HEEMSCHUT ACTIEF
32
Heemschut
oktober 1998
een beheerder op het terrein moeten wonen omdat het
vandalisme steeds verder verval in de hand werkt. Het
is aan te raden om de beide poorthuisjes die te zien zijn
op de tekening van Gevers van Endegeest (afb. 12)
voor dat doel te herbouwen. Nu Rijk, Gemeente en de
stichting Geldersche Kasteelen eensgezind zijn in hun
voornemen tot restauratie, moet er toch op deze wijze
een oplossing gevonden kunnen worden. Hoe het
gebruik er straks uit zal zien is nog onderwerp van
overweging, wat deel uitmaakt van de voorbereidin
gen. Uitgangspunt daarbij is dat de landschappelijke
kwaliteit, infra-structuur en de rust van het eiland en
daarmee de waardevolle flora en fauna niet wordt
aangetast.
Geraadpleegde noten en literatuur
1J. Kamphuis; Kasteel Nederhemert. Een oriëntatie op de bouwgeschiedenis.
Delft 1985. Tweede druk 1986. Passim.
2) Nicki Bullinga; Kasteel Nederhemert. In: Castellogica 1995-1/pp 148-153.
passim. Zie ook: P.W.J. van den Berg; Het kasteel Nederhemert. In: Buiten, jrg
14,2 oktober 1920/pp 472-475.
3) Archief H.A. de Kok, Hardinxveld-Giessendam. Onderzoeksgegevens genealogie
geslacht De Kok.
4) Trees Blom; 'Lubbert Turck, Heer van Hemert ca 1555-1586'. In: Tussen de
Voorn en Loevestein. Historische Kring Bommelerwaard, Jrg. XXV, 1989 no.
67/pp 1-9.
'Wat een wapenbord in de kerk van Nederhemert-zuid ons te vertellen heeft.'
Idem, jrg no XXIV, 1988 no65/pp 25-36.
5) F.A.J. Vermeulen; De Bommeler- en Tielerwaard. GB. Mon. Gesch. en Kunst
III. 's-Gravenhage 1932. pp 113-125. Passim.
6) Luisa E.M. Barones van Wassenaer-Crocini; Droomrondgang in het kasteel
Nederhemert. Ars etLibri. Alphen a/d Rijn 1993.
7) Archief M.E.L. Baron Van Wassenaer van Nederhemert; Interview dd 28 augus
tus 1998 met M.E.L. Baron en Barones Van Wassenaer van Nederhemert-
Mommersteeg.
8) Peter J. Schoon; Een belangrijke aanwinst van NicolaesMaes (1634-1693). Het
portret van Margaretha de Geer weer terug in Dordrecht. In: Bulletin
Dordrechts Museum. Jrg. 22,1997 no6. Zie ook noot 5. pp 119,120.
9) Tent. cat. (aut. var.); Arent de Gelder. Rembrandts laatste leerling. Dordrechts
Museum Catalogus tentoonstelling (11 oktober 1998 - 17 januari 1999).
Dordrecht/Köln 1998. Vergelijk cat.nr. 33 wat ook een werk van Maes zou
kunnen zijn.
10) A.G. Schulte red. (aut. var.); Ruïnes in Nederland. Beschrijving Kasteel
Nederhemert pp 149-153.
11) Een Restauratiefilosofie voor kasteel Nederhemert. Kernvragen ten behoeve van
het beraad met deskundigen te houden op 28 februari 1991. Verslag dd augustus
1991Stichting Geldersche Kasteelen.
12) C.C.G. Quarles van Ufford; Architectuur of Historie - dat is de kwestie. In:
Bulletin KNOB jrg. 75,1976 no 5. pp 269.
13) Telefonische mededelingen Prof.Dr.J.G.N. Renaud dd 21 september 1998.
14) Telefonische mededeling Prof. Drs.H.J. Janssen, dd 21 september 1998.
15) Telefonische mededeling Prof.Dr.Ir.C.L. Temminck Groll, dd 21 september
1998.
16) Mededeling dd 8 juni 1998, gedaan door Ir. J. Kamphuis, Uitvoerend Bureau
voor Bouwhistorie te Delft. In hetzelfde pand is gevestigd het research en restau
ratiebureau Archeoplan: onderzoek, dateringen en restauraties archeologische
vondsten. Beide bureaus werken nauw samen.
17) Jaarverslagen Stichting Vrienden Geldersche Kasteelen: 1959-'64, pp 40-43;
1965-75, pp 78-81; 1993, p 36; 1995, p 30; 1997, p 19.
Drs. J.J. Bollebaker is bestuurslid van de Bond Heemschut, lid
van de Prov. Commissie Heemschut Zuid-Holland en lid van
de redactieraad.
OVERIJSSEL
Rademakerszijl Zwolle wordt gerestaureerd
Zwolle De Rademakerszijl, een in 1783 gebouwde sluis
die de verbinding vormt tussen Zwarte Water en Oude
Wetering in de buurtschap Frankhuis in de gemeente
Zwolle, wordt gerestaureerd. De sluis, die in een zeer
slechte staat verkeert, wordt langzaam maar zeker
ingesloten door het uitbreidingsplan Stadshagen.
De Bond Heemschut heeft het Zwolse gemeentebestuur
gevraagd pogingen te ondernemen om de oude sluis (een
gemeentelijk monument) op de lijst van Rijksmonumenten
te krijgen. Heemschut Overijssel heeft ook voorgesteld
een jachthaven bij de oude schutsluis aan te leggen. Uit
onderzoek is gebleken dat de Rademakerszijl uniek is.
Een jaar of vijf geleden heeft Heemschut al een informatie
paneeltje bij de sluis geplaatst. Het sluisje was eertijds van
belang voor de trekschuit naar Kampen, maar heeft
inmiddels geen functie meer.
Heemschut in beroep tegen verbouwingsplan
Wijhe De Bond Heemschut vindt dat B en W van de
gemeente Wijhe de bezwaarschriften die Heemschut
indiende tegen de verbouwingsplannen van kasteel het
Nijenhuis onzorgvuldig heeft behandeld. Het Wijhese
gemeentebestuur is namelijk niet ingegaan op de kern
van de bezwaren. Heemschut heeft derhalve bij de
Arrondissementsrechtbank Zwolle beroep ingesteld
tegen de beslissingen van het Wijhese college.
Zoals eerder gemeld wil de Provincie Overijssel het
Nijenhuis intern verbouwen en uitbreiden. In 1995
presenteerde architect Gunnar Daan twee planconcepten.
Provinciale Staten koos toen voor het zogenaamde pavil-
joenplanconcept. De keus was gebaseerd op een rapport van
de Brinkgroep uit Leidschendam. Daarvoor hoefde geen
bestaande bebouwing te worden gesloopt, alleen twee
ramen in de tussenkamer in het kasteel zouden veranderd
worden in deuren voor de entree naar de verbindingsbrug
met het paviljoen.
Een jaar later kwam Daan met zijn tweede plan voor de
interne verbouwing dat veel ingrijpender bleek dan de
Brinkgroep had aangenomen. Het voor de hand liggende
alternatief, het zogeheten Boerderijplanconcept is ondanks
de bezwaarschriften van Heemschut niet aan de orde
gesteld bij de aanvragende en/of adviserende instanties.
Heemschut vindt nu dat B en W van Wijhe voorbij is
gegaan aan de kern van het bezwaar van Heemschut. Het
paviljoenplan houdt namelijk in dat er een interne verbou
wing moet worden uitgevoerd. Dat had voorkomen
kunnen worden als gekozen was voor het boerderijplan.
Heemschut is van mening dat de monumentale waarde
van het kasteel als onderdeel van het museumcomplex
beter is gewaarborgd en versterkt wordt door het publiek
niet door het kasteel te leiden, maar te concentreren in en
bij het westelijk bouwhuis, waar nu ook al het accent op de
museale functie ligt.
De bezwaren tonen aan dat niet de monumentaliteit van
het Nijenhuis met zijn ruimtelijk-historische gegevens is
als museum primair is gesteld. Het boerderijplan biedt
naar de mening van Heemschut een veel evenwichtiger
conceptie tussen monumentaliteit en functionaliteit.
