Een monumentaal
station is een levend
organisme
plan-wijziging ter inzage werd voor
gelegd. De gemeente gaf een positief
advies aan de Rijksdienst voor
Monumentenzorg en de RDMZ
beschikte positiefin november 1992.
Op beide zaken werd een bezwaar
schrift ingediend door de Vrienden
van de stadskern Zwolle. Wij wachten
nog steeds op de beslissing door de
Raad van State op deze bezwaarschrif
ten en daarmee zijn we in één klap
twee jaarverder. Laten we de inhou
delijke argumenten in deze zaak alstu
blieft eens buiten beschouwing laten
en er puur procedureel naar kijken.
Twee officiële instanties, de
Gemeente en de Rijksdienst voor
de Monumentenzorg, die daarvoor
aangesteld zijn door ons, de burgers
van Nederland, keuren de voorstellen
goed. Daar doen ze overigens ook vrij
lang over, zeker gezien het feit dat er
nog extra betaald wordt bij het verkrij
gen van een bouwvergunning (0.8 tot
2% van de totale bouwkosten). Als er
dan bezwaarschriften worden inge
diend, treedt er een ongelooflijke
vertraging op. Ik kan verzekeren dat
iedere ondernemer hier vlekken van in
zijn nek krijgt. Niet zozeer vanwege
het feit dat er met verschillende
partijen overeenstemming over uit te
voeren plannen moet worden bereikt,
dat komt wel vaker voor. De gebruike
lijke termijnen voordat er een beslis
sing wordt genomen en de daaruit
voortvloeiende vertraging zijn echter
onacceptabel. Iedere andere onderne
mer had allang de tent opgedoekt en
was zijn heil elders gaan zoeken.
Nu lijkt het alsof NS geen andere
keus heeft dan zich neer te leggen bij
dergelijke wantoestanden, omdat een
station nu eenmaal staat waar het staat.
Wij willen daar echter niet mee
gechanteerd worden.
Veel van de stations met monumen
tenstatus dateren uit een tijd dat men
nog geen gedachten had geformuleerd
over hoe zo'n nieuw type gebouw eruit
moest zien of moest functioneren. Men
maakte dus fagades, namaak-kathedra-
len en kastelen, versierd met bastions
en torens en allerhande ornamenten.
Locaties met allure, maar wel vreselijk
duur in het onderhoud. Met de komst
van NS Stations komen alle kosten van
het gebouw op één plek in het bedrijf
bij elkaar. Daarmee wordt vaak voor
het eerst echt duidelijk hóe duur zo'n
gebouw eigenlijk is. De echte afwe
ging of de kosten en de baten van een
station tegen elkaar opwegen, kan en
moet nu dus ook voor het eerst gefun
deerd gemaakt worden.
Station Haarlem
Het fraaie in Jugéndstil-stijl ontwor
pen station van architect Margaclant
werd in 1908 geopend. Om te illustre
ren in welke mate stations mee
moeten met hun tijd wil ik er graag
aan herinneren dat dit station, dat nu
wordt beschouwd als één van onz,e
mooiere monumentale stations, al het
vierde station Haarlem is!
Op dit station wordt druk verbouwd:
in de oostelijke passage komen drie
hypermoderne liften naar de perrons.
Deze liften, een belangrijke extra
service voor de reizigers, hebben een
glazen constructie waardoor alle details
van het gebouw goed zichtbaar blijven.
Hier wil ik volstaan met een plaatje te
tonen van hoe, zonder verstoring van
het monumentale karakter van het
gebouw, er winkels geopend kunnen
worden. In plaats van gesloten deuren
waar maigazijnen achter schuil gaan,
staan daar nu twee winkels die het hele
aangezicht van de gang verlevendigen
en....geld opbrengen.
Station Den Haag Hollands Spoor
Het station Hollands Spoor van 1893
wordt als één van de mooiste voor
beelden van neo-renaissancistische
stationsarchitectuur beschouwd.
Voor de upgrading van dit station, dat
in 1989 gedeeltelijk door brand werd
verwoest, zijn inmiddels ook plannen
gemaakt, die - na enig over en weer
praten - zijn goedgekeurd door
Monumentenzorg. De tunnel wordt
verbreed van 5 naar 10 meter, de oude
liften worden gesloopt en vervangen
door nieuwe glazen exemplaren en de
hal wordt een afgesloten ruimte zodat
de winkels er met open balies kunnen
werken. Ook wij willen dat het monu
mentale karakter gewaarborgd blijft,
maar er kunnen veel meer voorzienin
gen voor reizigers komen dan er nu
zijn.
Station Naarden Bussum
Het in kubistische stijl opgetrokken
station Naarden Bussum van ingeni
eur Schelling dateert uit 1926, overi
gens ook alweer het derde station op
die plek. Een station dat kortgeleden
op de provinciale monumentenlijst is
geplaatst. NS heeft er van af gezien
om daar een bezwaarschrift over in te
dienen bij de Raad van State, omdat er
vanuit de provincie de stellige verkla
ring kwam dat de monumentenstatus
geen vertragende effecten zou hebben
op de plannen. En er zijn grootse
plannen: een verdrievoudiging van de
beschikbare winkelruimte van 500 m2
Vroeger dichte magazijndeuren in de gang van station Haarlem.
De magazijnen zijn omgetoverd tot aantrekkelijke winkels.
22
