MAVO
Senioren in Wilhelmina
H. Hoestra en H.E. Dekhuyzen
Rhenen: strijd om behoud leidde tot compromis.
Twee jaar geleden werd in Heemschut onder de titel 'Wilhelmina
Mavo in gevarenzone' de aanloop van de moeizame strijd tot
behoud van dit markante schoolgebouw beschreven. Deze
gevarenzone heeft het gebouw inmiddels betrekkelijk goed
doorstaan.
4
Heemschut
december 1997
Doorkijkje op de Wilhelmina Mavo.
Het gebouw uit 1931 in de stijl van de
Amsterdamse School en naar ontwerp van de
Amersfoortse architect J.B. van der Haar staat
er inmiddels weer mooi bij, zij het dat de actie
voerders niet het onderste uit de kan hebben
gekregen. Het schoolgebouw is namelijk voor
een deel ongeschonden gebleven en voor een
deel herbouwd terwille van de nieuwe bestem
ming: wonen voor senioren.
Cuypersgenootschap
Bij de herbouw is men zorgvuldig te werk
gegaan. Met name is volgens de uitgangspunten
van het Cuypersgenootschap en Heemschut het
oorspronkelijke volume van het deel, waarin
zich de lokalen bevonden, behouden. Oud en
nieuw sluiten naadloos op elkaar aan; het
gebouw heeft zijn oorspronkelijke sfeer behou
den en aan de buitenkant is nauwelijks te zien
dat het hier deels om nieuwbouw gaat.
Over de vraag of in het kader van monumen
tenzorg reconstructie verantwoord c.q.
gewenst kan zijn, wordt in het bovengenoemde
artikel een genuanceerd en zeker geen negatief
oordeel gegeven. De Wilhelmina Mavo in
Rhenen mag naar ons oordeel aan de lijst van
geslaagde voorbeelden worden toegevoegd.
Bemiddelingspogingen
De geschiedenis die tot dit resultaat heeft
geleid is spannend en gecompliceerd.
Spannend omdat, in diverse stadia van de
discussies rond dit gebouw, telkens weer het
gevaar van algehele sloop dreigde.
Op de concept gemeentelijke monumentenlijst
stond dit gebouw 'met stip'. De lijst was helaas
nog niet door de gemeenteraad behandeld en
vormde dus geen handvat om behoud af te
dwingen. Wel was er sprake van, dat het
gebouw in het kader van het Monumenten
Inventarisatie Project (MIP) geselecteerd zou
worden.
De gemeenteraad sympathiseerde in meerder
heid met het streven naar behoud, maar wenste
daarentegen ook vast te houden aan woonbe
stemming voor senioren.
In 1994 deed de Provincie Utrecht tevergeefs
een bemiddelingspoging, gevolgd door een
aanvraag tot plaatsing op de Monumentenlijst.
Deze werd in de zomer van 1995 - met erken
ning van de grote waarde van het gebouw -
afgewezen. Tegen de beslissing van de minister
ging het Cuypersgenootschap in beroep, dat
inmiddels dr ir E.J. Hoogenberk had verzocht
een globaal plan voor restauratie en hergebruik
op te stellen. Gemeente en Woningstichting
kwamen echter in (financiële) tijdnood en
bleken bereid tot overleg. Vertegenwoordigers
van Heemschut en het Cuypersgenootschap
bewerkstelligden samen met Hoogenberk een
compromis: gedeeltelijk behoud, gedeeltelijk
herbouw. Het ontwerp werd aan de partijen
voorgelegd en bleek zorgvuldig afgestemd te
zijn op het behoud van het oorspronkelijke
karakter. Gemeente en Woningstichting
werkten vanaf dit moment loyaal mee aan de
uitwerking, ook in de details, zoals gebruik van
dezelfde baksteen en dakpannen.
Het financiële gat tussen de kosten van het
oorspronkelijke plan (sloop en nieuwbouw)
en het nieuwe plan werd gedicht door de
Provincie, Gemeente en de Woningstichting
zelf.
Glas-in-lood
In het trappenhuis van het integraal behouden
gedeelte bevindt zich een zeer fraai glas-in-
lood raam, een ontwerp van de architect Van
der Haar en uitgevoerd door glazenier P.J. Felis.
Het raam werd in 1932 aangeboden door de
ouders ter gelegenheid van de opening van de
school. Het wordt gerestaureerd door het
Amersfoortse glas-in-lood bedrijf Alex Luigjes
jr. De Rhenense Woningstichting en de nieuwe
gebruikers van dit deel van het gebouw, het
ingenieursbureau Van Roekei en Van Roekei
nemen gezamenlijk de restauratiekosten voor
hun rekening. De voor senioren noodzakelijke
balkons moet men maar voor lief nemen. In
ieder geval zijn volume en het karakteristieke
silhouet van de school, bepaald door de
verspringende daken, na een lange strijd voor
Rhenen behouden.
H. Hoestra is lid van Heemschut en actief binnen
het Cuypersgenootschap; H.E. Dekhuyzen is lid van
de Provinciale Commissie Heemschut Utrecht.
*Heemschut,1995, 2(april), p. 9.
