december 1997
Heemschut
7
Zicht op het woonhuis vanuit de boomgaard.
Koek kwamen met verhalen thuis over het
bijzondere plekje, dat hen aan buitenlandse
vakanties deed denken. Het dak van de boerde
rij was vanuit huize De Koek zelfs te zien. Toen
de bestemmingsplanwijziging officieel ter visie
gelegd werd had de heer De Koek dan ook twee
gegronde redenen voor zijn bezwaar: geen
toename van verkeersoverlast en -gevaar, maar
ook geen sloop van het beschermde rijksmonu
ment, waarin hij inmiddels ook zelf danig geïn
teresseerd was geraakt. Tevens tipte hij
Heemschut en de Heemschut-commissie Zuid-
Holland tekende, als enige niet direct betrok
kene, meteen bezwaar aan. Deze actie vond zijn
vervolg in een onderhoud tussen burgemeester
C. Bakker, Heemschut-voorzitter Zuid-Holland
mr. D. W. Beels en technisch adviseur ir. F.
Goppel. Hierin benadrukte Heemschut nog
eens het belang van de boerderij in cultuurhis
torisch opzicht en bepleitte een andere oplos
sing voor de verkeersproblematiek. De burge
meester had hier wel oren naar en de heer De
Koek herinnert zich dat van de aanleg van de
weg sindsdien eigenlijk niets meer vernomen is.
Deze opstelling van het gemeentebestuur en
ook, meer algemeen gesteld, het met veel verve
vormgegeven monumentenbeleid, geïnspireerd
door een enthousiaste monumentencommissie,
doen vermoeden dat het oorspronkelijke plan
tot aanleg van de weg te wijten is aan een
schoonheidsfoutje binnen de organisatie en dat
zeker geen sprake is geweest van doelbewuste
onachtzaamheid. Daarvoor slaat Giessenlanden,
en het verdere verloop van deze zaak bewijst
dat, een veel te positief figuur waar het de zorg
voor het cultureel erfgoed betreft.
De familie De Koek slaagde erin met de eige
naar overeenstemming te bereiken en de boer
derij werd, met het grootste gedeelte van de
bijbehorende grond, zijn eigendom. Volgende
stap was het voordragen van de boerderij voor
een toekenning uit de extra middelen voor
1996, beter bekend als "de pot van Nuis".
Wanneer dat niet lukte zou men tot 2 013 op
subsidie moeten wachten en dat was wel wat
erg lang, er moest hoognodig aan de slag
gegaan worden. De gemeente ondersteunde
de aanvraag van ganser harte en bij de officiële
toekenning kwam de heer De Koek dan ook
burgemeester Bakker tegen! Beiden waren
voor hetzelfde uitgenodigd: het honoreren
van de aanvraag voor Schoolstraat 18 te Arkel.
Vervolgens kon onder het toeziend oog van
vrijwel de gehele Arkelse gemeenschap met het
werk begonnen worden.
De restauratie
Het foto-album laat een totaal verkommerd
pand zien: afbladderende pleister, ontbrekende
deuren, gaten in het dak en de vloeren, groten
deels vergane ramen en geen hele ruit meer te
bekennen. De restauratie-opvatting van de
nieuwe eigenaars was een tamelijk eenvoudige:
vernieuwing van wat niet meer mee kan, voor
het overige alles laten zoals het is en wat nood
zakelijke aanpassingen met het oog op modern
wooncomfort. Dit hield in dat houten onderde
len, de kapspanten bijvoorbeeld maar ook de
ramen, secuur werden opgemeten en tot op de
millimeter nauwkeurig in nieuw hout weer
werden "teruggebracht". De kap werd van
beschot voorzien, dat onder de sporen werd
bevestigd. Daar is uit oogpunt van hygiëne en
onderhoud veel voor te zeggen maar het onttrekt
wel een groot deel van de kapconstructie aan
het oog. De laatste bewaard gebleven binnen
deur stond model voor de overige exemplaren.
Een toevallig rondslingerend stukje van het
houtsnijwerk in het bovenlicht van de voordeur
maakte een verantwoorde reconstructie hiervan
mogelijk. De her en der verspreid liggende
plavuizen keerden weer terug naar hun plaats
van herkomst: de vroegere (en toekomstige)
keuken.
'Twee begane gronden'
Als we het woonhuis van binnen bekijken
springt een kenmerkende eigenschap van zo'n
tegen de dijk aan gebouwd huis in het oog: het
heeft als het ware twee begane gronden. Wie
vanuit de boomgaard het huis, via de keuken,
betreedt heeft hier het idee met de woonverdie-
ping te doen te hebben en dit overkomt ook
degene die, enkele meters hoger, vanaf de dijk
Woonhuis en stal vanuit de boomgaard ter
hoogte van het kippenhok.
het huis binnen komt. Het bewonen van een
dergelijk monument vraagt een zeker aanpas
singsvermogen, zo zal er in de keuken gegeten
moeten worden, want de zitkamer biedt daar
voor eigenlijk te weinig ruimte. Wel kon van
het aanbrengen van een trap met overloop om
de twee woonlagen te verbinden geprofiteerd
worden om een hoek voor werken en studeren
te creëren. Het ligt in de bedoeling in de
toekomst ook de stal bij het woonhuis te
betrekken. Hiervoor zal dan in ieder geval de
zoldervloer van de sta] flink hoger moeten
komen te liggen om beneden voldoende
stahoogte te krijgen. Over de aanvang van de
restauratie van dat gedeelte van de boerderij
bestaat evenwel nog geen zekerheid, eerst maar
eens wonen in, en genieten van, hetgeen nu
gereed gekomen is. Het woonhuis biedt het
gezin voorlopig ruimte genoeg en met het
uitzicht op de boomgaard moet de familie De
Koek in het voorjaar inderdaad het vakantie
achtige gevoêl bekruipen hier te leven als God
in Frankrijk.
Leo van der Meule is PR-medevierker van de
Provinciale Commissie Heemschut Zuid-Holland.
