Amsterdam bruggenstad bij uitstek
r
Si
Wibo Burgers
Van de 1400 bruggen zijn er nu 72 beschermd
Amsterdam dankt zijn faam aan de grachten. Belangrijk zijn dus
ook de bruggen, die over het water liggen. Het 'Venetië van het
Noorden' telt er zo'n 1400, waarvan er tot het midden van de
jaren '90 slechts enkele de status van monument hadden
verworven. Daarna zijn 72 bruggen op de gemeentelijke
monumentenlijst geplaatst, waaronder natuurlijk de bij de
toeristen zo bekende Magere Brug uit de vorige eeuw. Maar ook
een aantal bruggen van architect P.L Kramer, ontworpen in de
eerste helft van de 20ste eeuw, werd beschermd. Daarmee is
andermaal het belang van het industrieel erfgoed onderstreept.
8
Heemschut
december 1998
Amsterdam kende aanvankelijk vele houten
bruggen, die in een later stadium werden
vervangen door stenen exemplaren. De stenen
welfbrug markeerde de grote stadsuitleg van
1610, zo wordt gezegd in 'Amsterdam, stad van
bruggen', een inventarisatie van monumentale
bruggen in de binnenstad van Amsterdam,
uitgebracht door het Bureau Monumentenzorg
Amsterdam in 1995. De brug maakte integraal
deel uit van de grachtengordel.
De industriële revolutie zorgde voor een
ommekeer. Het gemotoriseerde verkeer nam
snel toe en dat betekende ook dat er andere
eisen aan bruggen werden gesteld. Soms
werden oude bruggen vervangen door nieuwe,
de hoge welfbruggen werden platter, breder en
lager gemaakt. Er kwamen nieuwe bruggen van
ijzer of staal. In de eerste helft van de 20ste
eeuw ontstond de architectuurstroming, die
bekend staat als de Amsterdamse School. In die
stijl ontwierpen de architecten P.L. Kramer en
J.M. van derMey honderden monumentale
bruggen, waarvan een aantal ook in onze dagen
nog een sieraad is voor de hoofdstad. Ook deze
bruggen staan uiteraard op de gemeentelijke
monumentenlijst.
Architect Kramer (1881-1961) was - evenals
J.M. van der Mey -esthetisch adviseur bij het
toenmalige Publieke Werken (nu de dienst
Stedelijk Beheer). In de periode 1916-1952
ontwierp hij talloze bruggen, vrijwel steeds met
balustraden van smeedijzer, met zuilen van
beeldhouwwerk op de landhoofden en soms
ook met brugwachtershuisjes, die één geheel
vormden met de brug. Een goed voorbeeld van
een door Kramer ontworpen brug in de stijl van
de Amsterdamse School is de hefbrug achter
het Centraal Station, nu nog in gebruik voor
langzaam verkeer. De brug dateert van 1930.
Wipbrug over de Brouwersgracht: een replica.
