11
HEI
'V
december 1997
Heemschut
Bloemenstalletje in de oude (18de-eeuwse) visbank van Vlaardingen. Het torentje is van jongere datum.
om de twee visbanken aan de Gouwe af te
breken omdat "ze geen bouwkundige waarde
hadden en uit een oogpunt van algemeen nut
volkomen doelloos waren." Victorie Stuers,
hoofd van de afdeling Kunsten en
Wetenschappen van het departement van
Binnenlandse Zaken en monumentenbescher
mer van het eerste uur, zag echter kans dit te
voorkomen.
Ook in Haarlem was de vishal bijna verdwenen.
In 1955 kon sloop van de hal slechts op het
laatste moment worden voorkomen. De eigen
lijke visbanken waren toen al afgebroken. Nu is
de vishal, die in deze vorm dateert van 1769,
een expositieruimte, in beheer bij het Frans
Hals Museum.
De Alkmaarse vishal was tot voor enkele jaren
nog in bedrijf. Nu wordt het galerijtje aan het
Verdronkenoord slechts incidenteel gebruikt
voor festiviteiten en dergelijke. Op de overkap
ping bevinden zich enkele fraaie beeldjes.
In Zeeland vinden we in Middelburg, Goes en
Zierikzee nog overblijfselen van de vroegere
markthandel in vis. In de Zeeuwse hoofdstad is
dat een overdekte galerij, in Goes het gebouw
tje van de vroegere visafslag met binnenin het
'visperk',een ruimte voor kopers van vis.
Zierikzee had vanaf 1804 een vismarkt aan de
Sint Domusstraat met een zuilengalerij en een
huisje voor de afslager.
Verder kent men visbanken in Breda (De
Vismarkt aan de Vismarktstraat),- Heusden (een
open galerij met zijvleugels gebouwd in 1796)
en in het Gelderse Culemborg (classicistisch
afslaggebouwtje uit 1787). In Zaltbommel
vinden we stenen visbanken in een open zuilen-
jhdturisid
Visbank van Breda, nog steeds min of meer in gebruik als visbank.
galerij, de klassieke uitmonstering, met een
pomp in de nabijheid. Deze galerij dateert van
1776.
Hergebruik
Hergebruik van de nog resterende visbanken
komt voor, maar is altijd zo gemakkelijk. Zo
herbergt de Haarlemse vishal een expositie
ruimte en in de visbanken van Vlaardingen is
een bloemenzaak gevestigd. De vishallen van
De fraai versierde fontein op de Vismarkt
in Leiden.
Delft en Breda worden nog steeds voor de
verkoop van vis gebruikt, wél met gebruik van
alle moderne koelingstechnieken uiteraard.
Vaak staan de galerijtjes op de gemeentelijke
monumentenlijsten. De vriendelijke gebouw
tjes met hun zuilen, die de sfeer van vervlogen
tijden oproepen, zullen dus niet gemakkelijk
verdwijnen - dat inzicht is langzamerhand wel
doorgedrongen.
Wibo Burgers is vaste medewerker industriële
archeologie.
Literatuur
Polman en Beek-Mulder. De Hallen in Haarlem
(uitg.Waanders, 1994).
Gouda en haar markten. Handel en Wandel in
Gouda. Uitg. Stichting Open Monumentendag
Gouda 1993.
Weve, WimMonumenten in Delft.
Ui tg. gemeente Delft.
De Roy van Zuidewijn, Noortje-,
Monumentenreisboeken. Uitg. SU,
11990/1991.
Kunstreisboek voor Nederland. Uitg.P.N.
van Kampen Zoon, Amsterdam (1977).
39
