december 1998
Heemschut
9
De brug achter het Scheepvaarthuis
(Waalseilandsgracht/Buiten Bantammerstraat),
een door Van der Mey in samenwerking met
Kramer ontworpen brug, die in 1914 gereed
kwam. De brug heeft vier fraai vorm gegeven
smeedijzeren lantaarns met aan weerszijden
daarvan zeepaardjes.
Helaas zijn er meer voorbeelden van brug
wachtershuisjes, die het loodje moesten leggen.
In de jaren '80 is echter de aandacht voor
erfgoed uit de sector van industrie en techniek,
waartoe ook bruggen worden gerekend,
aanzienlijk toegenomen. Zo heeft het
Amsterdamse Bureau Monumentenzorg tien
jaar geleden in samenwerking met de afdeling
Bruggen van de toenmalige dienst Publieke
Werken 261 bruggen geïnventariseerd als
eerste stap op weg naar bescherming.
Vervolgens heeft men daaruit een selectie
gemaakt, toegesneden op het bruggenbestand
binnen de Singelgracht en de periode vóór
1940. Op basis van authenticiteit, zeldzaamheid
en historische architectuur en techniek is daarna
een lijst van 72 bijzondere bruggen samengesteld.
Deze zijn gemeentelijk monument geworden.
Opmerkelijk is dat in de hoofdstad veel simpele
plaatbruggen uit de vorige eeuw na de Tweede
Wereldoorlog zijn vervangen door welfbrug-
gen, die qua vorm ouder zijn. Dat leidt ook tot
de conclusie dat het belangrijk is om aandacht
te blijven besteden aan bruggen, die het stads
beeld bepalen, ook al zijn die niet meer authen
tiek. Een zorgvuldig beheer van de
Amsterdamse bruggen is nodig omdat zij een
belangrijke stedenbouwkundige kwaliteit verte
genwoordigen. Dat geldt met name voor een
aantal houten ophaalbruggen.
Wibo Burgers is medewerker industrieel erfgoed te
Noordwijkerhout.
Missers
Lange tijd hebben de Amsterdamse bruggen
het zonder bescherming moeten doen. Dat is
ook niet zonder schadelijke gevolgen gebleven.
Van enkele of dubbele houten wipbruggen zijn
er nog maar enkele in de stad te vinden. Ook
van de karakteristieke stalen wipbruggen is
slechts een klein aantal over. Een uit oogpunt
van monumentenzorg weinig gelukkige beslis
sing was de vervanging van twee originele, laat-
19de-eeuwse smeedijzeren wipbruggen over de
Brouwersgracht, die in slechte staat verkeerden
door replica's in het begin van de jaren '90.
Een andere misser: bij de renovatie van de
Wiegbrug (Kostverlorenvaart/De Clercqstraat)
in 1989 werd een stenen brugwachtershuisje in
de stijl van de Amsterdamse School gesloopt.
De brug achter het Centraal Station naar een
ontwerp van P.L. Kramer in de stijl van de
Amsterdamse School.
