De vele gezichten van
Den Haag
ia
Leo van der Meuk
Wie vandaag de dag zijn weg zoekt door het centrum van de
Hofstad krijgt het idee dat er geen steen op de andere blijft
staan. In het gloednieuwe stadhuis is een tentoonstelling
ingericht over de operatie Nieuw Centrum. Op een van de
panelen, gewijd aan de oudere bebouwing, staat te lezen dat het
bureau monumentenzorg waakt over het beschermd stadsgezicht
en zijn monumenten. Medewerker J.M. Hoenstok lichtte voor
Heemschut toe hoe die bewaking in zijn werk gaat.
ibïss*
6
Heemschut
oktober 1997
Het toekomstige ministerie van VWS, een ontwerp van Michael Graves, net buiten het beschermd
stadsgezicht en 104 meter hoog. Foto's Leo van der Meule.
Daar de kijk op wat waardevol en behoudens-
waard is onderhevig is aan verandering, en
eigenlijk verruiming, wordt ook het gebied,
vallend onder de werking van hoofdstuk IV
van de Monumentenwet, steeds groter. Wie
hechtte er, behalve Heemschut, dertig jaar
geleden belang aan bouwkunst uit het begin
van deze eeuw? Vrijwel niemand. Inmiddels is
dat wel veranderd. Het Monumenten
Inventarisatie Project, maar ook de publiciteit
daaromheen, heeft velen de ogen geopend voor
het belang van de jonge monumenten. Juist
Den Haag heeft een grote voorraad gebouwen
uit de periode na 1850. Repatrianten uit
Indonesië maar ook een toenemend aantal
rijksambtenaren deden de vraag naar passende
behuizing toenemen. De stad breidde zich in
die tijd sterk uit buiten de singelgrachten, die
ook nu nog vrijwel alle ongedempt in de stad
aanwezig zijn.
Het oudste beschermde stadsgezicht vinden we
in het gebied rond het Binnenhof, met natuur
lijk ook het Voorhout, en rond de Grote- of
Sint Jacobskerk. In feite op de duizenden jaren
oude, en iets verhoogd liggende, strandwal
waarop ook het Haagse Bos ligt, het jongste
gebied in Den Haag, dat voor erkenning als
beschermd stadsgezicht is voorgedragen.
De daklijn van het Middeleeuwse Binnenhof
geschonden door de schuine daken van het
toekomstige ministerie.
De Resident
Een uitzondering binnen dit gezicht vormt
het gebied omsloten door Turfmarkt, Spui,
Uilebomen en Oostsingelgracht. Precies daar
waar de grootschaligheid, ook onlosmakelijk
met de groei van de stad als bestuurscentrum
verbonden, het verleden grotendeels heeft
uitgewist. Dit gebied krijgt nu een uitloper naar
het Centraal Station toe in de vorm van De
Resident, het grote nieuwbouwproject waaraan
een hele rij klinkende, internationale architec
tennamen is verbonden.
Westeinde-ziekenhuis
Aan de noordwestzijde van de binnenstad hebben
grote woonflats, en meer naar de Prinsengracht
toe de bouw van het Westeindeziekenhuis,
gezorgd voor een fikse aanvaring tussen oud
en nieuw. Het in oppervlak toch bepaald niet
bescheiden Hofje van Nieuwkoop en de smalle
hoge huizen van het Westeinde krijgen hier
tegenspel van hoog en groot in een toch wel erg
zakelijke en zichzelf steeds herhalende vormge
ving. Wat hier vooral opvalt is het grote ruim
tebeslag van het ziekenhuis in die zin dat het
grotendeels omringd wordt door onaantrekke-
