De top van Sint Annenstraat 12
Omstreden reconstructie in Amsterdam
De hevige discussies die afgelopen jaar over de geveltop van het pand Sint
Annenstraat 12 zijn gevoerd vormen een goed voorbeeld van hoe een
reconstructie van een pand de gemoederen in monum-entenland kan verhitten.
Architectuurhistorici, architecten en restaurateurs debatteerden fel over de
uiteindelijke vorm van de gevel.
Deze gevel is namelijk in de 16de
eeuw opgetrokken in de Vredeman de
Friet-stijl, een decoratieve stijl met
zwierige krullen die ontleend is aan
het Italiaanse maniërisme. Het pand
vormt daarmee één van de laatste nog
intact zijnde voorbeelden van de
renaissance-bouwstijl in Amsterdam.
Archiefonderzoek toonde echter aan
dat dé top van de gevel in de 18de eeuw
vervangen was door een klokvormige
bekroning. Het is zeker dat de originele
geveltop er anders heeft uitgezien,
alleen niemand weet precies hoe. Ook
over de authentieke positie en vorm
van de ramen kan men redetwisten.
Moest men de veel later aangebrachte
roedeverdeling in de ramen handha
ven of juist kiezen voor de oorspron
kelijke kleine ruitjes en luiken? Moest
de natuurstenen hand waarin men
later - waarschijnlijk toen de voorkeur
werd gegeven aan een groter zolder
raam - een stuk heeft uitgehakt weer
in de oude staat herstellen? Het zijn
allemaal vragen die moeilijk te beant
woorden waren.
Kernpunt in deze discussie vormde
steeds dezelfde vraag: is het authentiek
om het pand in de huidige staat met de
klokvorm op te bouwen of is het
verantwoord om het pand historisch
te 'reconstrueren' in een vorm zoals de
gevel er waarschijnlijk in de 16de eeuw
heeft uitgezien? in deze discussie waren
al snel twee kampen te onderscheiden.
Enerzijds de puristische kunsthistorici
en restaurateurs, 'de preciezen' die
elke vorm van reconstructie beschou
wen als niet meer authentiek en
daarom streng afwijzen en anderzijds
de 'rekkelijken' die een gebouw niet
alleen als een op zichzelf staand object
beschouwen maar ook als een onder
deel van een straat of buurt en met een
historische functie. De oorspronkelijke
gevel uit 1570 vormt voor de laatste
groep in de eerste plaats een boeiend
toonbeeld van een specifieke periode
uit de Amsterdamse bouwgeschiedenis
MARUNBURKUNK
t\NKS33S
De Sint Annenstraat 12 in vervallen toestand, (foto's Stadsherstel Amsterdam). Sint Annenstraat 12 na de reconstructie.
13
