Geen herbouw maar restauratie in Oene
CHARLOTTE RAMBONNET-SLOET VAN OLDRUITENBORGH
Waar ligt Oene? Wie het weet mag het zeggen. De auteur van dit artikel
heeft er in ieder geval geen moeite mee. Zij maakte in 1945 al kennis met het
dorpje en maakt zich nu bezorgd over de dreigende sloop van een paar kleine
huisjes rond de kerkbrink.
Eén van de diaconiehuisjes naast het kerkje van
Oene (foto Charlotte Rambonnet-Sloet van
Oldruitenborgh).
Sfeerbepalend
Cursussen
Het was in het holst van de nacht;
gedrieën duwden wij onze defecte
automobiel rond de kerkbrink van
Oene. Een vredig geheel: Die kleine
huisjes rond het stokoude kerkje. En
daar op één van de hoeken zonder
twijfel de woning van de plaatselijke
huisarts met daarnaast de garage: niet
op slot en leeg. Het was dan ook een
fluitje van een cent om onze automo
biel naar binnen te duwen en de deur
weer te sluiten. Daarna richtten wij
ons tot de - op een steenworp afstand
gelegen - dorpsherberg, die niet zonder
moeite de drie gestrande reizigers wilde
opnemen in afwachting van betere
tijden. Om kort te gaan Oene en zijn
kerkbrink is niet meer uit mijn geheu
gen weg te branden. En nu komen er
anno 1994 een architect, een gemeen
tebestuur en een diakonie, die enkele
van die kleine huisjes rond de kerk
brinkvan Oene willen afbreken en
herbouwen omdat zij in het Oudejaars-
tumult van 1993/'94 door brand zijn
beschadigd. De gedachte is, dat men
de geconstateerde scheuren en verzak
kingen moet wijten aan gebrekkige
fundering etc., zodat afbraak en
herbouw a.h.w. voor de hand liggen.
En zulks met behoud van hun vermel
ding op de gemeentelijke monumen
tenlijst, m.a.w. nieuwbouw op een
monumentenlijst. Heemschut laat het
er niet bij zitten en heeft een AROB-
procedure aangespannen tegen de
sloopvergunning. Door diverse
deskundigen is daarbij aangetoond,
dat er geen wezenlijke fundamentele
gebreken zijn, die sloop kunnen recht
vaardigen. De huisjes zijn zeer wel
restaurabeiEn om het verhaal kort te
vertellen: Heemschut heeft op basis
van het restauratieplan het bezwaar
schrift ingetrokken. De Provincie heeft
aangeboden in de kosten van de advi
sering bij te dragen, waarmee tevens de
poort wordt geopend om het project te
laten profiteren van de desbetreffende
restauratie-subsidie-regeling.
Natuurlijk kan men stellen, dat de
belangen beperkt zijn: het voortbe
staan van de kathedraal in Den Bosch
is niet in het geding.
Het gaat slechts om eenvoudige huisjes,
die echter in de context van de kerk
brink van Oene sfeerbepalend zijn. En
afbreken en herbouwen daarvan zou
die sfeer zeer waarschijnlijk uithollen.
Dat doet even denken aan het verhaal
van een Amerikaan die een kasteel in
Europa liet afbreken om het in Amerika
te herbouwen. U raadt het al: in het
kasteel spookte het zonder enige twijfel.
De Amerikaan deed zijn werk niet ten
halve, nummerde zelfs de stenen en
noteerde alle details. Resultaat: het
kasteel herrees smetteloos maar in de
VS bleek, dat het spook niet mee was
verhuisd. Zo dreigde dat ook in Oene:
natuurlijk zouden er wel redelijke
huisjes zijn herbouwd maar de geest,
de sfeer van de oude kerkbrink zou
niet meer dezelfde zijn geweest als die
waarmee we al in 1945 werden gecon
fronteerd. Dat rechtvaardigt het vele
werk van enkele leden van de Gelderse
Commissie. Werk, dat tot een normale
restauratie van de diakoniehuisjes zal
leiden. Het symtoom is evenwel nog
belangrijker dan de huisjes en stelt de
vraag aan de orde of men - met behoud
van een monumentenstatus (gemeent-
lijk of rijks) - naar believen kan afbre
ken en herbouwen. Het antwoord ligt
zo voor de hand, dat het eigenlijke te
gek is dat Heemschut voor dit soort
zaken in actie moet komen.
Charlotte Rambonnet-Sloet van
Oldruitenborgh
Heemschut Gelderland
Het Nationaal Restauratiecentrum
in Amsterdam organiseert een cursus
Herkennen van bouwstijlen van vier
avonden: 1,8,15 en 29 november.
Tel.020-6237791.
Het NCM organiseert in Groningen
een cursus Bouwhistorie op
vijf avonden: 31 okt. en 7,14,21 en
28 november. Tel.020-6277706.
6
