KORTE BERICHTEN
Herbestemming niet altijd geslaagd
Overijssel
Verbouw station Zwolle
Noord-Holland
Stelling van Amsterdam
Rijstpellerij Mercurius
Cursus Bouwhistorie
Contactavonden
Amsterdam, - De nieuwe functie die
vele kerken hebben gekregen, is niet
altijd gelukkig gekozen. Dat is de
conclusie van Tessel Pollman in haar
boek Herbestemming van kerkgebouwen:
kansen en risico's (SDU, 35,-).
Pollman is consulent van de Rijksdienst
voor de Monumentenzorg. Zij onder
zocht 17 van de ongeveer 300 voorma
lige kerken, die een andere bestem
ming hebben gekregen, nadat de
gelovigen wegbleven. Nogal wat
gebruikers bleken ontevreden te zijn.
De exploitatie is duurder dan aanvan
kelijk gedacht was en de cultuurhisto
rische waarde is na de verbouwing
dikwijls flink gedaald.
In elk geval is het succes van herbe
stemming heel wisselend. Zo komt in
de Broederenkerk in Zutphen voortdu
rend kalk en verf naar beneden: gevolg
van de nieuwe verwarming. De
Oosterkerk in Amsterdam (1671) is
volgens de auteur gehorig, de erin
gebouwde kantoortjes hebben geen
venster naar buiten, en de vloerver
warming zorgt niet voor behaaglijke
warmte, maar wel voor uitdroging van
het orgel. (Wat niet wegneemt dat de
gebruikers in een prachtig gebouw
zitten voor een redelijke prijs, aldus
een van de commentaren op het boek).
In het geval van de Gerardus
Majellakerk in Amsterdam-Oost klaagt
Pollman over te veel galm, te hoge
stookkosten en weinig beslotenheid.
De belangrijkste gebruiker, het
Internationaal Informatiecentrum en
Archief voor de Vrouwenbeweging
(IIAV) is echter tevreden, ondanks
tocht en lawaai.
Een nieuwe religieuze herbestemming
vindt Tessel Pollman al met al nog het
beste. Bijvoorbeeld herbestemming
als moskee.
Zwolle - De Raad van State heeft het
bezwaar tegen de verbouwingen aan het
station van Zwolle afgewezen. Het
bezwaar was ingediend door de
Vereniging Vrienden van de
Stadskern. Deze vindt dat de verbou
wingen ernstig afbreuk doen aan het
karakter van het gebouw. Het gaat om
een serre, wijziging van de vensterin
deling en de voorgevel. In 1992
verleende de minister van WVC
echter een vergunning voor de
verbouwingen, nadat een eerder plan
was afgewezen. Deze vergunning nu is
door de Raad van State onherroepelijk
verklaard.
De stelling van Amsterdam, een ring
van forten van 135 km lang en aange
legd aan het eind van de vorige eeuw
ter verdediging van de hoofdstad, is
door het ministerie van Onderijs
Cultuur en Wetenschappen voorge
dragen voor plaatsing op de lijst van
werelderfgoederen van UNESCO.
Monumentenwacht Noord-Holland
overhandigde begin juli aan het
provinciebestuur een rapport over de
bouwkundige staat van de forten van
de Stelling, die als provinciaal monu
ment is aangemerkt. Het Forteiland
gelegen aan de monding van het
Noordzeekanaal bij de sluizen van
IJmuiden, dat overigens niet tot de
Stelling behoort, krijgt een toeristi
sche en educatieve bestemming. Voor
excursies moet het fort veiliger en
toegankelijker worden gemaakt.
Verder zijn er plannen voor educa
tieve tentoonstellingen over b.v. de
staalindustrie; de kustverdediging, de
geschiedenis van het fort zelf, kunstex
posities en faciliteiten voor theater- en
muziekvoorstellingen, die vanaf de wal
kunnen worden gevolgd. De
gemeente Velsen wil daarvoor een
contract afsluiten met Rijkswaterstaat,
de eigenaar van het eiland. Het
bedrijfsleven i nen nabij Velsen is
zodanig geïnteresseerd in de plannen,
dat het nu al een bedrag van vijf miljoen
wil investeren. Bij de Europese
commissie ligt een verzoek van een
miljoen subsidie voor het project.
De voormalige rijstpellerij Mercurius,
een voor het bouwjaar 1922 unieke
betonconstructie in art-deco stijl,
gelegen aan de Zaan in Wormerveer,
zal in 1996 het onderkomen vormen
van het Archeologisch depot van
Noord-Holland. Met de aankoop van
dit complex door de provincie is weer
een stukje van het decor veilig gesteld,
dat al sinds jaar en dag het gezicht van
de Zaan bepaalt. Weliswaar moet het
gebouw een facelift ondergaan van
ruim zes en een half miljoen maar dan
heeft de rolbaan, waarop de rijstbalen
naar boven werden getrokken weer
een functie maar dit keer om bodem
vondsten, schedels, potten en pannen
te transporteren. Het behoud van
monumentale gebouwen zoals ook de
voormalige fabrieken en pakhuizen
langs de rivier waaraan eertijds
Zaandam, thans Zaanstad maar toch
ook Amsterdam zelf zijn bloei danken,
is slechts te realiseren door het vinden
van nieuwe bestemmingen. Wat dat
betreft is door het verlenen van woon
bestemming of functies voor moderne
vormen van bedrijvigheid al heel wat
van het industriële erfgoed ter plekke
gered. Dreigende sloop van ook dit
gebouw is door de aktiviteiten van de
cultuurgedeputeerde mevr. Van Diepen
van Noord-Holland voor de heisdeu
ren van zelfs de Raad van State wegge
sleept.
J. GerritsenHeemschut Noord-Holland
Het NCM organiseert samen met de
Stichting Bouwhistorie Nederland
een cursus bouwhistorie, getiteld
'Bouwhistorie in kort bestek', toege
sneden op leden van particuliere
monumentenorganisaties en monu-
mentencommissies. In vijf avonden en
een excursie worden diverse aspecten
van de bouwhistorie behandeld: o.a.
de historie van het bouwen, architec
tuurhistorie benaderd vanuit materiaal
en constructies, het huis in de stad,
historische boerderijbouw, bouwma
terialen en constructies, de beoorde
ling van gebouwen en bouwplannen
en stedebouwkundige aspecten van
bouwhistorisch onderzoek.
De cursus vindt plaats in Groningen
op de dinsdagavonden 31 oktober en
7, 14, 21 en 28 november en zaterdag
25 november (excursie). De kosten
bedragen f 150,- per persoon. Het
maximaal aantal deelnemers is 40.
Voor nadere informatie kunt u terecht
bij de Stichting NCM, 020-6277706
(Paul Vesters).
Daarnaast zal het NCM in de
maanden november en december door
het hele land een negental contact
avonden organiseren. Tijdens de
avonden zal worden ingegaan op het
onderzoek naar de monumentencom
missie waar het NCM mee bezig is,
het steunpuntennetwerk en onderwer
pen die aanwezigen zelf naar voren
brengen.
Zie ook png. 41
29
