m
Portugese Buitenkerk met vrijstaande klokkestoel
in Jakarta.
tentoonstellingen, een documentatie
centrum en een mediacentrum. Men
hoopt toeristen aan te trekken.
Waterlooplein
Wandelend in het hart van het voor
malige Waterlooplein (Lapangan
Banteng), dat ingericht is als park, is
de historie bijna niet zichtbaar. Toch
staan er langs verschillende pleinwan-
den tal van neoclassicistische koloniale
bouwwerken - zij het niet altijd even
markant - zoals de voormalige vrij
metselaarsloge, het hooggerechtshof,
en het gebouw van de Volksraad
(Gedung Pancasila). Veruit het meest
interessant echter is het 160 meter
brede Witte Huis, bedoeld als het paleis
van gouverneur-generaal Daendels
- nu ministerie van Financiën - al
heeft het nooit als zodanig gefunctio
neerd. De bouw in empirestijl werd
voltooid in 1828, het ontwerp was van
luitenant-kolonel J.C. Schultze. Het
gebouw staat er slecht bij en er zijn
dan ook plannen tot volledige restau
ratie. Midden op het plein staand is
het onzichtbaar, aan het oog onttrok
ken door gebouwtjes en een rij palm
bomen. Dichtbij gekomen weet je niet
wat je ziet. Het Witte Huis blijkt aan
de achterzijde ooit te zijn uitgebreid
met een zeldzaam lelijk hoog gebouw.
Je kijkt ernaar en je weet dat ook het
absoluut onmogelijke best werkelijk
heid kan worden - maar voor zo'n
ervaring kun je ook zonder problemen
in Nederland terecht.
Een ander hoogtepunt aan het
Waterlooplein is de kathedraal uit
1901Een eclectisch werk met gietij
zeren torenspitsen uit Nederland,
gebouwd naar een ontwerp van archi
tect C.J. Hulswit, in 1984 gerestau
reerd door Han Awal. De restauratie
architect zelf: 'Ik werd gevraagd de
lekkages van de kathedraal aan te
pakken, maar van het een kwam het
ander. Nu speelt bij restauraties de
bouwwijze een belangrijke rol. Je
zoekt naar logische structuren, die
voortvloeien uit de bouwwijze. Maar
bij eclectische werken is de zuiverheid
van bouwen natuurlijk nummer twee.
Veel verbindingen waren niet goed
opgelost. De stalen torens rezen op
vanuit een houten dak. Het was hier
en daar een beetje gefrunnik.'
Opletten
Het Merdekaplein en het Lapangan
Banteng: als je niet oplet, als je er in
een taxi overheenflitst, zie je niets. De
wegen zijn zo breed, dat de lage histo
rische gebouwen in het niet zinken.
Sommige zijn ook goeddeels aan het
oog onttrokken, en altijd is er het
enorm drukke en dominante autover
keer.
Vele oude gebouwen moesten in de
loop der jaren wijken voor moderne
regeringsgebouwen, onder meer in
1985 de Harmonie, centrum van het
Bataviase uitgaansleven. Toch staan er
in deze omgeving nog zoveel interes
sante gebouwen dat je als monumen
tenliefhebber al gauw tijd te kort komt,
wil je ze allemaal zien, bijvoorbeeld
aan de hand van het boek Jakarta/
Batavia van drs.J.R. van Diessen
waarvan ik een dankbaar gebruik heb
gemaakt.
Neem de Willemskerk (Gereja
Imanuel), vlak bij station Gambir op
het Merdekaplein. Het neo-classicisti-
sche gebouw uit 1839 is van de hand
van architect J.H. Horst. Een bijna
ongeschonden kerk met een cirkelvor
mig grondplan en in de buitenste schil
twee halve cirkels van dorische zuilen
galerijen, bekroond door een houten
koepel met een glazen lantaarn.
Of neem het voormalige hoofdkan
toor van de Koninklijke Paketvaart
Maatschappij. Een juweel uit 1916 met
art deco elementen van architect
Ghijsels, in 1986/87 in de oorspronke
lijke staat hersteld.
Neem ook de vele gebouwen met een
eerbiedwaardige historie rond het
Merdekaplein, al zijn ze architecto
nisch niet altijd even interessant. Het
classicistische Paleis Rijswijk (1796),
bedoeld als representatief onderko
men van de gouverneur-generaal, nu
als Istana Negara gebruikt voor offi-
Achterzijde Azsip National.
31
