Bruggen op monumentenlijst
Literatuur:
Krane schipbrug over Merwedekanaal bij
Meerkerk. Enige nog bestaande schipbrug in
Nederland.
Nederland voorop
Staat ons land vooraan wanneer
het om bruggenbouw gaat? Bij vaste
bruggen zijn we steeds goede navol
gers geweest. De belangrijke ontwik
kelingen deden zich voor in Engeland
en Frankrijk, later in Duitsland en
Amerika en in deze tijd in Japan.
Maar in de sector van de beweegbare
bruggen loopt Nederland al geruime
tijd voorop. Nergens in de wereld
vindt men (naar verhouding) zoveel
beweegbare bruggen als in ons land.
Er zijn zeker vijftien verschillende
soorten beweegbare bruggen. Een
opsomming van de typen beweegbare
bruggen, die nog in ons land voorko
men: de vlotbrug, de pontonbrug, de
ponton-draaibrug, de kraanbrug, de
rolbrug, de oorgatbrug, de hefbrug, de
basculebrug, de ophaalbrug, de draai
brug en de roll-on roll-off brug. Bij de
eerstgenoemde zes types zijn bijna
geen varianten aanwezig. De andere
brugtypen kennen vele varianten,
zoals de dubbele ophaalbrug, de rol-
basculebrug, het Scherzer type, de
asymmetrische draaiburg etc. Enkele
typen van verdwenen beweegbare
bruggen zijn nog in het Spoorweg
museum in Utrecht in modelvorm
aanwezig.
Een klein aantal bruggen prijkt op de
monumentenlijst, maar er zijn ook
oude ijzeren bruggen, die - jammer
genoeg - op weg naar het einde zijn.
Enkele voorbeelden.
Kraneschipbrug uniek
Een unieke brug, die gevaar loopt,
is de meer dan honderd jaar oude
Kraneschipbrug in het Merwedekanaal
in Meerkerk: de enige schipbrug in
ons land en waarschijnlijk in Europa.
In Istanbul is er nog een, die echter
binnenkort verdwijnt of al is verdwe
nen. Het bijzondere is dat één kant
van de brug om een vast punt schar
niert. De brug is thans buiten gebruik.
Er was een plan om deze unieke brug
onder te brengen in het Maritiem
Museum Prins Hendrik aan de
Leuvehaven in Rotterdam maar dat
kon geen doorgang vinden omdat het
tijverschil in de Nieuwe Maas te groot
was. Er wordt nu naar andere moge
lijkheden gekeken.
Kraanbrug
Het tweede voorbeeld betreft de
enige kraanbrug van ons land aan de
Diefdijk bij Leerdam.Deze brug,
daterend van omstreeks de eeuwwis
seling, verkeert in slechte staat. Alleen
snel ingrijpen zal het verval kunnen
stuiten, waarmee een unieke brug
voor ons land behouden kan blijven.
Mogelijk kan sponsoring uitkomst
brengen, waardoor een unieke brug
voor ons land behouden blijft.
Amsterdam- De twee wipbruggen over
de Brouwersgracht in de hoofdstad
komen samen met zeventig andere
bruggen in de binnenstad op de
gemeentelijke monumentenlijst te
staan. De viaducten inbegrepen staan
er ongeveer 1400 bruggen in
Amsterdam. De twee wipbruggen zijn
er slecht aan toe en komen nu het eerst
aan de beurt voor een opknapbeurt.
De bekendste bruggen op de bjst zijn de
Magere Brug met houten beschoeiing
en de Blauwbrug met de lantaarns met
keizerskroon.
Balk, Jaap Shell-journaal van
Nederlandse bruggen, Shell, 1980.
Jong,ir.H. de-. Over bruggen, Delft
University Press, 1985.
Koolhof, G.J.L. De spoorburg bij
Culemborg 1868-1982.
Culemborg,1982.
Meijer, P. de Bruggen, Heemschut
reeks 1948.
Oosterhojf J.-. Constructies: momenten
uit de geschiedenis van het overspan
nen en het ondersteunen. Delft
University Press, 1978.
Verder:
Nederlandse Bruggen Stichting,
secr. ir. G.J. Arends, TU Delft,
Gebouw voor Bouwkunde,
Berlageweg 1, 2628 CR Delft.
Tel. 015-784886.
Wibo Burgers is medewerker industriële
archeologie en free-lance journalist te
Noordwijkerhout.
31
