Europa Nostra in Thessaloniki
Ernst Dienaar
De halfjaarlijkse vergadering van Europa Nostra de Europese
organisatie, waarvan ook de Bond Heemschut lid is, vond in
september plaats in Thessaloniki, de Griekse stad die in 1997
"culturele hoofdstad van Europa" is.
40
Heemschut
december 1997
Opgravingen Paleis van Vergina. Dia Ernst Dienaar.
De programma's van de conferenties zijn altijd
al volgeladen, maar deze keer was dit nog meer
het geval nu de "Council" slechts één dag
bijeenkwam.
Daargelaten de louter huishoudelijke onder
werpen, werden ook onderwerpen besproken
die het vermelden waard zijn.
Europa Nostra is een samenwerkingsorganisa
tie èn tevens een nuttig klankbord voor de
leden, die bovendien in en buiten de vergade
ringen hun ervaringen op het gebied van de
bescherming van het cultureel erfgoed kunnen
uitwisselen.
Punt 6 van de agenda vormde het kortere-
termijn-actieprogramma. Dat bevat het streven
van E.N. méér dan tot nu toe voor zijn leden
inlichtingenbron en raadsman in de bescher-
mingsstrijd te worden.
E.N. wil hulp bieden aan zijn deelnemende
organisaties daar waar deze in hun contacten i
met nationale overheidsorganen behoefte aan i
steun hebben. 1
Die steun werd tot nu toe ook al geboden door i
resoluties en brieven aan nationale overheden.
In dit verband kan worden herinnerd aan de
invloedrijke steun die Heemschut enige jaren
geleden kreeg bij de strijd voor het behoud van
het Duitse Huis in Utrecht.
Deze taak wil E.N. verruimen en versterken.
Economische en sociale aspecten
E.H.G., de Europese Cultureel Erfgoed-orga
nisatie vormt een brede overkoepeling van
vrijwel alle Europese organisaties die zich
bezighouden met gebouwd en ongebouwd
erfgoed en met voorwerpen van kunst. De
E.H.G. houdt zich sterk bezig met de economi
sche aspecten van het erfgoed, zoals de strijd
voor een lager BTW-tarief voor restauratie
werk en het belang van restauratie-activiteiten
uit oogpunt van werkgelegenheid en werkloos
heidsbestrijding.
Een door de E.H.G. uitgebracht rapport illus
treert dat overheidssubsidies en fiscale tege
moetkomingen een 'multiplier effect' hebben:
aan restauraties en onderhoud wordt door eige
naren twee tot vijf maal zoveel uitgegeven als
door de ondersteunende overheid.
Ook de toegankelijkheid van gebouwd en
ongebouwd erfgoed schept veel werkgelegen
heid. Denk aan de bezittingen van de National
Trust in Groot-Brittannië.
Het rapport maakte onder meer melding van
het feit dat een land als Nederland jaarlijks
ongeveer 4 ECU per inwoner besteedt aan het
gebouwd erfgoed.
Als te doen gebruikelijk, werd een volgende dag
gewijd aan een forum. Nu was het onderwerp
het behoud, het beheer en het openstellen van
archeologische vindplaatsen. Hierover hield
een keur van deskundigen een inleiding met
discussie. Vindplaatsen van Groot-Brittannië
tot Servië kwamen ter sprake.
Bezoekersstroom afgeremd
Niet alleen waren de met dia's verluchte
betogen uit archeologisch oogpunt interessant,
zij illustreerden telkens weer de bedreiging en
aantasting die worden veroorzaakt door de
toenemende aantallen bezoekers. En zo heeft
men er in Engeland zelfs zijn toevlucht toe
genomen bezoekers af te leiden door hen een
flinke afstand te laten lopen en hen onderweg
door een bezoekerscentrum te voeren, zodat
tenslotte alleen de doorzetters het eigenlijke
object bezoeken. Een andere mogelijkheid is
het doorvoeren van een numerieke bezoekers
beperking. Op het eerste gezicht onvriendelijke
maatregelen, maar de grote toeloop naar
kwetsbare plaatsen en objecten dwingt er toe.
Ikonen
Het programma omvatte nog het bezoek aan
enige tentoonstelligen en musea en het zal niet
verbazen dat het Archeologisch Museum van
Thessaloniki een fraaie collectie herbergt.
Zeer boeiend was de grote tentoonstelling van
ontelbare voorwerpen uit de kloosters van de
berg Athos, die hier bij hoge uitzondering naar
een museum zijn overgebracht. Tot het
tentoongestelde behoorde een aantal schitte
rende eeuwenoude ikonen.
De herkomst van een deel van de archelogische
museumcollectie zagen de conferentiedeel
nemers bij de excursie die werd gemaakt naar
Vergina, ten noordwesten van Thessaloniki.
Daar werd in 1977 in een grote grafheuvel de
ondergrondse graftempel blootgelegd van
koning Philippus, vader van Alexander de
Grote.
De ondergrondse situatie is gehandhaafd en
bezoekers benaderen de tempel-tombe, afda
lend door een brede mijngangachtige ruimte.
Zonder twijfel was dit bezoek het hoogtepunt
van de najaarsconferentie.
- Mr. Ernst Dienaar, secretaris Bond Heemschut
