Nieuwe uitgaven
Anne-Marie ten Cate
oktober 1998
Heemschut
39
Postkantoor van Achterveld, 1915.
Tekening uit Topografische gids.
Topografische gids
Frank van den Hoven heeft zich een bijkans
onmogelijke opgave gesteld om een geheel
herziene herdruk van het 'Aardrijkskundig
Woorden boek van Nederland' samen te
stellen. Dit boek verscheen 30 jaar geleden en
is behalve verouderd, slechts sporadisch anti
quarisch te verkrijgen. Onlangs verscheen, na
5 jaar spitten zoals Van den Hoven zelf schrijft,
de 'Topografische Gids van Nederland, een
inventarisatie van alle 15.000 huidige en voor
malige Nederlandse gemeenten, steden, wijken
dorpen en vooral buurtschappen'. Na alle
recente herindelingen is dit vooral met het oog
op cultuurhistorie een praktisch naslagwerk.
Per naam wordt er summier wat inhoudelijk
informatie gegeven, naarmate de plaats kleiner
is de beschrijving uitgebreider. Daarnaast bevat
het boek vele bijlagen zoals lijsten met cultuur
historische verenigingen, nog bestaande veer
ponten, watertorens, klokkenstoelen, internet
adressen, musea, toertochten en literatuurlijst.
Alles het resultaat van monnikenwerk van Van
den Hoven en zijn helpers.
Amersfoort, Filatop, 1998. 195p. ISBN 9 189080
302130. Het boek is, om. de kosten te drukken,
alleen bij de uitgever te bestellen door overmaking
vanf 129,95 (inclporto) op postbanknummer
4152860 t.n.v. uitgeverij Filatop te Amersfoort.
Rijkswaterstaat
Bij uitgeverij Europese Bibliotheek verscheen
een indrukwekkende studie: 'Twee eeuwen
Rijkswaterstaat (1798-1998)' door drs.A. Bosch
en drs. W. van der Ham en onder redactie van
Prof. dr. ir. H. W. Lintsen. Aan deze studie ligt
bijna vijfjaar intensieve voorbereiding ten
grondslag door tal van onderzoekers, adviseurs,
beeldredacteuren, tekenaars en cartografen. De
leiding was in handen van de Stichting Historie
der Techniek te Eindhoven. Rijkswaterstaat is
de afgelopen 200 jaar de belangrijkste vormge
ver van Nederland geweest en de kaart van ons
land is in die periode ingrijpend veranderd.
Dijken, inpoldering, bruggen, sluizen, viaduc
ten, windmolens, snelwegen enz. hebben voor
een voortdurend veranderend beeld, voor een
metamorfose, gezorgd. Niet uit zucht naar
verandering, maar omdat een zich ontwikke
lende samenleving nieuwe eisen stelt aan de
infrastructuur en niet langer kan bestaan met
de voortdurende dreiging van het water.
Duizenden Nederlanders hebben aan dit
veranderingsproces bijgedragen zoals politici,
bestuurders, waterschappen, actievoerders. Het
boek laat vooral zien met hoeveel vernuft en
inventiviteit de delta van de lage landen in de
laatste twee eeuwen van een bedreigd gebied is
veranderd in een veilig, welvarend en leefbaar
land. De geschiedenis van deze ontwikkelingen
wordt geschetst. En de dienst hoopt dat dit
jubileumboek zal bijdragen tot een beter begrip
voor Rijkswaterstaat bij een breed publiek en
dat het voldoende stof levert tot het nadenken
over waterstaat en infrastructuur in de
komende eeuw. Het boek bevat vele afbeeldin
gen, oude en recente foto's, kaarten en tekenin
gen onder andere om de verschillende technie
ken te verduidelijken. Op bladzijde 194 is een
prachtige luchtfoto van het ecoduct (wildvia
duct) over de A50 bij Woeste Hoeve afgebeeld.
Zaltbommel, 1998. 343 p. ISBN 90 288 65181.
Prijs f59,90.
Standaardwerk boerderijbouw herdrukt?
De Stichting Historisch Boerderij Onderzoek
overweegt om bij voldoende belangstelling het
boek 'De Landelijke bouwkunst in het
Hollands Noorderkwartier' door L. Brandt
Buys uit 1974 in facsimile uit te geven. Het
standaardwerk, evenals een latere herdruk, is
sinds lang uitverkocht. Het boek telt 594 pagi
na's en vele afbeeldingen. Alleen voor intekena
ren zal de prijs 135,- zijn; de verkoopprijs zal
155 gulden bedragen, exclusief verzendkosten.
Bestellingen en informatie: SHBO, Postbus 649,
6800AP Arnhem.. Tel (026)3516222,
fax. (026) 3516231.
Bonas
De jaargang 1998 van de Bonas-reeks
(Bibliografieën en Oeuvrelijsten van Nederlandse
Architecten en Stedebouwkundigen) opent met
een speciale dubbeluitgave over de architecten
familie, 'J.J. van Nieukerken (1854-1913),
M.A. van Nieukerken (1879-1973) enj. van
Nieukerken (1885-1962); architectuur als
ambacht - ontwerpen voor het patriciaat' door
Michael Lucassen en Inez Kloosterman. De 19de
eeuwse bouwtraditie zoals die door vader
J.J. werd ingezet en door diens zonen tot ver
in de 20ste eeuw werd toegepast, kwam met de
sluiting van het bureau in 1960 definitief tot
een einde. Het enorme archief werd behouden
en geïnventariseerd. Vanaf de jaren '30 liep de
belangstelling voor de historiserende vormen
terug. De Van Nieukerkens bleven in hun visie
geloven en meenden dat de geschiedenis hen
gelijk zou geven. Zij koesterden hun archief en
zoon Marie heeft de geschiedenis van het
bureau vastgelegd en bestemd voor een
toekomstig architectuurinstituut. Het meest
imposante voorbeeld uit het immense oeuvre is
waarschijnlijk het huidige Tropeninstituut te
Amsterdam (1914-1926). De Van Nieukerkens
hadden connecties vooral onder het patriciaat.
Bij de restauratiewerkzaamheden aan kastelen,
landhuizen en buitens (het Loo, Huize de
Voorst) werden de contacten gelegd voor
nieuwe opdrachten. Woonhuizen treft men
vooral in Den Haag. Bij de landhuisontwerpen
komt hun ideaal, het laten samengaan van
verschillende kunsten binnen de architectuur,
vooral tot zijn recht.
Bladerend door deze uitgave kan men niet
anders dan tot de conclusie komen dat het
bureau Van Nieukerken gauw een degelijke en
uitgebreide monografie verdient, met vooral
veel afbeeldingen!
Rotterdam, Bonas, 1998. 204 p.
ISBN90 802401 4 1 Prijs f39,50.
Deze zomer verscheen eveneens in de Bonas-
reeks 'M.P.J.H. Klijnen (1887-1973); individu
alist en estheet' Aoor Annemieke Drijber-Vos.
Klijnen is een vergeten architect, een estheet,
die zich niet wilde conformeren aan moder
nisme of traditionalisme, de architectuur-
