Theater in de Bocht
Anne-Marie ten Cate
Muzikaal Monument in Theater Instituut Nederland
Op zondagmiddag 22 november bent U welkom achter de
mooie gevels van het Theater Instituut Nederland (TIN) aan de
Herengracht te Amsterdam. Het TIN kan nog niet zo lang
pronken met dit vorstelijke onderkomen, een voorbeeld van
geslaagd hergebruik. Na jaren worstelen met ruimtegebrek,
regelmatig verhuizen en een ingrijpende restauratie en renovatie
kan men zich weer volop concentreren op de functie van
centraal kennisinstituut op theatergebied.
oktober 1998
Heemschut
9
'Het TIN verstrekt informatie, verricht onder
zoek, initieert debat, zet aan tot reflectie en
bevordert deskundigheid, aansluitend bij de
behoeften van het professionele theater, natio
naal en internationaal. Tevens bevordert het de
kennis van en inzicht in het theater in al zijn
verschijningsvormen bij het publiek van
vandaag en morgen', aldus de officiële doelstel
ling die ik voor het gemak maar volledig citeer.
Kortom alle disciplines zijn vertegenwoordigd;
van poppenspel en jeugdtheater tot mime en
dans. In het TIN treft men dan ook een uitge
breid archief met o.a. bladmuziek, teksten en
afbeeldingen, evenals een bibliotheek.
Wisseltentoonstellingen, samengesteld door de
costumière Will Beets, tonen theaterkostuums
uit de enorme collectie die het museum rijk is.
Contrast
In de zogenaamde kleine bocht aan de
Herengracht no 166-172 is het TIN in een
aantal monumentale panden ondergebracht.
De ingang van het theater museum is op 168.
De gevel is sober en van grijze zandsteen. In
opdracht van Micbiel Pau-w, vermogend
koopman en bewindhebber bij de W.I.
Compagnie, werd het in 1638 ingrijpend
verbouwd naar een ontwerp van Philip
Vingboons (1607-1678), die toen aan het begin
van zijn loopbaan stond. Pauw liet de suiker
bakkerij achter het huis grotendeels afbreken
en verbouwen tot achterhuis. De steeg die naar
de bakkerij voerde trok hij bij het huis, waar
door er meer ruimte kwam voor de gangpartij
en het trappenhuis. De gevel was aanvankelijk
De panden Herengracht 168-174 (arch.Philip
Vingboons), waarin het Theater Instituut is
gevestigd.
Foto's Roel Bogaards.
heel licht van kleur en oogde minder sober dan
nu het geval is. Boven de raarhpartijen en de
deur zaten afwisselend driehoekige en gebogen
frontons. Deze werden verwijderd toen de
ramen in de 18de eeuw werden vergroot. In de
top, vermoedelijk één van de vroegste halsge
vels van Amsterdam, is het wapenschild van de
familie Pauw afgebeeld.
Het contrast met het buurhuis is enorm.
Nergens is de omslag van het extroverte en
uitbundige maniërisme en de ingetogen voor
naamheid van het classicisme duidelijker te zien
dan bij deze twee gevels die zo broederlijk naast
elkaar staan.
Het felgekleurde en rijkversierde Bartolottihuis
werd slechts twintig jaar eerder gebouwd. Willem,
van den Heuvel erfde het Bartolotti fortuin op
voorwaarde dat hij zich voortaan Bartolotti zou
noemen. Hij gaf de beroemde stadsbouwmees
ter Hendrick de Keyser (1565-1621) in 1617 de
opdracht een stadspaleisje te bouwen op de
twee kavels die hij in de nieuwe uideg had
gekocht. Zoals gebruikelijk in die tijd hield
