Verwaarloosd deel Westzijde Pakhuizen (1652), Jakarta.
bestond. De projectontwikkeling zit
bepaald niet stil. Aan de kust, ten oos
ten van de oude stad, is een enorm
hoogbouwproject gepland - zonder
meer een ernstige aantasting van his
torisch erfgoed. De historische stad,
die vanaf de Java Zee tot nu toe de
eerste kennismaking met Jakarta
vormde, wordt een onaanzienlijke
verzameling van gebouwtjes.
Bestuurders met culturele belang
stelling zijn er overigens wel degelijk
(geweest). Gouverneur van Jakarta Alt
Sadikin (1968-1979) is zelfs een motor
geweest voor tal van herstelprojecten
in de oude stad. Tijdens zijn gouver
neurschap werden onder meer geres
taureerd: het oude stadhuis, Museum
Wayang, de Uitkijk, de Westzijde
Pakhuizen. Het is voor de oude stad,
inclusief het toerisme, van enorme
betekenis is geweest. In de jaren tach
tig echter was de belangstelling voor
monumentenzorg over het algemeen
een stuk minder, al werden bijvoor
beeld in 1987 de oude stadsschouw
burg en het gebouw van de KPM
gerestaureerd.
Op dit moment onderneemt het stads
bestuur allerlei activiteiten die met
monumentenzorg te maken hebben.
Een hoge ambtenaar vertelt me uit
voerig wat er allemaal gebeurt. Het te
beschermen gebied wordt helemaal in
kaart gebracht. Gebouwen worden
onderverdeeld in zeldzaamheidscate
gorieën. Archeologen doen onderzoek
naar de oudste periode van Sunda
Kelapa, zoals stad oorspronkelijk, dus
nog vóór de Hollandse tijd, heette.
En de Kali Besar wordt dus autovrij.
In het Jakarta waar de auto een ware
terreur uitoefent op alle zintuigen
betekent dat een kleine revolutie.
Maar het staat nog niet vast, laat staan
dat er een tijdpad is.
Hoe de toekomst eruit ziet, is niet
makkelijk te voorspellen. Er zijn
hoopvolle signalen. Jongeren lijken
meer oog voor historische gebouwen
Museum Bahari in Jakarta, voorheen Westzijde Pakhuizen.
te hebben dan oudere generaties. Tal
van architecten onderkennen tegen
woordig het grote belang van monu
mentenbescherming Een gezagheb
bend architectuurtijdschrift wijdt elke
aflevering een artikel aan de oude stad.
En er is een neiging om eigenaren van
oude gebouwen alleen nog vergun
ning voor nieuwbouw te geven, als ze
behoorlijk onderhoud in hun histori
sche panden plegen.
Stimulansen vanuit Nederland
Misschien kan de groeiende belang
stelling voor de oude stad vanuit Ne
derland een stimulerende rol spelen.
Kali Besar, Toko Merah.
Boeken, krantenartikelen en televisie
programma's besteedden aandacht aan
Jakarta en andere steden. Een groepje
prominente Nederlanders richtte in
1991 de stichting Oud Jakarta op. Deze
wil in Nederland de aandacht voor de
oude stad stimuleren, draagt expertise
over en probeert fondsen te werven
voor restauratieprojecten in Jakarta -
dat laatste lukt nog niet zo erg. De
stichting Oud-Jakarta onderhoudt
contacten met vooraanstaande Indo
nesische organisaties en was mede
organisator van een symposium in
Jakarta over de oude stad.
Persoonlijk vraag ik me af of hier
langzamerhand ook niet een taak
voor Heemschut ligt. Strijd voor
behoud van een bijzonder gemaal in
de Beemster is groots werk, maar wie
langs de Kali Besar loopt, langs gebou
wen met een historie van duizeling
wekkende omvang, ziet daar ook wel
weer het betrekkelijke van in.
Nadere informatie over de stichting
Oud-Jakarta of opgave als donateur:
Prof. M. van der Ploeg, secretaris.
Adres: Fruinlaan 2,2313 ER Leiden,
tel. 011-514 60 90.
Van de hand van bestuurslid drs. J.R. van
Diessen verscheen het voortreffelijke boek
Jakarta/Batavia. Uitgeverij Cantecleer,
de Bilt.
29
