Heemschut
zich heeft ontwikkeld. 'Eerst hebben we geïn
ventariseerd hoeveel monumenten we hier
hebben. We kwamen op 130 gemeentelijke
monumenten, voornamelijk langs de diepen.
Hiervan zijn er 47 voorgedragen als
Rijksmonument. Om de monumenten te selec
teren hebben we criteria aangelegd: er zijn A-,
B- en C-panden. Een A-pand wordt volledig
beschermd (de buitenkant), van een B-pand
alleen de voorgevel en een C-pand heeft belang
omdat het deel uitmaakt van een ensemble. Een
A-pand ontvangt subsidie voor verbeteringen
aan het hele pand, een B-pand alleen voor de
voorgevel en voor een C-pand is de subsidie
mogelijkheid bijna nihil. We hebben de lijst,
toen die klaar was, aan de bevolking gepresen
teerd. Eerst was men sceptisch. We hebben de
mensen duidelijk proberen te maken wat onze
insteek is: samen met de eigenaar het pand in
stand houden, niet als een 'hardliner' terug
gaan restaureren naar de oorspronkelijke staat.
De eigenaar blijft altijd de baas, er zijn geen
juridische sancties. We willen vanuit de
gemeente graag adviezen geven en de helpende
hand bieden.'
Siermetselwerk aan een Art Nouveau-pand aan het Beneden Oosterdiep.
Foto Archief Gemeente.
ning gaan houden met de monumenten, ook
winkeliers houden er rekening mee. En zoals
gezegd: de mensen kunnen altijd bij ons terecht
voor advies.'
Het monumentenbeleid in Veendam loopt nu
effectief drie jaar. In het begin was het moeilijk
de 250.000 gulden stadsvernieuwingsgelden,
die we voor monumenten besteden, op te
krijgen. Na alle voorlichting, de mond-op-
mond reclame en natuurlijk doordat te zien is
dat Veendam steeds mooier wordt, moet er nu
zelfs met de gelden geschipperd worden. Over
een paar jaar is het afgelopen met de stadsver
nieuwingsgelden vanuit de Provincie, dan moet
de gemeente Veendam zelf bedragen beschik
baar gaan stellen.
Verlaatshuis
Dat Veendam het serieus meent met de monu
menten, blijkt ook uit de dit jaar, op gemeente-
kosten, voltooide restauratie van het Verlaatshuis.
Dit voormalige café-boerderijtje (met nog 18de
eeuwse elementen), tevens vanouds vergader
plaats van het Waterschap, en strategisch
gelegen bij de sluis, was zwaar vervallen, maar is
nu met oude materialen gerestaureerd en heeft
weereen bestemming als horecagelegenheid.
Saskia Simon en drs. Jan F. Voerman zijn lid van
de Proviciale Commissie Heemschut Groningen.
Literatuur:
Harkema, P. en Panman, M.H. Veendam,
gemeentebeschrijving, regio Veenkoloniën.
Panman, M. en Possel, J. Architectuur en stede-
bouw in Groningen, 1850-1940. Zwolle, 1992.
Niet iets opleggen
Engbert Dorgelo, hoofd afdeling Bouwzaken
van Veendam, schetst wat er zoal met de
gemeentelijke subsidie gedaan wordt: 'Behalve
de nodige reparaties aan stoepen, deuren,
afvoeren en goten, kunnen we ook verdwenen
kenmerken van een pand terugbrengen.
Bijvoorbeeld schoorsteenkappen en ornamen
ten. Een zeer detonerende dakkapel, van een
pand dat deel uitmaakt van een harmonisch
ensemble, is juist weer weggehaald. Het pand
past nu weer mooi in het streekje daar. De eige
naren komen zelf met een voorstel en een
begroting, en in de monumentencommissie
wordt dit voorstel dan besproken en het subsi
diebedrag bepaald. Als je met de mensen in
contact komt, zie je vaak dat er meer oplossin
gen zijn. Bij ons is het niet zo van: "zo moet het
en niet anders" - hoewel we wel degelijk
normen hanteren - vanuit de grote hoeveelheid
technische gegevens die we hebben en vanuit
onze kennis van bouwstijlen en stijlkenmerken.
Veel mensen worden net zo enthousiast als wij,
en gaan het oude ambacht aardig vinden. Wat
je nu oök ziet is dat mensen die geen subsidie
aanvragen, met de kleuren van hun huis reke-
Verlaatshuis (links) aan Nijverheidskade. Foto jan Voerman.
december 1997
27
