Elfde Monumentendag
op zaterdag
13 september 1997
augustus 1997
Heemschut
23
Toegangspoort borg Nienoord
(Nat.Rijtuigmuseum) te Leek.
sinds het jaar 1000 hebben
gestaan. Het tijdschrift is te
bestellen bij de Stichting Oude
Groninger Kerken, A-weg 5 c,
9718 CS Groningen, telefoon
nummer 050-312 35 69.
In het cultuurhistorisch tijdschrift
voor Groningen 'Stad Lande',
nummer 2,1997, vindt u een
beschrijving van de toegangspoort
van de borg Nienoord te Leek.
Deze monumentale natuurstenen
poort uit 1708 bevat vele symbo
len, die ons worden uitgelegd door
drs. WijaFriso.
Stadslandschap Assenis de titel van
de gebundelde bijdragen van spre
kers, stedebouwkundigen en land
schapsarchitecten, op het
Keuningcongres, dat op 9 decem
ber 1996 in Assen werd gehouden.
Dit boek is actueel vanwege de
discussie rondom de Regiovisie
Groningen-Assen 2030.
'Stadslandschap Assen', f 17,50,
Regio-Projekt Uitgevers, Postbus
4010,9701 EA Groningen, tele
foon 050-314 13 57.
Museumroute Westerkwartier is een
kaart van het Groningse
Westerkwartier met informatie
over de geschiedenis en musea in
dit wierden- en houtsingelland-
schap. 3,00. Informatie: VW -
Leek, telefoonnr. 0594-512100.
'Hermannus Collenius' door
Freerk Veldman, 65,00.
Waanders Uitgevers, Zwolle.
ISBN 90-400-9961-8. Leven en
werken van deze kunstenaar, die
portretten en hele kamers schil
derde voor de rijkste Groningers.
Alle bekende werken van
Collenius worden besproken. Vele
afbeeldingen, zwart-wit en kleur.
UTRECHT
Duivenoverlast en RDMZ
Zeist De Rijksdienst voor de
Monumentenzorg geeft in een
brochure tips om overlast van
duiven te beperken. Hun nesten
en kadavers zorgen voor verstop
pingen van regenpijpen en vervui
ling van daken en gevels. De
uitwerpselen tasten door hun hoge
zuurgraad baksteen, lood, zink en
verflagen aan. De dienst vindt dat
het welzijn van duiven onevenre
dig veel aandacht krijgt, duiven-
populaties zouden vaak kunstma
tig in stand gehouden worden. De
rijksdienst suggereert onder meer
aan het voer iets toe te voegen
waardoor de vogels onvruchtbaar
worden. Dierenbescherming gaat
daarmee accoord. Onder de tips
komt ook afschieten voor, en het
weghalen van eieren. Daar is
Dierenbescherming mordicus op
tegen.
NOORD-BRABANT
Karelstein bedreigd
Helmond De eigenaar van het
gemeentelijk monument
Karelstein wil dit pand slopen.
Eigenaar Van Dam Golfkarton
kocht het in 1992 vanwege zijn
grond en wil het gebouw laten
slopen, om ruimte te maken voor
de expeditie van het bedrijf.
Intussen is het monument, dat
door de gemeenteraad is voorge
dragen voor de status van rijksmo
nument, verloederd. Tegels zijn
eruit gesloopt, waterleidingen zijn
doorgesneden, binnenmuren
weggerot. De Monumenten
Werkgroep Helmond pikt het niet
en voert actie voor behoud van het
gebouw. Bouwtechnisch is
Karelstein nog prima in orde.
GELDERLAND
Bescherming schuttersputjes
Oosterbeek De schuttersputjes in
Oosterbeek zijn sinds kort min of
meer beschermd. Ze zijn geen
rijks- of gemeentelijk monument
geworden, maar de gemeente
Renkum, Staatsbosbeheer en
sportcentrum Papendal hebben
wel afgesproken dat ze voortaan
onaangeroerd blijven.
In Oosterbeek en omgeving zijn
nog tientallen schuttersputjes te
vinden, door de Britten en Polen
gegraven tijdens de Slag om
Arnhem in september 1944. De
meeste zijn overigens dichtgeslibd
met takken, bladeren en dennen
naalden. Ze zijn 1.20 m diep, dat is
voldoende om er met zijn tweeën
in te kunnen schuilen, en ondiep
genoeg om over de rand een
wapen te kunnen bedienen.
Op zaterdag 13 september
aansteende vindt voor de elfde
keer de jaarlijkse Open
Monumentendag plaats (OMD).
Dan gaan de deuren open van
duizenden moumeneten en andere
bijzondere gebouwen. Overal
waar de bekende OMD-vlag
wappert, is iedereen van 10.00 tot
17.00 uur welkom. In veel plaatsen
staat zelfs het gehele weekeind in
het teken van onroerend, maar
ook roerend erfgoed. Met zijn
750.000 bezoekers is de Open
Monumentendag het grootste
ééndaagse culturele evenement in
Nederland.
De organisatie is in Handen van de
Stichting Open Monumentendag
in nauwe samenwerking met 376
plaatselijke comités.
Thema
Gemeenten dragen met ingang van
dit jaar de verantwoordelijkheid
voor het beheer en onderhoud van
schoolgebouwen. Daarom biedt
de dag behalve traditionele
bezienswaardigheden als kastelen,
forten, molens en kerken in veel
gemeenten een bijzonder thema:
'School als monument, monument
als school'. Enkele voorbeelden
van activiteieten die de plaatselijke
comités organiseren zijn: bezoek
aan oude schoolgebouwen, al of
niet met een nieuwe bestemming,
tentoonstellingen over het
onderwijs van weleer en historisch
ingerichte leslokalen. Ook zijn
fiets- en wandelroutes uitgezet
langs architectonisch interessante
gebouwen of brengt een oude
schoolbus de bezoekers er naar
toe.
De stichting OMD stelt een
diaserie beschikbaar aan de
gemeenten die het scholenthema
in hun programma hebben
opgenomen. Deze geeft een beeld
van school architectuur door de
eeuwen heen. Ook de invloed die
de onderwijswetgeving vanaf
begin 1900 op schooltypen,
-vormgeving en -indeling heeft
uitgeoefend, komt in de diaserie
aan bod.
In de publicatiereeks van de
Stichting OMD verschijnt het
boekje 'Monumentale school
gebouwen'. Jongeren zijn eveneens
actief bij de Open Monumentendag
betrokken. Onder auspiciën van
de Stichting OMD en Kodak
hebben deze maand ruim 700
scholieren met camera gewapend
een fotogeniek monument in de
eigen plaats bezocht. De beste tien
foto's zullen deel uitmaken van
een tentoonstelling, die daarnaast
fotowerk van jongeren uit negen
andere Europese landen bevat.
In augustus verschijnt een
handleiding voor docenten,
getiteld 'Scholen adopteren
monumenten'. In de handleiding
staan tips en adviezen over
omgevingseducatie en zijn
voorbeelden beschreven van reeds
bestaande monumentenprojecten
in het middelbaar onderwijs.
Een voorproefje van Open
Monumentendag geeft de AVRO
tijdens het televisieprogramma
'Monumentenslag', dat op
donderdagavond 11 september
vanaf zeven uur wordt
uitgezonden.
De Open Monumentendag wordt dit
jaar geopend in Leeuwarden door.
m,r. Pieter van Vollenhoven.
