Tijdrovende procedures vormen
onacceptabele belemmering
sEgiiijr*
Buitenzijde Station Maastricht met de karakteristieke toren. De zolderverdieping wordt aangepakt.
maken worden lijnen met sluiting
bedreigd. Dezelfde bedreiging geldt
voor stations.
Een station is ook geen station meer
als wij onze klanten er niet meer goed
kunnen ontvangen en van dienst
kunnen zijn.
Het loopt met monumenten die hun
oorspronkelijke functie verliezen vaak
slecht af. Het beruchte voorbeeld van
het Hilversumse sanatorium
Zonnestraal is, neem ik aan, bij u allen
bekend. De problemen voor de Van
Nelle fabriek van Brinkman en Van der
Vlugt moeten nog beginnen. Dat zijn
ontwikkelingen die pas echt levensbe
dreigend zijn voor monumenten.
Een station lijkt in dat verband op een
fabriek, een hotel, een ziekenhuis, een
luchthaven: als het gebouw niet kan
worden aangepast aan de moderne
manier waarop producten, klanten,
patiënten of reizigers moeten worden
behandeld, dreigt het zijn functie te
verliezen. De keuze is tussen het
ombouwen van onze monumentale
stations naar het voorbeeld van het
winkelcentrum Magna Plaza in
Amsterdam: behoud van het monu
mentale karakter, zorgvuldige restau
ratie en een zeer commerciële invul
ling van het gebouw. Of: verlies van
functie en dan het droevige voorland:
wegrotten of slopen.
We moeten dus in de weer met onze
stations, ook met onze monumentale
stations. Of misschien is het beter te
stellen: juist met onze stations met
monumentenstatus. Sommige daarvan
hebben namelijk vaak een behoorlijke
omvang en zijn dus stations waar een
uitbreiding van de commerciële
exploitatie goede kansen heeft.
Ik geef een aantal voorbeelden van
voorgenomen, prachtige verbouwin
gen en herbestemmingen. Het betreft
daarbij steeds stations met een (voor
genomen) monumentenstatus. Ik
hoop dat u begrijpt dat wij ook op die
manier met deze stations zouden zijn
omgegaan als ze geen monumenten
status hadden gehad. Wij willen
namelijk geen sloop, maar levendige
en rendabele herinvulling, met grotere
ambiance, uitstraling en reizigers-
comfort.
Eerst wil ik echter twee voorbeelden
geven van belemmering.
Zolders station Maastricht
Het tegenwoordige station Maastricht
van architect Van Heukelom met de
welbekende, karakteristieke toren,
kwam in 1915 gereed. Een station met
prachtige gebrandschilderde ramen
van de bekende kunstenaar Charles
Eyck, dat in zijn bestaan al heel wat
Bouwtekening van de glazen serre aan de stationsrestauratie van station Zwolle.
veranderingen heeft doorgemaakt. De
visitatiezaal voor de richting Hasselt
werd opgeheven in verband met het
beëindigen van het reizigersverkeer
op dat traject, de bestaande luchtbrug
werd vervangen door een langere, het
poortgebouw werd afgebroken,
kortom een station dat al een heel
leven achter zich heeft. En dat, als het
aan de Business manager ter plekke
ligt, nog een heel lang leven voor zich
heeft. Daartoe wil zij elke hoek van
haar station benutten. Er bleken
zolders op het station te zijn waar geen
sterveling ooit een voet zette, behalve
wellicht de electricien die werk had te
verrichten aan de aldaar aanwezige
electriciteitskabels, Die zolders
kunnen benut worden.
Deze verbouwing is niet van buiten te
zien, de interieuraanpassing laat veel
van de karakteristieke dakconstructie
in stand, de bouwplannen voldoen aan
alle brandveiligheidseisen, milieu-eisen,
de Arbo-wet, normbladen voor wat
betreft verlichting en nooduitgangen,
leefmilieuverordening en andere
ontheffingen die moeten worden
aangevraagd. Kortom naar ons idee
een goed doortimmerd voorstel, waar
respect en liefde voor het gebouw uit
spreekt en dat kansen biedt voor NS,
voor de klanten van NS en voor het
station.
Normaal gesproken moetje voor een
dergelijke verbouwing in enkele
maanden een bouwvergunning krijgen.
Déze voorgenomen verbouwing heeft
al een ernstige vertraging en een
enorme extra kostenpost opgelopen
i.v.m. de toekomstige monumenten
status van station Maastricht. De
monumentencommissie eiste in eerste
instantie dat de gehele dakconstructie
zichtbaar bleef. Het uitwerken van de
gekozen tussenoplossing kostte extra
tijd en geld. Een kostenpost van onge
veer een ton voor het verkrijgen van
de bouwvergunning en vanwege
gederfde huurinkomsten: de toekom
stige huurders kunnen later dan
gepland in hun kantoren trekken. Een
extra investering die zwaar drukt op de
toekomstige exploitatiebegroting van
de zolders.
Serre Zwolle
Zwolle heeft een station met een
prachtige nieuwe kap en is een zeer
bekend station voor alle aanwezigen
op het symposium, daarom zal ik kort
zijn over de merites ervan: het is mooi.
Maar het kan volgens ons nog mooier.
Hiernaast een plaatje van het ontwerp
van een luchtige glazen serre, als
aanbouw tegen de stationsrestauratie.
Eigenlijk net zoiets als de glazen
uitbouw bij het Concertgebouw in
Amsterdam, maar dan beter, omdat de
wanden vrijwel geheel doorzichtig zijn
en de oorspronkelijke gevel dus volle
dig zichtbaar blijft. Een ontwerp waar
in januari 1992 de bouwaanvraag voor
werd ingediend bij de Gemeente
Zwolle, waarop een bestemmings-
21
