L
m
i.
Herbouw of nieuwbouw?
BSEE
Heemschut
Herbouw van monumenten of nieuwbouw en dan eigentijds of historiserend?
En als voor herbouw wordt gekozen moetje dan wijzigingen uit latere eeuwen
ongedaan maken?
:..Sj
mxn
UB
IN DIT NUMMER
Thema: herbouw? 3,9, t/m 22
TIJDSCHRIFT VAN DE BOND HEEMSCHUT
opgericht in 1911
Beschermvrouwe:
H.M. Koningin Beatrix
Heemschut is een gezamenlijke uitgave van
de Bond Heemschut en Waanders Uitgevers.
REDACTIE
drs. J. Kamerling, eindredacteur
drs. A.M.ten Cate
drs. H.C. Franssen
De redactie draagt geen verantwoordelijkheid
voor artikelen, voorzien van auteursnaam.
VERDER WERKTEN MEE
J.D. Gerritsen S. Simon
G. Ackermans L.v.d. Meule
H.J. Bollebakker W.M.N. Eggenkamp
M. Burkunk G.W. van Herwaarden
C.M.J. Hermsen M. Berkers
W. Burgers E.J. Weterings
A. Lieth E. Dienaar
J. van der Werft
LEDENADMINISTRATIE
Postbus 1129,8001 BC Zwolle
tel. 038-658628
telefax 038-655989
postgiro 4702230
Lidmaatschap leden 30-65 jaar: f 60,-
leden 65+ f 45,- en 30- f 30,-
Opzegging alleen schriftelijk en vóór
1 december
Extra nummers op aanvraag f 6.75,-
CORRESPONDENTIEADRES VOOR
BOND HEEMSCHUT
Nieuwezijds Kolk 28,1012 PV Amsterdam
tel. 020-6225292 (redactie alleen ma en di)
telefax 020-6240571
CORRESPONDENTIEADRES VOOR
ADVERTENTIES
Bureau Van Vliet
Postbus 20,2040 AAZandvoort
tel. 02507-14745
REDACTIERAAD
A.M. de Haan (voorz.)
drs. J. Kamerling (secr.)
drs. J.J. Bollebakker
B.J.M. Duimel
J.D. Gerritsen
P. de Ruijter
Brieven aan de redactieraad
t.a.v. de secretaris.
GRAFISCHE VERZORGING
Roelof Koebrugge bNO
DRUK
Waanders Drukkers, Zwolle
FOTO OMSLAG
De herbouwde monumenten aan
de Sint Annenstraat in Amsterdam,
(foto Stadsherstel Amsterdam)
(zie pag. 11 t/m 14)
JAARGANG 72
NO. 6
DECEMBER 1995
Heemschut
verschijnt
6x per jaar
Een permanente discussie in monu-
mentenland, die altijd actueel is.
De aanleiding dit nummer voor een
flink deel te wijden aan deze discussie
vormt het plan om een deel van de
fagade van de vooroorlogse noordwand
aan de Grote Markt te Groningen, die
in de laatste wereldoorlog werd vernield
te herbouwen na sloop van de bestaande
architectuur. Het Groningse D66-
Rechts de herbouwde panden aan de
Amsterdamse Snoekjesgracht (zie pag. 21).
raadslid Slagter is enthousiast voor
stander. Heemschut-architect Reijenga
ziet er echter niets in. 'Een architect
behoort in zijn creativiteit niet terug
te grijpen op de grammatica van het
verleden', vindt hij. Wijzigingen in de
verschijningsvorm van de noordwand
vindt hij prima maar zet er dan archi
tectuur neer, die een typische uitdruk
king is van déze tijd maar toch past bij
de historische omgeving. Toch kan in
andere gevallen herbouw wel een
goede keuze zijn. Zoals in het gat aan
het Amsterdamse Oudekerksplein,
waar drie Rijksmonumenten werden
gesloopt. Bij herbouw is de kwaliteit
van de architectuur verzekerd vindt
directeur Eggenkamp van Stadsherstel
Amsterdam. Bij nieuwbouw moet dat
nog maar blijken want tien jaar later
verwerpt men misschien weer een te
strakke of juist te truttige vorm van
nieuwbouw. Iets anders is weer of je
moet kiezen voor eigentijdse of historise
rende nieuwbouw. De laatste vindt zijn
rechtvaardiging in eerbied voor de histo
rische context maar heeft vaak meer te
maken met gebrek aan vertrouwen in
een eigentijdse invulling, vindt
Heemschut-deskundige Bollebakker.
In een museale context kan historise
rende nieuwbouw wel op zijn plaats
zijn zoals bij de gebouwde citaten uit
de wereld van de bijbel in het Bijbels
Openluchtmuseum in Nijmegen.Van
Herwaarden meent in zijn bijdrage, dat
je alleen historiserende nieuwbouw mag
plegen als de historische context nog
sterk genoeg is om die verder te onder
steunen. In het geval van de Haagse
Prinsengracht wijst hij deze vorm van
nieuwbouw af. Hoe men het ook bekijkt
een dogmatische opstelling in deze
discussie lijkt in elk geval onjuist. Het
is altijd een kwestie van delicate afwe
ging. Soms is herbouw de beste keuze
als de historische context daarom vraagt
en het op een betrouwbare manier kan.
Soms is echter nieuwbouw de beste
oplossing omdat elke tijd zijn eigen
typische architectuur moet kunnen
voortbrengen. Die nieuwbouw moet
dan wel qua schaal en maat passen in de
historische omgeving. Historiserende
nieuwbouw is zelden een goede oplos
sing omdat zij ruimte laat voor Anton
Pieck-achtige fantasie. Maar inciden
teel zou het misschien toch moeten
kunnen in een heel kwetsbare histori
sche context.
Jaap Kamerling
ftrmr
Tfe11 j; 'TT.^
X f* f l
Bouwtekening mogelijke reconstructie op
Oudekerksplein, Amsterdam (zie pag. 15).
Heemschut Persprijs 4
275 miljoen het minimum 4
Heemschut actief 5, 6, 7, 8,18
Delicaat proces van afweging 9
Herbouw, waarom niet? 11
Concrete projecten 13 t/m 22
A'dam beschermd
stadsgezicht 23
Congres over Vitruvius 24
NRF 10 jaar 27
Steunpunt Drenthe 29
(Roerend)lndustrieel erfgoed 31
Kasteel Schonauwen 36
Europa Nostra in Manchester 38
Spreukdicht met ondeugden 39
Boeken, exposities 41,30
3
