Fort Kijkduin verwacht geen oorlog
meer
Een belegering zal het fort Kijkduin bij Den Helder niet meer kunnen
weerstaan. Of het moet er een zijn door toeristen. En dan graag. Want er valt
veel te genieten van het uitzicht op zee maar ook van inzicht in de historie
van het fort, dat volledig gerestaureerd en als toeristische trekpleister
aantrekkelijk gemaakt, deze zomer door Prins Willem-Alexander werd
heropend.
JAN-DERK GERRITSEN
Het gemoderniseerde Fort Kijkduin. Foto's Broers en Vonk, Kampen.
Napoleon
De eer van de eerste opening zou
te beurt gevallen zijn aan keizer
Napoleon, ware het niet, dat de bezet
ting van Nederland door de Franse
keizerin 1814 eindigde, het jaar
waarin de bouw van het fort voltooid
werd. Napoleon, die in 1799 moest
aanzien, dat de Engelsen zonder slag
of stoot tussen Callantsoog en Den
Helder ons land waren binnengevallen
wist, dat zoiets bij zijn zuidelijkste
haven Gibraltar nooit kon gebeuren.
Hij ging op 15 oktober 1811 een kijkje
nemen bij Den Helder in wat hij
noemde 'Het Gibraltar van het
Noorden', waar de strateeg een herha
ling van vijandelijke acties wilde voor
komen. De Stelling Den Helder, die
hij daartoe liet bouwen door 1500 daar
gevangen gehouden Spanjaarden, zou
vijf forten omvatten Du Falga,
Morland oftewel fort Kijkduin
La Salie, 1' Ecluse en du Gommier.
Drie daarvan zijn onder Napoleon
gebouwd Fort Kijkduin, 1'Ecluse en
du Falga, dat in 1814 door de terug
trekkende admiraal Huell werd opge
blazen.
Projectontwikkelaars
En zoals het zo vaak gaat met verwaar
loosde zaken, zoals fort Kijkduin eind
jaren tachtig: er was eens een project
ontwikkelaar. Hij kwam op het lumi
neuze, niet erg originele idee het fort
af te breken en daarvoor in de plaats
een appartementencomplex te
bouwen. Protest uit brede kringen van
de Helderse samenleving leidde tot de
oprichting van de Stelling Den Helder,
die alles in stelling bracht om het fort,
dat onder meer een uniek gangenstel
sel bevat, te behouden.
En zie wat er nu staat, dank zij gelde
lijke steun uit Den Haag, Brussel en de
eigen provincie. Een geweldige injectie
voor het nogal noodlijdende toerisme
in de Kop van Noord-Holland, zoals
de afgelopen maanden al bleek. De
grootste publiekstrekker blijkt daarbij
te zijn het zeeaquarium, waar de
bezoeker via een tunnel doorheen kan
lopen. Met zijn 16 meter lengte is deze
tussen-water-tunnel de grootste van
Europa.
Restaurant
De architect van het geheel - ook
technisch adviseur van Heemschut - is
Doorkijkje interieur Fort Kijkduin.
de heer W.Schagen uit Nieuwe Niedorp.
Hij liet de betonnen overkoepeling,
die de Duitsers in WO II hadden
aangebracht verwijderen en kwam zo
uit bij het oorspronkelijke dak van het
fort uit 1814. Dit is met een loden
beschermlaag overdekt. Er is een
zeer ingenieuze constructie uitge
voerd om deze grootste loden daklast
van Nederland 75.000 kilo) te torsen.
Onder dat dak bevindt zich het restau
rant, dat een riant uitzicht biedt op het
natuurgebied, de Grafelijkheidsduinen
en de zee. Doordat het dak naar buiten
ver oversteekt is uiterlijk niet te zien,
dat er ramen in zijn aangebracht. Via
een lift komt men in de diepste gewel
ven en onderaardse gangen. De
geschutskoepel, die in 1897 werd
aangebracht met zijn gietijzeren
wenteltrappen, schietgaten en schrijf-
hokjes is in de oorspronkelijke staat
gebleven
De stichting Stelling Den Helder
is hiermee niet opgeheven. Immers,
behalve dat toch nog veel aanvullende
functies te verwachten zijn op Fort
Kijkduin zelf, liggen er ook nog
plannen klaar voor de andere twee
overgebleven forten van de Stelling:
1'Ecluse ofwel Fort Dirks Admiraal en
het fort Westoever, dat bij de ingang
van de stad ligt. Dus voorlopig valt er
voor projectontwikkelaars hier weinig
te verdienen.
Fort Kijkduin is 7 dagen per week
open van 10.00 tot 18.00 uur. In herfst
en winter vanaf 1 september 's maan
dags gesloten m.u.v. de herfst- en
kerstvakantie.
36
