IE
Literatuur:
Uitspanning 'DeTent' (1911) van architect
prof.H.Evers.
schilderachtig resultaat was de leer van
Gugel. De eerste woningen werden op
5 juli 1884 betrokken. De woningen
aan de zuidkant van het park
(Zocherweg) dateren uit 1894 naar
ontwerp van J.M. van den Berg en
vallen buiten het stedebouwkundig
plan van Zocher.
Het beheer van de woningen was in
handen van de 'NV Gemeenschappelijk
Eigendom, Maatschappij tot vervul
ling van de eerste levensbehoeften',
waarin ook arbeiders participeerden.
Het was de bedoeling dat ze later
eigendom van de bewoners zouden
worden, maar dit experiment
mislukte. Achteraf waarschijnlijk
gelukkig, want het is de vraag of de
eenheid van het complex dan behou
den zou zijn.
Voorzieningen
Gelegen in de gemeente Hof van
Delft en op afstand van de stad kwam
er voor de bewoners een aantal voor
zieningen, zoals winkels. Het gebouw
'De Gemeenschap' (1892), bij de
ingang van het park, naar ontwerp van
de fabrieksarchitect B. SchellingAzn,
diende voor verschillende vormen van
onderwijs, leeszaal, gymnastiekzaal en
ontspanning. Bijzonder hierin waren
de schuifwanden, waardoor de grootte
van de ruimte variabel was.
Verder bevonden zich in het park een
muziektent, kinderspeelplaats, roeivij-
ver, moestuinen en kindertuintjes, een
kruidenier en een huishoudzaak.
Midden in het oude park bevindt zich
'De Tent' (nu restaurant, helaas met
een nieuwe naam Het houten
gebouw werd in 1914 vervangen door
het huidige, naar ontwerp van prof.
Henri Evers, sedert 1902 hoogleraar
aan de Technische Hogeschool. Er
waren mogelijkheden voor diverse
evenementen: toneeluitvoeringen,
dansavonden, biljarten en kegelen.
Tegenwoordig kan men er voor de
deur Jeu de Boulles spelen.
Bijzonder is de wijze waarop aan de
buitenkant van de traptoren het
verloop van de trap met blauwe tegels
is aangegeven.
In 1891 werd 'VanMarkens Drukkerij
Vennootschap' opgericht en het
gebouw, naar ontwerp van A. Zieren,
doet nog steeds als zodanig dienst.
Villa Rust Roest
Bij alle weldaden beging Van Marken
echter één kapitale fout.
Overeenkomstig hun levenbeschou
wing - geloof in vooruitgang, in
samenwerking en gemeenschap - liet
hij middenin het park voor zichzelf
een luxueuze villa bouwen, 'Rust
Roest' genaamd (1884), naar ontwerp
van Eugen Gugel.**). In 1899 werd
daaraan nog een garage toegevoegd,
want Van Marken was een van de
eerste autobezitters van Nederland.
De woningen in de directe omgeving
van de villa waren hierdoor, ondanks
de mooie ligging en de schappelijke
huurprijs, regelmatig niet verhuurd.
Na de dood van Agneta van Marken
werd de villa in 1931 verbouwd en
uitgebreid ten behoeve van de Delftse
Huishoud- en Industrieschool, in een
zakelijke stijl, naar ontwerp van A.H.
Wegerif Dit architectonisch interes
sante bouwwerk kwam in 1980 leeg,
verpauperde, werd in brand gestoken
en nog hetzelfde jaar afgebroken. Op
de plek van de villa prijkt nu het borst
beeld van Van Marken.
Tweede fase
Vanaf 1925 werd de oppervlakte van
het park verdubbeld en uitgebreid met
112 woningen en een grote Parkwinkel
PConctp do piottogiond
Qsvert oen wcndatrcuio
votgon hiervan lovort
comntooi
senoannoia
Do route
OD Oi wCteliourto puni
Oooonnon
Groonvecr^artnp
O Woningen oudo
lew-taw
0 Woningen oudo pak
(5) Drukkorfl Van Maken
1891
Do Gomoonxl'OT
ihcro Do Unflonnot
(5) PakwfnVol
iParUanioa
1925
Q Wonngon niuuura park
1975
O Woningen nlouwo oom
Plattegrond (Pro Delta Promotion), waarop duidelijk te zien het verschil in aanleg tussen Oude en Nieuwe Park.
20
(nu Parkkantoor), direct herkenbaar
aan de imposante koperen lantaarn.
In 1928 gevolgd door nog eens 44
woningen, naar ontwerp van de
Amsterdamse architect J. Gratam.a.
De stijl is verwant aan de Amsterdamse
School, maar minder uitgesproken.
De tegenstelling met het oude park is
groot. Het stratenpatroon is recht en
ook het centrale plantsoen en de
vijverpartij zijn rechthoekig.
Een bijzonder gegeven in het nieuwe
park zijn de overtuinen aan de achter
kant. De bovenwoningen hebben aan
de achterzijde een trap, die naar
beneden voert, naar een eigen tuin,
achter de tuinen van de benedenwo
ningen. Deze zijn ook bereikbaar via
een gemeenschappelijk achterom.
Daar waren oorspronkelijk ook
kinder-en -groentetuintjes. Gratama
werkte met verschillende accenten.
Het achterom bereikt men bijvoor
beeld meestal via een poort of extra
geaccentueerde schuurtjes.
Het Agnetapark werd in 1986 inge
schreven in hetMonumentenregister,
ruim vooruitlopend op het
Monumenten Inventarisatie Projekt,
waarmee het belang van dit tuindorp
wordt aangetoond.
Het Oude park werd in 1988 grondig
gerestaueerd. In de periode 1990-1993
werd het nieuwe park onder handen
genomen. Er werden verzakkingen
geconstateerd, maar gezien het belang
van het geheel, werden deze ondanks
de hoge kosten verholpen. Alle wonin
gen werden zo nodig gerenoveerd, de
daken hersteld en het totaal geschilderd.
Felle kleuren
De felle kleuren van het houtwerk
- het geel en groen tegen het wit - de
vele bomen waaronder platanen en de
weelderige ligusterhagen in de achter
tuinen maken het tot een indrukwek
kend geheel. Het is niet verwonderlijk
dat tegenwoordig een woning nooit
lang leegstaat.
Bijzonder aan het complex is dat de
zorgvuldige, ruime parkaanleg en
degelijke bouw, waarmee Van Marken
is begonnen ook na diens dood in
1909 werd voortgezet.
*)J.C. van Marken. Levensidealen.
Herinneringen uit het leven van J.C.
van Marken, verzameld door A. van
Marken-Matthes. Delft, 1907.
Zie Bulletin KNOB, 80(1981), afl
3,p. 113-134, met o.a. de briefwisse
ling tussen Van Marken en Gugel
rondom declaraties m.b.t. Rust Roest.
Hoogenberk, D.JenB.D. Verbrugge.
Bedreigde gebouwen Delft, 1840-
1950. Delft, 1982 p 125 e.v.
Wonen-TA/BK. Speciale aflevering
over fabrieksdorpen. 5 maart 1975.
