Kasteeltoren bedreigd
In de weilanden aan de Schalkwijkseweg, net buiten de kern van Houten staat
tussen eeuwenoude beuken de 14de eeuwse ronde bakstenen toren van kasteel
Schonauwen. Dit rijks- en landschappelijk monument ziet zich na eeuwen
rust bedreigd door de gevolgen van het VINEX akkoord.
ANNETTE LIETH
•u T't.
t.' .v®a'£ü V_«v. J>h 1
S4>. v
Huizen danwel kantoren zullen hoogstwaarschijnlijk straks grenzen aan de slotgracht. De toren biedt nu nog een vrij uitzicht
over de wijde rustige omgeving waar veel uilen zich thuis voelen, (foto S.A. Lieth 1995)
Burcht
In vroegere eeuwen herbergden de
landerijen rondom Houten een groot
aantal kastelen en buitens, waarvan
alle nog bestaande hun oorsprong
vinden in de Middeleeuwen. Historici
nemen aan dat Schonauwen een impo
sante waterburcht is geweest, die een
strategische voorpost vormde voor de
heren van Culemborg. Tot de oudste
afbeeldingen van Schonauwen behoren
twee tekeningen uit circa 1640.
Volgens deze prenten heeft de burcht
zich in de loop der jaren ontwikkeld tot
een kasteel, bestaande uit een recht
hoekige, omgrachte hoofdburcht met
een eveneens omgrachte voorburcht.
Gedurende de zeventiende eeuw werd
Schonauwen een buitenplaats. Het
kasteel is in die tijd verbouwd tot een
classicistisch herenhuis met drie vleu
gels rondom een kleine binnenplaats.
Van de middeleeuwse oorsprong bleven
alleen de gekanteelde hoektoren en de
omgrachting gehandhaafd. De
aanbouw van de woonvleugels deed
het weerbare karakter vrijwel volledig
verloren gaan, evenals de grote
formele tuin die rondom het huis
werd aangelegd. Eind achttiende eeuw
raakten onder andere door de econo
mische malaise vele kastelen en
buitens in verval. Ook Schonauwen
bleef niet buiten schot. In 1813 werd
het kasteel, uitgezonderd de toren,
gesloopt.
Hierna kende de in oorsprong zuide
lijke hoektoren een reeks van opeen
volgende eigenaren. In 1891 werd
David George Bingham, die in Utrecht
werkte en woonde, eigenaar van
Schonauwen. De Britse spoorwegin
genieur liet de toren restaureren en
36
