Drenthe keert tot paradijs
Jaap Kamerling
Impressie Landelijke Heemschutdag in Drenthe
Zomer
24
Heemschut
oktober 1997
Aan de waslijn van de dag
hangen lappen licht te drogen
cyclomaaiers slaan hun slag
en het zomert zienderogen
hete geur van drogend hooi
schuift de zon over de landen
niets van blakeren en branden:
drenthe is een lichtekooi
Koeien in een oude wei
schuilen onder schaduw-eiken
waar de boswal werd geslecht
staan ze wrokkig uit te kijken
over landschap in kwadraat
midden in het lichte laaien
tot de avondwind komt waaien
en de melkweg open gaat
late fietser met een zeis
vrouwen/ach vanachter heggen
kind dar buiten nacht komt zeggen
schemerblauw kleurt groen tot grijs
drenthe keert tot paradijs
Met dit beeldenrijke gedicht uit haar bundel
'Hoogspanning'* opende Marga Kool, de Drentse
Gedeputeerde van o.m. Monumentenzorg de
Landelijke Heemschutdag, die ons dit jaar naar
Drenthe voerde.
Een provincie, die zich zo drukte Heemschut
voorzitter J.Franssen het uit, onderscheidt door
zijn schitterende en rijke cultuurlandschap,
bewaakt door de trouwe Gideonsbende van de
provinciale afdeling van Heemschut in deze
provincie.
Een van die Gideonieten H. W. de Vroome zet
zich al meer dan 25 jaar als heemschutter in
voor de bescherming van het Drentse stads-,
dorps- en landschapsschoon en ontving als blijk
van erkenning voor dit werk de prestigieuze
Ton Koot-penning van de Bond Heemschut.
Na de gemoedelijke opening in het Provincie
huis verdeelden de excursiegangers zich over
vier bussen, die elk een andere route door het
mooie Drentse land zouden volgen.
Mysterieus
Ik mocht mee met de bus, die ons naar het
mysterieuze Veenhuizen met zijn oude strafko
lonie en de fraaie havezate Mensinge bracht.
Sommige gestichtsgebouwen zijn nog in gebruik,
bijvoorbeeld het Tweede Gesticht, dat nu als
werkgesticht Esserheem verder functioneert,
maar veel voormalige gestichtsgebouwen zijn
inmiddels verkocht aan particulieren, die er
nieuwe bestemmingen voor zoeken. En de
omliggende landerijen worden heringericht
tot een uitnodigend landgoedlandschap.
Gids Harry Berg wijst ons op de bijzondere
hiërarchische structuur van de strafkolonie, die
zich weerspiegelt in de architectuur met zijn
dienstwoningen voor alle rangen en standen.
We rijden langs typische bakstenen woonhuizen
met zadel- en lessenaarsdaken van J.F. Metzelaar.
De directiewoningen, de hoogste in rangorde,
zijn chique bepleisterd en hebben extra accen
ten als muurankers en speklagen. We passeren
de kerk, het oude hospitaal, de begraafplaats en
de apotheek. Bij het ziekenhuis staan we stil bij
een ijskelder, die speciaal voor de opslag van
medicijnen werd gebouwd. We verlaten de
'verboden' wereld van Veenhuizen, waar je als
gedetineerde discipline moest leren maar als
niet-gedetineerde niets had te zoeken, en rijden
door een prachtig esdorpen- en coulissenland-
schap richting Norg. Onderweg zien we de
foeilelijke gasopslag van de NAM bij Langelo,
waar Heemschut vergeefs actie tegen voerde.
Tussen de middag lunchen we in het prachtig
gelegen restaurant Norgerhout tegenover het
eeuwenoude oerbos Norgerholt met zijn hoog
oprijzende hulst- en eikenbomen.
Mensinge
s'Middags bezoeken we nog de havezate
Mensinge in het brinkdorp Roden. Zowel huis
als omgeving zijn in goede staat gebleven en de
huiselijke sfeer van het interieur doet vermoe
den, dat de bewoners, die hier tot 1985 woonden,
slechts tijdelijk vertrokken zijn. Mensinge werd
in 13 81 voor het eerst genoemd. Het is dan een
leengoed van de bisschop van Utrecht. Na 1480
kwam het in eigendom van rijke families van de
boerenadel. Sinds 1985 is het in eigendom van
de gemeente, die de havezate na een grondige
restauratie openstelde als museum.
Uit: 'Hoogspanning', van Marga Kool, uitgave
St. Het Drentse Boek, Burg.Tonckensstraat 49,
7921 CB Zuidwolde. Tel.0528-371443.
Op bezoek bij havezathe Mensinge In Roden.
Foto's Jaap Kamerling.
H.W. de Vroome ontvangt uit handen van Heemschut-voorzitter
J.Franssen de Ton Koot-penning.
