of betoverend 'gezicht op Amsterdam'? De
stad ligt wel aan het water, maar dat lijkt een goed
bewaard geheim. Eerst als je de Oranje Sluizen gepas
seerd bent, ontwaar je iets van stedelijke allure, op het
KNSM-eiland, en het verlengde daarvan, het Java-
eiland. Ze liggen midden in het IJ. Vroeger waren hier
de grote rederijen gevestigd die geregelde lijndiensten
op onder meer Indonesië, Suriname en de Verenigde
Staten onderhielden. Maar de scheepvaart verdween
en er kwam een aardige lap grond vrij voor woning
bouw.
Op zo'n mooie locatie moest natuurlijk iets bijzonders
verrijzen, en dat is gelukt. De stedenbouwkundigen
Jo Coenen (KNSM-eiland) en Sjoerd Soeters 0ava-
eiland) ontwierpen twee verschillende, maar even
indrukwekkende masterplannen, waarbij ze architecten
aanzochten met een al gevestigde reputatie, inclusief
zichzelf. Vooral gebouw 'Piraeus' van de Duitsers
Kollhoff en Rapp is van een zeldzaam niveau, onneder-
lands monumentaal, ongetwijfeld een toekomstig te
beschermen monument. Kollhoff en Rapp moesten
htm bouwblok integreren met een restant van een
bestaand havengebouw, en dat heeft hun creativiteit
blijkbaar gestimuleerd. Hun woonblok omarmt als het
ware het voormalige havengebouw.
Ligt in het masterplan van Jo Coenen de nadruk op
grote, monumentale bouwvolumes, het plan van
Soeters volgt het schema van de Amsterdamse grach
ten, inclusief bruggen en dwarsgrachtjes. Een fascine
rend gezicht. Zijn de historische grachten vooral
aantrekkelijk door hun enorme variatie, zo ook de
grachtengordel van Soeters: hoge, smalle blokken,
wisselend van kleur, hoogte en architectuur - ieder
blok huizen van telkens 27 meter breed wordt gevolgd
door een blok van geheel andere signatuur. Zelfs de
