Anne-Marie ten Cate BOEKEN
Texel
Lieven de Key
Amsterdamse grachten
Nieuwmarkt
Beurs Berlage
Stichting Utrechtse kastelen
Gezicht op Den Hoorn rond 1760, vervaardigd door Van Cuyck (foto Ecomare, De Koog).
Rob van Ginkel stelde een bloemlezing
samen over het eiland Texel.Groen -
Zwart; Texels om het hart; beschouwingen
over een eilandcultuur'. Slechts van de
rest van Holland gescheiden door het
Marsdiep, maar op sociaal-cultureel
gebied een wereld van verschil, met een
eigen cultuur, mentaliteit en identiteit.
Vanuit de ogen van de Texelaar alsmede
vanuit de 'overkanters', de buiten
staanders, wordt deze wereld van
verschil toegelicht. Behandeld wordt
wat reizigers over Texel schreven, het
locale bewustzijn en een beschrijving
van het populaire Sunderklaasfeest op
12 december, hetgeen niets met onze
Sintviering te maken heeft. Van Ginkel
verrichtte in de periode 1989-1991
historisch-antropologisch onderzoek
op Texel en promoveerde in 1993
hierop. De opstellen in deze bundel
zijn een voortzetting van dit onder
zoek en verschenen eerder in diverse
wetenschappelijke tijdschriften.
Een uitgave van het Spinhuis te
Amsterdam1995, 151 p.
ISBN90.5589.017.0 Prijs f29,50
Ter gelegenheid van 750 jaar Haarlem,
verschenen tal van publicaties. Zo ook
werd aan leven en werk van de stads
bouwmeester, behalve een tentoon
stelling een monografie gewijd.
Lieven de Key; Haarlem stadsbouwmees
ter; een Vlaams emigrant en zijn rijke
nalatenschapsamengesteld door Ad van
der Blom. Afkomstig uit Gent, vluchtte
De Key via Engeland (1584) naar
Haarlem, waar hij achtereenvolgens als
steenhouwer, 'stadsmetselmeester' en
'opperfabriek'van 1591 tot 1627 voor
de stad werkzaam was. Recent Belgisch
en Nederlands archiefonderzoek heeft
een schat aan nieuwe gegevens opgele
verd over de steenhouwersdynastie De
Key.
Van der Blom heeft een poging gedaan
aan de hand van bestaande gegevens en
niet-omstreden werken als de Vleesch-
hal en de Nieuwekerkstoren de nala
tenschap van De Key te beschrijven en
te beargumenteren. Het grootste deel
van het boek vormt dan ook een cata
logus van zijn werk, zowel niet uitge
voerde, verdwenen als mogelijke
werken.
Hendrick de Keyser en De Key zijn de
grootste Hollandse Renaissance-
architecten, en over de laatste verscheen
eindelijk de langverlangde monografie.
Alhoewel bij gebrek aan gegevens de
onzekerheden over zijn oeuvre blijven
bestaan.
Het boek bevat vele foto's, waarvan
een groot aantal in kleur, van gemeen
tefotograafJos Fielmich.
Haarlem, Schuyt Co, 1995. 95p.
ISBN90.6097.406.9. Prijsf39,50.
Simon van Blokland stelde het boekje
samen Amsterdamse grachten op oude
prentbriefkaartenEen 'rondvaart'
door de grachten anno 1900. De ca
100 prentbriefkaarten bieden aankno
pingspunten tot vergelijkingen tussen
dat wat er was en er nu nog is. Bij
iedere kaart een beschrijving van het
afgebeelde en iets over de bewoners.
Amsterdam, Heuff, 1995. 112p.
ISBN90.6141.254.4 Prijs f24,50
De lange en turbulente ontwikkeling
van de Nieuwmarktbuurt - een van de
oudste buurten van Amsterdam -
wordt beschreven door Danielle de
Loches Rambonnet, restauratiearchitect
bij Bureau Monumentenzorg in
Amsterdam, in: 'De Nieuwmarktbuurt;
veranderingen van een Amsterdamse
stadsbuurt'. Na een historische inleiding
wordt de stadsvernieuwing behandeld.
Het voorlopige eindpunt van de stads
vernieuwing was het bouwproject
'Cluster haast', waarbij 29 monumen
tale panden werden gerestaureerd en
waarbij de inspraak van de bewoners
een belangrijke rol speelde. Bij de
panden bleef alleen het casco gespaard
en ze werden voorzien van nieuwe
funderingen. De aanneemsom bedroeg
22 miljoen gulden. De verschillende
panden worden in het kort beschreven.
Amsterdam., 1995. 94p.
ISBN 90.71570.49.5. f29,50
Het boek 'BeursBerlage' werd uitge
geven omdat de publicatie over de
Amsterdamse School met de foto's
van Jan Derwig zo'n succes bleek.
Voor deze uitgave schreef Jouke van de
Werf de inleiding met de voorgeschie
denis van de bouw en de oorspronke
lijke en huidige functies. Jan Derwig
fotografeerde de verschillende
vertrekken, beschreven in de inleiding,
alsof men een rondleiding door het
gebouw maakt. Het boek is tweetalig.
Amsterdam, 1995. 84 p.
ISBN90.71570.37.1 Prijs f39,50
De stichting viert haar 25-jarig jubi
leum met een prachtig standaardwerk
'Kastelen en ridderhofsteden in Utrecht'
onder redactie van B. Olde Meierink,
G. van Baaren, R. G. Bosch van
Drakestein e.a. In dit lijvig boekwerk,
het is bijna te zwaar, worden alle
kastelen die ooit op Utrechtse bodem
hebben gestaan, beschreven; ca 250
die inmiddels zijn verdwenen en 45 die
er nu nog geheel of gedeeltelijk staan.
Aan de uitgave is een jarenlange voor
bereiding vooraf gegaan door ruim 50
specialisten; alle beschikbare kennis is
bijeengebracht en door nieuwe onder
zoeksmethoden (ontwikkeling van de
bouwhistorie, archeologie) zijn er de
laatste decennia vele nieuwe ontdek
kingen en vondsten gedaan.
Veranderingen in de functies van
kastelen hebben altijd hun invloed
gehad op de vorm. Geen enkel kasteel
heeft zijn oorspronkelijke vorm dan
ook behouden. Behalve voor de
ontwikkeling van de bouw en de mili
taire aspecten, wordt er ook aandacht
geschonken aan wat er op het kasteel is
voorgevallen en door wie ze bewoond
werden. In het boek worden 107
kastelen uitgebreid beschreven. Het
41
