Herbestemming
Hertog Reijnout
Vestingen en schansen
Hendrick de Keyser
EXPOSITIES
beheersing, scheepvaart en defensie.
In Nederland heeft op dit gebied een
enorme ontwikkeling plaats gevonden.
Ten behoeve van behoud en restaura
tie zijn een uitgebreide inventarisatie
en kennis van de ontwikkeling onont
beerlijk. Om het boek ook voor leken
en geïnteresseerden leesbaar te houden
zijn al te technische uitweidingen
apart opgenomen. Het eerste hoofd
stuk behandelt de geschiedenis van de
Romeinse tijd tot het Interbellum.
Daarna worden successievelijk de
verschillende ontwikkelingen en typen
beschreven; afsluitmiddelen, stoom-
sluizen, schutsluizen en stuwen. Het
boek bevat vele foto's en tekeningen.
Delft, Delftse universitaire Pers, 1994.
219 p. ISBN90.6215.100.6 Prijs f 19,50
Tijdens de conferentie in Maastricht
(Zie aflevering 1 van dit jaar p. 29)
werd het boek 'Herbestemming indus
trieel erfgoed in Nederlandsamenge
steld door Peter Nijhof en Ed. Schulte
gepresenteerd.
Na een aantal inleidende hoofdstuk
ken, bijvoorbeeld over mogelijkheden
van hergebruik, wordt in dit boek een
tachtigtal voorbeelden van herbestem
ming besproken, zowel recente als
oudere voorbeelden, zowel succesvolle
(Pandercomplex in Den Haag) als
mislukte projecten (Haarlem
Enschedé-complex).
Bij herbestemming van industriële
gebouwen gaat bijna altijd de
oorspronkelijke functie verloren.
Toch toont dit boek dat de strijd voor
behoud van ons industrieel erfgoed
een goede is.
De uitgaven over herbestemming van
ons industrieel erfgoed zouden echter
langzamerhand gebundeld moeten
worden in de vorm van een losbladige
uitgave, een totaal overzicht, dat als
inspiratiebron voor de steeds groter
wordende groep 'herbestemmers'
(architecten, actievoerders, project
ontwikkelaars, locale overheden enz.)
kan dienen.
Zutphen, de Walburg Pers, 1994. 192 p.
ISBN90.6011902.9 Prijs f49,50
lleemschut heeft een financiële
bijdrage geleverd aan het tot stand
komen van het aardige rijk geïllus
treerde boekwerk 'De geschiedenis van
het stoomgemaal Hertog Reijnout'
samengesteld door Frank van Dooren
in opdracht van de Stichting Stoom
gemaal Arkemheen. De Arkemheen is
een oude Zuiderzeepolder met nog de
oorspronkelijke verkave 1 ingsstructuur
en is nu een internationaal bekend
weidevogelgebied. De Hertog
Reijnout regelde ruim 100 jaar de
waterbeheersing en heeft tot 1983 het
water bemaald. Het was het laatste
met stoomgedreven poldergemaal
(naar ontwerp van 7- van Hasselt)
van ons land. In 1985-86 werden het
gemaal en de bijzondere schepraderen
volledig gerestaureerd. Het gemaal is
nu ingericht als museum en bezoe
kerscentrum. Op speciale dagen wordt
het jn werking gesteld. Informatie
hierover kunt inwinnen bij de
beheerder (Tel 03494-51031) en bij de
VWinNijkerk (Tel 03494-58558).
Nijkerk, 1994. 98p. ISBN90.9001893.2
Het boek is te bestellen door overmaking
van f40,- (inclporto) op bankrekening
93.03.00.461 bij Credit Lyonnais te
Nijkerk onder vermelding van de titel.
Het is ook te koop bij de plaatselijke VW
en het stoomgemaal.
Bij Matrijs verscheen eind vorig jaar
'Vestigingen en schansen in Groningen;
eeuwenlang de hoeksteen van de
Nederlandse defensie' door Jean-Denis
Lepage. Eeuwenlang heeft de stad
Groningen geprobeerd zich te
beschermen tegen tal van vijandige
aanvallen. Zij wilde het omliggende
platteland onderwerpen hetgeen op
weerstand stuitte maar dat ook leidde
tot een inventief verdedigingsbeleid
en een interessante militaire geschie
denis. Aan de orde komen de vesting
bouw, de verdedigingswerken vanaf de
eerste omwalling in de 11de eeuw tot
de versterkingen in deze eeuw. Het
eerste deel legt zich toe op de stad zelf,
terwijl in het tweede deel de vesting
bouwkundige en verdedigingswerken
uit de rest van de provincie aan de
orde komen.
Bijzonder is de wijze waarop door
middel van tekeningen, plattegron
den, doorsneden en kaarten, voor het
merendeel van de hand van de auteur,
deze materie die zich moeilijk laat
opschrijven, duidelijk wordt gemaakt,
waarbij het boek ook uitermate
geschikt is voor oudere kinderen.
Utrecht, Matrijs, 1994. 160p.
ISBN90.5345.051.2 Prijsf49,95.
De Vereniging Hendrick de Keyser
heeft een nieuwe huisstijl ontwikkeld
voor briefpapier en jaarverslag. Het
Jaar 1994 (het 76stejaarverslag) is voor
de Vereniging een gunstig jaar geweest,
waarin het fraaie pand, 'De
Onbeschaamde', Wijnstraat 123-125 te
Dordrecht voor een symbolisch bedrag
met restauratieplicht van de gemeente
werd overgenomen. Het is een betrek
kelijk gaaf woonhuis, ontworpen door
PieterPost. (1608-1669). Op dezelfde
wijze werd in 1991 het voormalig
Weeshuis in Arnhem verworven, dat in
het boekjaar gerestaureerd werd. In het
jaarverlag zijn twee bijdragen van A.G.
Schulte opgenomen te weten over de
geschiedenis en de bewoners van het
weeshuis en over 'De Kamerbehangsels
met de geschiedenis van Alexanderde
Grote in het voormalig Burgerweeshuis
te Arnhem'.
Vlak voor het jaarverslag verscheen
'Huizen in Nederland - deel II,
Amsterdam.'door R. Meischke,
H.J. Zantkuijl, W. Raue en P.T.E.E.
Rosenberg. Een serie die uit zal groeien
tot 4 delen en die wordt uitgegeven
t.g.v. het 75 jarig bestaan van de
Vereniging. In de delen wordt het
huizenbezit van de Vereniging uitvoe
rig beschreven. Dit deel bevat eerst een
aantal hoofdstukken van algemene
aard. Over de groei van Amsterdam, de
organisatie van het stadsbouwbedrijf,
huistypen en architectuurstromingen.
Als bijlagen werden ogenomen lijsten
van timmerlieden, ateliers en ontwer
pers en metselaars. Het tweede deel
beschrijft op de gebruikelijke zorgvul
dige wijze de ca 80 bezittingen van de
Vereniging. Voor de bouwgeschiede
nis van Amsterdam is dit een buitenge
woon belangrijk uitgave.
Uitgegeven in samenwerking met
Waanders uitgevers te Zwolle, 376 p.
ISBN 90.6630.474 X. Prijs f62,50
Adres Vereniging HdK: Huize van
Brienen, Herengracht 2 84,1016 BX.
Tel 020-624.97.55
Het veranderd beeld van Amsterdam,
over de blunders, die het Amsterdams
stadsbeeld definitief veranderden; t/m
1-9 in de Amstelkerk aan het Amstel-
veld 10. Open ma t/m vr van 9-17 uur.
Wandelen langs Zwolse stadsgezichten;
t/m 3-9 in Prov. Overijssels Museum,
Voorstraat 34. Open di t/m za 10-17
uur, zo 14-17 uur.
Jacob van Campen, het klassieke ideaal in.
de Gouden Eeuw; t/m 3-9 in het
Koninklijk Paleis. Open dagelijks van
12.30-17 uur.
Sittard vestingstad en vestingsteden, in de
regio; over de vestingstad Sittard, waar
driekwart van de stadswallen is
bewaard. De vesting wordt vergeleken
met andere versterkte plaatsen in de
omgeving zoals Maastricht, Maaseik
(B), Heinsberg(Dld) etc; t/m22-10in
Sted. Hist. Museum, het Kritzreadt-
huis, Rosmolenstraat 2 Sittard, Open
di t/m vr 10-17 uur en za/zo van 14-17
uur (op 9-9 10-17 uur).
100-jarige toren in eeuwenoude buurt;
historie watertoren, tevens
Waterleidingmuseum; van 9-9 t/m
5-11 in watertoren aan Lauwerhof 29,
Utrecht. Open di t/m vr en zo van
13.30-17 uur. Za van ll-16uur.
De Wederopbouw; t/m 17-9 in oude
station Blaak, Oude Haven,
Rotterdam.
Beelden op hun. plaats; dozaalbeelden uit
Bentlage in Ter Apel; t/m 3-9 in
Museum Klooster in Ter Apel. Open
di t/m za 10-17 uur; zo 13-17 uur. tot
1-10 ook op ma 10-17 uur.
Westfriese Omringdijk; t/m 23-9 in
Openbare Bibliotheek Zuid-
Scharwoude, Voorburggracht 220.
Open di, do, vr 14-20 uur, wo, za
10-12 uur.
De bruggen van P.L. Kramer; tot 1-10
in Sted. Museum A'dam.
39
