Een Delfenaar aan het woord
Delft derde stad van Holland
Interview met wethouder Van Leeuwen
LEOVANDERMEULE
Driemaal is scheepsrecht. In tegenstelling tot wat gebruikelijk is heeft in Delf
niet de wethouder voor cultuur monumentenzorg in zijn portefeuille. De
wethouder voor ruimtelijke ordening dan? Nee, in Delf koos men ervoor
monumentenzorg onder te brengen bij ing. W.A. G. van Leeuwen, wethouder
voor sociale zaken, volkshuisvesting en milieu. Heemschut sprak met hem en
kwam veel te weten over het Delfis monumenten wel en wee.
De stad Delft, behoort tesamen met
Dordrecht (1220) en Haarlem (1245),
tot de drie oudste en belangrijkste
steden van Holland. Delft is ontstaan
uit een nederzetting in een moerassig
gebied waar kreekjes doorheen liepen.
Eb en vloed hadden er vrij spel. Zo
ontstonden wat hoger gelegen kleipla-
ten in het veen. De oudste woonkern
bevond zich bij de Oude Kerk op het
Oude Delft. Dit gedeelte ligt 2
meter boven de zeespiegel. De gracht
wallen zijn hier veel hoger dan
bijvoorbeeld in deMolslaan en
Vlamingstraat.
Over de oorsprong van Delft zijn
verschillende lezingen. Een ervan is
afkomstig uit oude gegevens van de
Abdij van Egmond. Hertog Godfried
van Lotharingen, veroverde het graaf
schap Holland in 1070 en stichtte in
de omgeving van Delft een vesting of
kasteel waar omheen Delft zou zijn
ontstaan.
Een andere lezing is dat Delft ontstaan
is rondom een grafelijk slot onder de
Hollandse graven. Om het grafelijk
hof in verbinding te brengen met de
buitenwereld werd van Overschie tot
Rijswijk een 11 km. lang kanaal gegra
ven. Dit kanaal, een Delf genoemd,
afgeleid van delven, zou de tegen
woordige Oude Delft zijn. Later is een
tweede kanaal gegraven evenwijdig
met de Oude Delft. Dit kanaal droeg
de naam Nieuwe Delft en heeft nu de
namen:Voorstraat, Hippolytusbuurt,
Wijnhaven, Koornmarkt en Geer. Dit
gebied kreeg in 1246 het eerst de
stadsrechten. In 1268 volgde het
gebied rondom de Oude Delft.
Graaf Willem II stichtte 'Het
Binnenhof in Den Haag. Buiten Delft
had hij een buitenverblijf of Uithof.
Hij was Rooms-Koning en daarom
noemde men de Uithof
'Koningsuithof of Koningsveld'. Deze
hof werd bewoond door Jonkvrouwe
Richardis, een tante van de graaf. Zij
heeft door haar bezittingen en invloed
er veel toe bijgedragen dat Delft in
1246 van Graaf Willem II stadsrech
ten heeft gekregen.
Rondom hof, klooster en kanalen is
de stad Delft ontstaan. De stad werd
ommuurd. Het grachtenstelsel
breidde zich uit. Delft binnen de veste
bestond uit 14 eilandjes, verbonden
door vele bruggen. Het Marktveld,
ook een eiland, verbonden door brug
gen met de omgeving, werd in 1436
door Philips de Goede geschonken aan
de stad.
Delft wilde een eigen haven en in 1389
werd de Delfshavense Schie naar de
Maas gegraven. Het huidige Delfshaven
in Rotterdam was de haven van Delft.
Delft ondervond veel economische
concurrentie van Dordrecht. Dit was
één van de aanleidingen voor de
Hoekse en Kabeljauwse twisten.
Pauline van der Heijden is stadsgids en
lid van de Commissie Behoud Stadsschoon
van Delfia Batavorum.
De achtergrond van wethouder Van
Leeuwen is zonder meer bouwkundig
te noemen. Hij werkte zelfs enkele
jaren op het bekende Delftse bureau
Raue en Koorenman, verantwoordelijk
voor veel restauraties in de stad.
Daarna werkte hij voor de gemeente
Den Haag bij de dienst
Volkshuisvesting. Later, tijdens onze
wandeling door de stad wijst de
bestuurder het huis aan waarin hij
geboren is. Want Wim van Leeuwen
is Delfenaar, dit in tegenstelling tot
inwoners van de stad wier wieg elders
heeft gestaan die het nooit verder
zullen brengen dan tot Delftenaar.
Het is een huis met een hoge lijstge-
vel, de daknok evenwijdig aan de rooi
lijn. Het pand staat er goed bij, we
schatten dat dit deel uit het begin van
de vorige eeuw moet stammen. Als we
wat verder weg een lager dak haaks op
het voorste deel zien aansluiten komen
we beiden tot de conclusie dat het
achterhuis wel eens beduidend ouder
zou kunnen zijn.
Wie in zo'n pand geboren is en dan
nog eens bouwkunde gestudeerd heeft
kan niet anders dan begaan zijn met
het lot van de hem toevertrouwde
monumenten. Van Leeuwen geeft er
herhaaldelijk blijk van sterk betrokken
te zijn bij de oude stad en haar
aantrekkelijk en leefbaar te willen
houden voor Delfenaren èn
Delftenaren. De vele toeristen die
de stad van Johannes Verm,eer jaarlijks
bezoeken genieten stilletjes mee. Dat
Van Leeuwen ook een bestuurder is
die dicht bij zijn burgers staat komt
onder andere tot uitdrukking in de
vele malen dat hij, zo wandelend door
de binnenstad, gegroet wordt of zelf
een hand opsteekt. 'Als je hier een oud
pand wilt slopen zie je de bevolking
overeind komen, ook de raad volgt
alles nauwgezet', noteren we uit zijn
mond.
Men heeft bestuurlijk-organisatorisch
in Delft gekozen voor een opzet waar
binnen de diensten zijn opgedeeld in
sectoren. Per sector is één bestuurder
verantwoordelijk voor het formuleren
van het beleid en de uitvoering
daarvan. De sector Algemene Zaken,
Monumenten en Archeologie (AMA)
valt onder de dienst Stadsontwikkeling.
Van Leeuwens collega Boelens is
verantwoordelijk voor de (rijks)monu-
menten in gemeentelijk bezit, maar
ook voor stedebouw en het ontwerp
van de openbare ruimte, verkeer en
vervoer, wegen en bruggen. Als we
opmerken dat aan die beleidsterreinen
toch ook monumentale aspecten kleven
wijst Van Leeuwen op de intensieve
samenwerking en het goede contact.
Wandelend om het koor van de Nieuwe
Kerk vertelt hij over de schaalvergro
ting die het gevolg was van het
dempen van de Nieuwe Langendijk.
Het betekende het verdwijnen van een
aantal kleine wevershuisjes, voor Van
Leeuwens tijd, dat wel. In een stad als
Delft, voortdurend in ontwikkeling,
moéten de werkterreinen van Boelens
en Van Leeuwen wel met elkaar in
contact komen.
Binnen AMA zijn in ieder geval alle
vormen van deskundigheid aanwezig
die voor een goede monumentenzorg
