Agenda
EmWÊMér
Muzikaal Monument
Gelukwens
vut m ■Hu
Jargon
EXPOSITIES
llll III
Heemschut
21
Met ingang van dit nummer start
Heemschut een nieuwe rubriek
Jargon genaamd. Hierin zal een
bouwkundige term (of termen)
uit een van de artikelen nader toe
gelicht worden. Een foto of teke
ning zal de term verduidelijken.
In het artikel, waarin het woord
gebruikt is, zal verwezen worden
naar de rubriek Jargon.
In deze rubriek zullen wij veel
vuldig gebruik maken van het
boek 'Bouwkundige termen' dat
werd samengesteld door E.J.
Haselinghuis (1881-1972),maar
dat recentelijk geheel werd
herzien door H.Janse. Deze
nieuwe druk werd niet alleen
grotendeels herschreven, maar
ook uitgebreid met ruim 2000
termen. Bovendien werden een
groot aantal tekeningen verbe
terd. Door toename van het
Fronton en timpaan
Het fronton is de bekroning van
een gevel, venster of ingang met
een meestal driehoekig lichaam
(Een fronton kan ook segment
vorming zijn).
Bij de Grieken was het fronton
de bekroning van het tempel
front en vormt de afsluiting van
het dak aan de voor- en achter
zijde van de tempel. Het gevel-
veld binnen het fronton noemt
men het timpaan. Het timpaan
is omgeven door profiellijsten
en bevat meestal reliëfsculptuur.
Bij de Griekse tempels verwijzen
de beeldhouwwerken naar de
god(en), waaraan de tempel is
opgedragen. Bij de Romeinen
kunnen ze daarnaast ook verwij
zen naar historische figuren of
gebeurtenissen.
Later worden fronton en
timpaan ook voor niet- religi
euze gebouwen gebruikt en
ron
bouwhistorisch onderzoek de
laatse decennia is de kennis over
materialen en technieken enorm
toegenomen. Nieuw is ook de
vermelding en toelichting van
historische bouwkundige termen;
de oudste vermelding van een
term en de evolutie die het woord
en de betekenis in de loop van de
tijd heeft doorgemaakt. Tevens
is er aandacht voor regionale
bijzonderheden in terminologie
en bouwhistorie. Het boek bevat
behalve vele tekeningen 3900
tera tuurverwi j zingen
Dr. E. Haslinghuis en dr. ing.
H. Janse. Bouwkundige term.en;
verklarend woordenboek van de
westerse architectuur- en bouwhis
torie: derde, geheel opnieuw bewerkte
en vermeerderde druk. Leiden,
Primavera Pers, 1997. 644 p.
ISBN90.74310.33.8 Prijs f125,-.
verwijzen de sculpturen naar
de functie van het gebouw, de
gebruikers of de opdrachtgevers.
De timpaansculpturen van het
Paleis op de Dam bijvoorbeeld
verwijzen naar de grootheid van
de stad Amsterdam. Aan de
Damzijde ziet men de
Stedemaagd die door zeegoden
wordt gehuldigd. Aan de andere
kant worden de Stedemaagd en
de personificaties van IJ en
Amstel gehuldigd door die van
de vier werelddelen. In de 17de-
eeuw kenden men slechts vier
werelddelen.
Suggesties voor deze rubriek
kunt U zenden t.a.v. de redactie.
Illustratie uit boek Bouwkundige
Termen van Haslinghuis Janse.
Hist. huizen met beschilderde
behangsels
Lezing door H. Tulleners op
13-1,12.30-13 uur in
Rijksmuseum, Amsterdam
Charles Rochussen; met o.m. stad-
en landschapsgezichten
van deze veelzijdige kunstenaar.
T/m 17-1 in Archiefwinkel,
Bank Mees Pierson, Coolsingel
91, Rotterdam.
Betaafs Passewaaij; landelijke
?iederzetting in Romeinse tijd.
In Streekmuseum, Plein 48 Tiel
t/m 26-1.
Utrecht onderbouwd; hoe opgra
vingen architecten op ideeën
kunnen brengen. In Aorta,
Achter de Dom 14 Utrecht.
1 Ojaar archeologisch onderzoek in
Kampen; t/m 30-12
in Sted.Museum Kampen,
Oudestraat 158.
Dijklandschap in de Betuwe;
visies van landschapsarchitecten
als reactié op dreigende water
snood in 1995. Ned.Arch.Inst.
Het Muzikaal Monument van de
maand januari is dit keer in
Dokkum, op zondag 2 5 januari van
14.00 uur tot ca 16.30 uur. Het
wordt gehouden in de IJsherberg
(zie foto) aan Harddraversdijk 1 te
Dokkum. Een muzikaal monu
ment is een lezing, omlijst door
een muziekprogramma. Altijd
reserveren: 020-4205557
(Ver. Open Monumenten).
Museumpark Rotterdam, t/m 8-2.
Herinneringen aan arch.groep '32;
"gematigde" Nieuwe Bouwers
vanaf 31-1 in Dienstbodenhuis De
Koepel, onderdeel sanatorium
Zonnestraal, Loosdrechtsebos 7
Hilversum.
Langs velden en wegen; de verbeel
ding van het 18de en 19de-eeuwse
landschap. In het Rijksmuseum,
Amsterdam t/m 3 -3
Schotels en tegels voor de sier, majo
lica in Noord-Nederland
1550-1650. In de Vleeshal,
Haarlem, Grote Markt t/m 15-2.
Wonen en werken in Hilversum
van 1850-1960; In Goois
Museum, Hilversum.
De redactie feliciteert onze trouwe
adverteerder, de heer A.G.M.
Willemsen te Deventer met het 75-
jarig jubileum van zijn Meubel
makerij, gespecialiseerd in antiek
restauratie, de Fa.Hekkers v.'t
Spijker. Wij wensen hem nog vele
decennia voorspoedig onderne
merschap toe.
Poëtisch monument
Als variatie op het muzikaal monu
ment is er een poëtisch monument
op 24 februari van 14.00 tot 17.00
uur in het Nationaal Hunebed
Informatiecentrum Flint'n Hoes,
Bronnegerstraat 12 in Borger.
Behalve een lezing over hunebed
den draagt de heer H.Nijkeuter
enkele gedichten voor bij een
hunebed.
Reserveren: 020-4205557
03 -
december 1997
