Oeuvre
de fabriek van Archipel Bier (nu Anker
Bir), het Post- en telefoonkantoor en het
inmiddels gesloopte Hotel des Indes.
Enorme groei
In 1917 kreeg het bureau de opdracht
een uitbreidingsplan voor Bandung te
ontwikkelen, dat de nieuwe hoofdstad
van Indië zou moeten worden.
Later kwamen ook opdrachten
vanuit Djokjakarta, Bogor, Sukabumi
en Semarang. Ook was het bureau
betrokken bij een groot aantal irrigatie-
werken.
Na 1927 zou het ALA bureau steeds
groter worden en het trad eveneens op
als aannemer, een zeker voor die tijd
bijzondere combinatie. Er kwam een
dependance in Surabaya. Ghijsels ging
op zoek naar een opvolger omdat hij
zijn familie wilde volgen, die inmid
dels was teruggekeerd naar Europa.
In 1928 werd hij voor een opdracht
van de Nederlandsch Indische
Handelsbank naar Nederland geroe
pen, een opdracht die overigens niet
door ging. Hij keerde niet meer naar
Nederlands-Indië terug en vestigde
zich in Bloemendaal, waar hij tot zijn
dood in 1947 zou blijven wonen.
Waarom hij nooit terugkeerde naar
Indië is een raadsel, vermoedelijk
wilde hij zijn gezin niet in de steek
laten.
Zijn laatste ontwerp is het Kota
station (1928, nu monument) in
Batavia geweest. Vanuit Nederland
zou hij nog enkele bijdragen aan het
AIA bureau leveren en hij ontving
daaruit blijkbaar voldoende middelen
voor zijn dagelijks onderhoud.
Het bureau zou in de jaren dertig,
ondanks de malaise, wederom uitbrei
den en fusies aangaan. Het werd in
1945 overgenomen door twee
Indonesische ingenieurs Tan en
Soetono, en bestaat nog onder de naam
P.T. BiroAIA.
ie «I *n
Batavia, Hotel des Indes (1928), gesloopt in 1972, was het bekendste hotel van Nederlands Indië.
De reden dat Ghijsels weinig naambe
kendheid geniet, wijt Heringa aan het
feit dat hij onder de bureaunaam AIA
werkte, dat in Indonesië overigens wel
bekendheid geniet. Ghijsels ontwer
pen zijn duidelijk geïnspireerd op het
werk van Frank Lloyd Wright, let op de
raampartijen en overstekende daklijs
ten. Het is dan ook niet verwonderlijk
dat Heringa in zijn nalatenschap een
map met ontwerptekeningen van de
meester aantrof. Behalve deze invloed
treft men in zijn werk ook duidelijke
koloniale invloeden aan; zoals bij het
ziekenhuis 'Onder de Bogén' in
Djokjakarta.
Het oeuvre van Ghijsels bestaat uit
stadsontwikkelingsprojecten, diverse
gebouwen (kantoren, scholen kerken,
Djokjakarta, het Ziekenhuis 'Onder de Bogen' (1928), genoemd naar een Maastrichtse orde. De vele bogen
vormen het 'leitmotief' in dit ontwerp met de vele paviljoenen. De koloniale invloed is hier overduidelijk.
ziekenhuizen), interieurs, meubels,
boekomslagen en glas-in-loodontwer-
pen.
Na enkele inleidende hoofdstukken
volgt de uitgebreide catalogus. De
verschillende ontwerpen worden per
categorie beschreven, doorspekt met
beschrijvingen uit Ghijsels correspon
dentie. Afgebeeld in kloek formaat en
in kleur worden foto's, (oude en
recente), ontwerptekeningen en plat
tegronden, zodat de ontwerpen van
schets tot eindresultaat gevolgd
kunnen worden. Het doel van de uit
gave is dat het werk van AIA-Ghijsels
meer erkenning krijgt en meer respect
wordt ontwikkeld voor 'Het Indische
Bouwen', het Indonesiche architecto
nische erfgoed. Het is vooral bestemd
voor studenten in Indonesië en als
informatiebron bij restauraties. In
Indonesië is het boek een enorm
succes en nagenoeg uitverkocht.
Eind november vorig jaar werd in
Jakarta een reizende tentoonstelling
over het werk van Ghijsels geopend.
Deze zal eind juni in het West-Fries
Museum in Hoorn te zien zijn.
Een artikel in de Courant van 10 decem
ber 1925 beschreef Ghijsels als een zeer
artistiek architect-ingenieur op wie het
adagium van de oude Grieken 'Eenvoud is
de kortste weg naar schoonheid' van
toepasssing was.
'IrF.J.L. Ghijsels; architect in Indonesia
(1910-1929)door H. Akihary, S. Schell,
M.E. de Vletter e.a.Full colour.
Utrecht, Seram, Press, 1996.127p.
ISBN 90.802978.2.8 Prijs f49,50.
Informatie over de tentoonstelling,
die te huur is, kan men inwinnen bij:
ir. R.W. Heringa, Zomerzorglaan l0,
2061 AC Bloemendaal.
Tel 023-526 29 34. Fax023-527 27 92.
37
