VAN LIEROP
willem van Boxtel
De ervaring van drie generaties
geïnvesteerd in ambachtelijk
vakmanschap, van Boxtel!
HOUTWORM- BOKTORBESTRIJDING
ZWAMSANERING OP HOUT EN MUREN
POLYMEER-CHEMISCH HERSTEL VAN
INGER0TTE BALKEINDEN
Np
BOGAERTS-VAN NULAND B.V.
.Leidekkers-, Loodgieters- en Koper
werken, Zink- en Koperwerken in
sinds 1875 Felstechniek, lm- en Export dakleien
Een gemetseld fronton als meesterstuk. Het stuk is met het verloop van de trap mee gemetseld en maakt
een hoek van 30 graden.
scheuren die daardoor zijn ontstaan
hebben grote schade veroorzaakt.
Ook is ernstige schade aangericht door
overtollige zouten die in de bakstenen
muren in vloeibare vorm tot boven aan
toe zijn doorgetrokken. Door zout-
kristallisatie zijn veel meesterproeven
in de trappetoren verpulverd. Een
onomkeerbaar proces dat in 1488 - het
bouwjaar van de Waag - is begonnen.
Urine, optrekkend bodemvocht,
lekkende dakgoten en een verschil in
relatieve vochtigheid - veroorzaakt door
bijvoorbeeld centrale verwarming -
zijn alle factoren die tot de verzilting
van het gebouw hebben geleid. In
1877 vond een grootscheepse restau
ratie en reconstructie van een groot
aantal meesterstukken plaats. Het
proces van verval ging echter zo snel
dat in 1891 wéér een ingrijpende
restauratie nodig was. Het herstel
van de meesterstukken bleek destijds
- vanwege het specifieke vakmanschap
uit de 17de en 18de eeuw- zo moeilijk
uitvoerbaar dat het de restauratie
architect Weissman, oprichter van
Heemschut, al hoofdbrekens kostte
metselaars te vinden 'die de zoo nood
zakelijke herstellingen naar den eisch
konden uitvoeren zodat het nieuwe
werk van het oude niet kan worden
onderscheiden.' In 1926 volgde een
derde restauratie en anno 1994 volgde
- ais ik de tel niet ben kwijt geraakt - de
vierde. Deze laatste restauratie is - net
als de voorafgaande restauraties - niet
onverdienstelijk uitgevoerd, maar de
specifieke technieken en middelen
waarvan de voormalige meestermetse
laar zich bediende, zijn met de verpul
verde oranje-rode stof van de baksteen
weggeblazen, voorgoed.
Oorzaak schade nooit goed aangepakt
Wat van de meesterproeven daadwer
kelijk resteert is zeldzaam geworden.
Die stukken zouden niet door restaura
tie en reconstructie 'bewaard' moeten
blijven. Ze zouden écht gespaard
moeten worden door het kwaad bij de
wortel te bestrijden door de oorzaak
van de schade - zoutkristallisatie - te
verhelpen. Dat is tot nog toe nooit
gebeurd.
Het artikel is gebaseerd op het onderzoek
'Het Waaggebouwdat de schrijfster,
architectuurhistorica te Heemstede,
in 1981 verrichtte.
leibedekkingen leipannen koperslagerij pannendaken
Metaalweg 19
FAX
WEURT
AMSTERDAM
080 - 23 05 00
020 - 6598019
080 - 23 38 91
Al meer dan 35 jaar specialisten^ in.
♦•Vakkundige uitvoering/SVO-gediplomeerd/NVO-gai
Verkoopkan ITOX® en IT0XAN® produkten
Bel voor«vrijblijvende inspekties, adviezen en offertes;
antie
Impregneerbedrijven B V
Alphen a/d Rijn Liempde (N.Br.) Heerhugowaard Echt (L)
01720-33514 04113-2647 02207-41856 I 04754-88378
Walstraat 3-5 5371 AL Ravenstein
Telefoon (08867) 1586-3722
Postbus 15 5370 AA Ravenstein
LEIDEKKERS- EN L O 0 D G I E-T ERSBEDRIJF
HUNDERTMARK B.V.
SINDS 1880
Leien daken koper- lood- en zinkwerk
Hundertmark B.V. is een gerenommeerd bedrijf met een meer dan 100
jarige ervaring op het gebied van:
Natuurleibedekking, eternit-leien, asfalt-shingels en pannendaken.
Koper- lood- en zinkwerken.
Bitumineuze bedekkingen en dakisolatie.
Geheel vrijblijvend dienen wij U van advies of maken een passende offerte.
Cornelis Drebbelsiraat 2, 6603 BH Wijchen. tel. 08894 12593, fa* 0889d - 23435
13
