'Wijs Amsterdamse binnenstad nu aan
als beschermd stadsgezicht'
Monumentenwereld vraagt Nuis zes jaar traineren van gemeenteraad te doorbreken
De Amsterdamse monumentenorganisaties zijn het meer dan beu. Nog altijd
is de unieke Amsterdamse binnenstad, het belangrijkste architectonisch
ensemble van ons land, geen beschermd stadsgezicht. En dat terwijl
staatssecretaris Nuis van Cultuur zelf nota bene de binnenstad heeft
voorgedragen voor de Wereld Erfgoed Lijst van de Unesco.
JAAP KAMERLING
De Amsterdamse Herengracht ter hoogte van de Leidse gracht, (foto Bureau Monumentenzorg
Amsterdam)
AJ zes jaar geleden startte de
Rijksdienst voor de Monumentenzorg
de procedure om de binnenstad tot
beschermd stadsgezicht te verklaren.
Dat betekende, dat de Amsterdamse
gemeenteraad binnen zes maanden
een advies had moeten uitbrengen. Na
zes jaar heeft de raad dat echter nog
steeds niet gedaan.
De monumentenorganisaties verzoe
ken de staatssecretaris nu de status van
beschermd stadsgezicht aan Amsterdam
gewoon te verlenen zonder het advies
van de raad nog langer af te wachten.
Wethouder Bakker van Monumenten
zorg voelt wel voor een beschermd
stadsgezicht. Die status verschaft een
speciaal toetsingskader voor de
bescherming van het waardevolle
karakter van de binnenstad. Voor elke
sloop moet bijvoorbeeld een speciale
sloopvergunning worden verleend,
zodat er niet gemakkelijk tot sloop van
beeldbepalende panden kan worden
overgegaan.
Huurexplosie?
Wethouder Stadig van Volkshuisvesting
ziet echter bezwaren. Hij is bang voor
een huurexplosie als gevolg van de
aanwijzing.
Instelling van een beschermd stads
gezicht betekent namelijk, dat het
puntensysteem voor het vaststellen
van huurprijzen niet langer geldt.
Eigenaars mogen de extra kosten, die
zij maken voor het verbeteren van hun
woningen om aantasting van het stads
gezicht tegen te gaan, doorberekenen
in de huren.
Volgens de Amsterdamse monumen
tenorganisaties snijdt dit argument
echter geen hout. In vergelijkbare
binnensteden zoals die van Leiden en
Haarlem heeft de status van beschermd
stadsgezicht niet tot een huurexplosie
geleid. En bovendien zijn er ook altijd
nog de huuradviescommissies, waar
toe bewoners zich kunnen wenden.
De organisaties hebben daarom nu
eindelijk maar eens een pittige brief
geschreven aan staatssecretaris Nuis
om, nu Amsterdam al zes jaar dwars
ligt, de aanwijzing maar op te leggen.
Voormalig minister d'Ancona dreigde
daar in 1993 trouwens al mee. Ook de
Rijksdienst voor de Monumentenzorg
is van plan druk op de staatssecretaris
te gaan uitoefenen.
Wel op Wereld Erfgoedlijst
Die kan het toch niet maken wel de
grachtengordel voor te dragen voor de
Wereld Erfgoed Lijst maar intussen het
getraineer van Amsterdam te dulden.
In hun brief aan Nuis wijzen de monu
mentenorganisaties erop, dat achter
de argumentatie van een dreigende
huurexplosie zich in feite de praktijk
verschuilt, dat Amsterdam bij zijn
nieuwbouwbeleid onvoldoende reke
ning houdt met zijn cultuurhistorische
erfenis. Bij het afdoen van bezwaar
schriften tegen lelijke nieuwbouwplan-
nen wordt zelfs expliciet van gemeen
tewege gesteld, dat de binnenstad toch
geen 'beschermd stadsgezicht' is. Dat
heeft bijvoorbeeld tot gevolg, dat
onlangs weer een fraai beeldbepalend
pand, dat heel typerend was voor de
Plantagebuurt, moest wijken voor een
saai nieuwbouwplan. En op de plaats
van het lelijkste gebouw van de stad,
het Maupoleum, verrijst op dit
moment een gebouw, dat nog amorfer
is dan het oude Maupoleum met een
nog veel groter volume, midden in de
fijnmazige binnenstad. In hetzelfde
centrum wordt ook gebouwd aan het
massale Kolk-project, dat het histori
sche Korenmetershuisje zal doen
'verdwergen'.
Tenzij wethouder Bakker van
Monumentenzorg alsnog op korte
termijn de raad wint voor zijn stand
punt, is er nu een flinke kans, dat
staatssecretaris Nuis Amsterdam zijn
beschermde stadsgezicht gaat opleg
gen. Hij heeft daartoe de mogelijk
heid. Hij weet daarbij de Provincie, de
Rijksdienst, de Raad voor het
Cultuurbeheer en de hele monumen
tenwereld aan zijn zijde.
23
