Berg baart muis
Open Monumentendag
Heemschut-agenda
In memoriam Stan Smeets
Minister d'Ancona liet vorig jaar in haar
politiek testament de monumenten
zorg een berg mooie intenties na.
Onderzoek had uitgewezen, dat 40
procent van onze monumenten er
matig tot slecht aan toe is. Het jaarlijks
beschikbare budget was echter de laatste
jaren gehalveerd en daarom.zou er een
restauratie-inhaaloperatie moeten
komen van jaarlijks liefst 140 miljoen
extra gedurende tien jaar. Haar
Strategisch Plan werd gelanceerd maar
zonder financiële vertaling en leek
daarom bij zijn geboorte al op een
gratuit gebaar. Inmiddels zit er een
ander kabinet en lijkt de berg goede
bedoelingen van d'Ancona een muis te
baren in het monumentenbeleid van
haar opvolger voor monumentenzorg:
drs.A. Nuis. In zijn nota 'Pantser of
ruggegraat' belooft hij een nieuwe
'inhaalslag' voor het monumentenbe-
houd: de muis van Nuis. Het kabinet
zal uit de 'meevallers' van 1995 een
nader te bepalen bedrag beschikbaar
stellen om de restauratie-achterstand
te bestrijden. Nuis denkt daarbij aan
een eenmalige bijdrage van een paar
honderd miljoen gulden. In het debat
over de Voorjaarsnota had minister
Zalm het echter over slechts .100 miljoen
extra. En dat terwijl er tot 2000 een
bedrag van 700 miljoen extra nodig is.
Maar het is zelfs nog niet eens zeker of
die paar honderd miljoen er ook echt
komen. Immers de meevallers van de
diverse departementen zullen voor een
aanzienlijk deel gebruikt moeten worden
om de tekorten op de Onderwijs
begroting op te vangen. De invoering
van de prestatiebeurs is met een jaar
vertraagd en schiet een flink gat in de
begroting van minister Ritzen. Staats
secretaris Nuis heeft echter al een
nieuwe ideologie bedacht om inhaal
operaties min of meer overbodig te
maken. De kunstenaars en monumen-
tenzorgers moeten de markt op.
Voor de monumentenzorg betekent
dit, dat voor monumenten aanzienlijk
minder overheidssteun nodig is als
'door herbestemming monumenten
een nieuwe economisch draagkrach
tige functie kunnen verwerven'. Nu is
herbestemming op zichzelf prima
maar zij leidt zelden tot economisch
draagkrachtige functies en is absoluut
geen alibi om de broodnodige over
heidssteun te verminderen. Ook
Heemschut ziet wel wat in de markt
werking voor de monumentensector.
Op aandrang van Heemschut besloot
bijvoorbeeld onlangs de directie van
De Open Monumentendag wordt dit
jaar gehouden op zaterdag 9 septem
ber; 42 3 gemeenten doen mee en 3 500
monumenten worden voor het publiek
opengesteld. Twee thema's krijgen dit
jaar extra aandacht: archeologie en
vestingwerken. Over beide verschijnt
een boekje in de OMD-reeks.
De Open Monumentendag wordt
op september officieel in Haarlem
geopend door mr.Pietervan
Vollenhoven, voorzitter van het
Nationaal Restaauratiefonds, ter
gelegenheid van het 750-jarig bestaan
van deze stad.Haarlem is bovendien
één van de gemeenten, die de Open
Monumentendag behalve op zaterdag
ook op zondag viert.
Ook in andere Europese landen
wordt de Open Monumentendag
gevierd. De 'European Heritage Days'
worden in 3 5 landen gehouden op
verschillende data in september en
oktober.
Op Europees niveau is er ook het
'Hanzeproject', een reizende
expositie over de verschillende
Hanzesteden.
Meer informatie over de Open
Monumentendag is te vinden in de
Open Monumentenkrant, vanaf
medio augustus onder meer verkrijg
baar bij alle VW- en ANWB-
kantoren en in bibliotheken.
9 september
Open Monumentendag
30 september
Landelijke Heemschutdag
naar Groningen e.o. (zie pag. 4 e.v.).
7 oktober
Excursie Noord-Brabant
naar De Peel (zie pag. 42)
14 oktober
Excursie Noord-Holland (zie pag. 42)
14 oktober
Excursie Zuid-Holland (zie pag. 42)
14 oktober
Excursie Overijssel in Zwolle
13,14,15,24 oktober
Congres over Romeinse arch. historicus
Vitruvius. Inl. 045-604404
(na 1 okt. 5604404).
het station van Groningen om mede
uit commerciële overwegingen de
monumentale hal weer in volle glorie
terug te brengen. Maar het marktme
chanisme op zichzelf is niet
voldoende. Monumenten dienen te
worden beschermd omdat het monu
menten zijn. In de jaren '70 besloot
het parlement vele miljarden uit te
geven voor een enorme inhaaloperatie
t.b.v. de stads- en dorpsvernieuwing.
Voor de monumentensector zou ook
zo'n inhaalslag moeten plaatsvinden.
Uiteindelijk zullen de kosten daarvan
meevallen. Onderzoek van het
Nationaal Restauratiefonds heeft
immers uitgewezen, dat elke gulden,
uitgegeven aan restauraties een gulden
en acht cent oplevert doordat het geld
op allerlei manieren weer bij het Rijk
terugkomt. En de toeristen-industrie
zal er ook nog eens flink aan verdie
nen. Maar eerst zal er toch geïnves
teerd moeten worden. Hopelijk zal het
Nuis lukken de berg alsnog te behoe
den voor het baren van een muis.
Jaap Kamerling
Op 22 juni overleed, na een ziekbed
van enkele maanden, op 88-jarige leef
tijd de heer mr Stan Smeets, drager van
de Ton Kootpenning en erelid van de
afdeling Limburg van onze Bond. De
Heer Smeets had een brede culturele
belangstelling. Hij was tientallen jaren
bestuurslid van o.a. de Afdeling
Limburg van de Bond Heemschut en
van het Limburgs Landschap. In die
samenhang heeft hij veelvuldig gepleit
voor de bescherming van natuur- en
cultuurmonumenten. Hij droeg zijn
visie ook uit via de pers en over de
(regionale) radio. Aan talrijke excur
sies heeft hij deelgenomen en mede
leiding gegeven. Ook het verband
tussen cultuur en historie had zijn
grote interesse. Hij kon er boeiend
over vertellen. Met zijn heengaan is
veel kennis en ervaring verloren
gégaan. Maar gelukkig heeft hij veel
jongeren geïnspireerd om zorgzaam
met het verleden om te gaan.
Heemschut heeft daarvan in niet
geringe mate geprofiteerd. De afdeling
Limburg herdenkt de heer mr Stan
Smeets met respect en dankbaarheid.
MrJ. Matti,
Vz. Bond Heemschut, Afdeling Limburg
5
