Wijhe maakt zich sterk voor behoud Villa Waterloo
Rangeerterrein en werkplaatsen.
door het gebruik van natuursteen.
Maar ook de asymmetrie van de voor
gevel lijkt duidelijk geïnspireerd op
het werk van deze toonaangevende
architect. Daarnaast zijn ook invloe
den van de Jugendstil te traceren,
zoals de golvende vormen in daklijst
en ornamentering en de dolfijnachtige
uitsteeksels aan weerszijden van de
toegangspoort.
Berlagiaans getinte Jugendstil
Het is tot op heden niet bekend
wie de architect van dit gebouw is.
Vermoedelijk werd voor dit project
een bouwkundige in dienst van
Publieke Werken ingeschakeld. Deze
dienst realiseerde in de eerste decen
nia van de twintigste eeuw een reeks
van openbare gebouwen in
Amsterdam waarbij later niet altijd
meer kon worden vastgesteld wie de
ontwerper van een bepaald object was.
Een van de architecten die in aanmer
king komt is H. Leguyt (1840-1907).
Hij bouwde als assistent-architect in
dienst van Publieke Werken uitslui
tend voor de gemeente en zijn werk
wordt wel getypeerd als een merk
waardige overgang van de neo-stijlen
naar een Berlagiaans getinte
Jugendstil.
Wanneer je via de ontvangsthal
de belendende rangeerhal inloopt,
bekruipt je hetzelfde gevoel als bij
het binnentreden van een kerk. Het
gebouw lijkt een universum op zich,
afgezonderd van de wereld erbuiten.
Dit komt vooral doordat ramen
ontbreken. De lengte en de hoogte
van de hal zijn overweldigend. Naar
boven kijkend zien we de moderne
variant van een gewelf: een ijle
constructie van stalen trek- en
drukstaven, bekend onder de naam
Polonceauspant. In alle hallen komt het
daglicht binnen door de overkappin
gen, bestaand uit draadglas, die de
ruimten in een diffuus licht hullen.
Het is een imponerend geheel. De
heldere constructie en de ruimtelijke
indeling maken de hallen bovendien
zeer bruikbaar voor een nieuwe invul
ling.
Remise Frans Hals
Er zijn in binnen- en buitenland
diverse voorbeelden van remises en
stationsgebouwen die een nieuwe
bestemming hebben gekregen.
Bijvoorbeeld de remise Frans Hals in
Den Haag, daterend uit 1906, en nu in
gebruik als Openbaar Vervoermuseum.
Dit gebouw staat op de
Rijksmonumentenlijst en is daarmee
tot beschermd cultuurgoed verklaard.
De remise aan het Bellamyplein moet
Opname uit 1923 van het interieur van de hallen 2
en 3. (foto Archief GVB).
het voorlopig doen met een plaats
op de lijst van het Monumenten
Inventarisatie Project en kan daarmee
nog geen aanspraak maken op de status
van monument.
De GVB werkplaats is een mooi en
historisch waardevol gebouw, dat de
stichting graag gehandhaafd wil zien.
Elandhaving niet slechts in de zin van
het bewaren van de facades; maar
handhaving van het gehele gebouw
en daarmee ook handhaving van een
industrieel monument. Met de herbe
stemming zoals de stichting die voor
staat zal het gebouw vanzelfsprekend
wijzigingen ondergaan. Maar de sfeer
- die van bedrijvigheid in een majestu
euze omgeving - zal naar de mening
van de stichting behouden blijven en
het gebouw recht doen.
Cassandra Bosters is kunsthistorica te
Utrecht en bestuurslid van de Stichting
'De Buik van Bellamy
O Waterlooo waterloo,
Ga jij verdwijnen, moet dat zo?
Is er geen enkel haalbaar plan
datje voor 't dorp behouden kan?
O Waterloo, o Waterloo,
wij houden toch een kater zo!
O Albert Heijn, o Albert Heijn,
Je doet ons dorp behoorlijk pijn.
Maak toch nog eenmaal een gebaar
en laat ons praten met elkaar.
Dan kun je Heijn, o Albert Heijn
in reed lijkheid een Meester zijn!
Onder leiding van de auteur
Plumehomme alias de heer J. Veerman
werd dit protestlied op de laatste
raadsvergadering van 1994 door
een voor Wijhe ongebruikelijke volle
publieke tribune gezongen. In de sfeer
van de kerst was de melodie op de wijs
van 'O Denneboom'. Aansluitend
diende de fractie van de PvdA met
ondersteuning van het CDA, WD en
Wijhes belang, een motie in met het
verzoek aan het college om de karakte
ristieke Villa Waterloo voor Wijhe te
behouden. Aanleiding hiervoor was
het verlenen van een sloopvergunning
van Villa Waterloo, een beeldbepa
lend pand aan de Stationsweg.
Om te voorkomen dat Waterloo
vorige week al gesloopt zou worden
heeft het actiecomité Red Waterloo
een soort kort geding aangespannen
tegen de gemeente Wijhe. Het actie
comité heeft 1412 handtekeningen
verzameld van verontruste Wijhenaren.
Riante Villa
De vroegere eigenaar van de villa
baron De Vos van Steenwijk, verkocht
het inmiddels sterk verwaarloosde
pand later aan het Ahold-concern/
Meester. Het pand werd verhuurd aan
diverse bewoners met de gedachte om
de overigens riante villa ter zijner tijd
op te knappen en om te toveren in een
representatief ontvangstgebouw. Tot
grote schrik en verontwaardiging van
de Wijhese bevolking werd echter een
sloopvergunning aangevraagd en
gekregen en een bestemmingsplanwij-
ziging aangebracht voor het realiseren
van parkeerplaatsen. Al eerder werden
in Wijhe verschillende monumentale
panden gesloopt.
Er ontstond vanuit de Wijhenaren
dan ook snel het actiecomité 'Red
Waterloo'. De eerste activiteit was een
gesprek met het college en het gebruik
maken van spreekrecht vóór de raads
vergadering.
Voorzitter burgemeester
G.J. Polderman merkte terecht op
dat in Wijhe ook een aantal karakteris
tieke panden met gemeenschapsgeld is
opgeknapt. Zo noemde hij 'De Waag',
een oud pand, waarin appartementen
zijn verwezenlijkt met behoud van de
oude voorgevel en 'De Drie
Zwaantjes' het pand van Albert Heijn,
een fraai entree in het hart van Wijhe.
Tevens gaf de burgervader aan, dat het
college alle zeilen heeft bijgezet om
het plan te voorkomen, maar uiteinde
lijk juridisch gezien machteloos is.
Richard Kers
15
