KORTE BERICHTEN
Zuid-Holland
Joodse begraafplaats weer open
Noord-Brabant
Nieuw straatmeubilair Breda
Cultuurprijs Breda
Revolving Fund 1994
In de walsenstoelen wordt het graan gewalst.
ling van de bouwkunst als uit indus
trieel archeologisch standpunt is het
belangwekkend,' zo luidt de motivatie.
Functionalisme avant la lettre
De gemeentelijke monumentencom
missie wijst het voorstel in februari
1989 af met een meerderheid van vijf
tegen vier stemmen. De discussie gaat
vooral over 'mooi' en 'lelijk', ondanks
een pleidooi van commissielid
B. Veldman. 'Tot het moment van de
bouw van de meelfabriek eind 19de
eeuw werd voor elk bedrijfsgebouw een
mooie architectonische jas bedacht,
meestal in een fraaie neostijl,' zo
betoogde de Leidse architect. 'Maar
in de architectuur van de Meelfabriek
zien we opeens dat standpunt verlaten.
We zien een bijna brutale functiona
listische vormgeving die ik een 'func
tionalisme avant la lettre' noem.' Het
Leidse college van B en W neemt het
meerderheidsadvies in januari 1990
echter 'na ampele overweging' over.
In 1991 klopte Stiel aan bij de
Rijksdienst voor de monumentenzorg
om het complex op landelijke monu
mentenlijst geplaatst te krijgen. Dat
verzoek werd afgewezen wegens 'het
ontbreken van een functioneel
toekomstperspectief.' Wel adviseert
de dienst de gemeente Leiden bij het
opstellen van een nieuw bestemmings
plan voor het gebied rekening te
houden met cultuurhistorische
waarden en de mogelijkheid van
hergebruik.
Een voorbereidende nota van de
gemeente lijkt daarna hoop te bieden.
'De binnenstad is een verzameling van
bouwwerken uit een groot aantal
architectuurperioden. Soms is de
geschiedenis van bepaalde bouwwer
ken interessanter dan de waarde van
de architectuur. Beide argumenten
kunnen ervoor pleiten gebouwen in
stand te houden en een nieuwe functie
te geven. Hergebruik levert meestal
een boeiender resultaat op dan sloop
en nieuwbouw. Bijvoorbeeld de
verbouwing van een deel van de
meelfabriek.'
Dat klinkt een stuk beter dan het
structuurplan dat Leiden in 1978
publiceerde. Daarin wordt vastgesteld
dat de 17de eeuwse stadswal waarop
de fabriek staat, groen moet worden.
In het laatste voorontwerp bestem
mingsplan keert dat idee echter weer
terug. Dit document heeft lovende
woorden voor de stadswal. 'Deze
gordel rond de historische stad vraagt
een grote bescherming en een zorg
vuldig beheer van het cultuurgroen.
Waar mogelijk moet het groen nog
worden uitgebreid. Dit is mogelijk
ter plaatse van de Meelfabriek.'
Gevaarsloop niet geweken
Hoewel plaatsing op de
Rijksmonumentenlijst door het posi
tieve advies van het Pie waarschijnlijk
lijkt, is het gevaar van sloop van De
Sleutels nog niet verdwenen. De
gemeente lijkt voorlopig af te
wachten, terwijl pas volgend jaar
nieuwe initiatieven tot behoud zijn te
verwachten. Na de inventarisatie door
het Pie van de monumenten voor de
graanverwerkende industrie, gaat een
team van de provincie Zuid-Holland
bekijken welke objecten werkelijk
bewaard moeten worden. Leiden is
voor deze inventarisatie begin 1995
aan de beurt. De Boer: 'locale organi
saties moeten alert blijven. Helaas zijn
er genoeg voorbeelden van complexen
die niet direct bedreigd leken te
worden, die 'opeens' tegen de vlakte
gingen.' Toch is de projectcoördina
tor optimistisch: 'de minister neemt
uiteindelijk de beslissing of de meel
fabriek tot monument wordt uitgeroe
pen. Ik heb goede hoop dat die beslis
sing positief uitvalt.'
Bric Jan Weterings is medewerker van de
Stichting Industrieel Erfgoed Leiden.
Den Haag - Sinds 11 september
is de Joodse begraafplaats aan de
Scheveningseweg te Den Haag weer
opengesteld. 300 jaar geleden
verwierf de Joodse gemeenschap het
terrein. Op 11 september werd ook
een kunstwerk onthuld, ontworpen
door het architectenbureau
Braaksma en Roos, dat de begraaf
plaats ook gerestaureerd heeft. In
1988 werd deze restauratie voltooid.
Sindsdien houdt de stichting Levi
Lassen zich bezig met het onderhoud.
Breda- De Bredase binnenstad krijgt
nieuw straatmeubilair. B en W heeft
daartoe een besluit genomen. Er
komen nieuwe zitbanken, verlich
ting, papierbakken en andere objec
ten die op straat staan of aan gevels
hangen. Bij de keuze van het meubi
lair is gelet op het karakter van
straten en pleinen: historische
buurten krijgen ander meubilair dan
nieuwere buurten. Verder is het
meubilair vandalisme-bestendig en
functioneel.
De Stichting Nederlandse Kunst
en Antiekbeurs in Breda heeft een
jaarlijks toe te kennen Cultuurprijs
Breda ingesteld. De prijs is
2 5.000,- groot en wordt uitgereikt
om kunsdiistorisch onderzoek op
het gebied van vooral de toegepaste
kunst te bevorderen. Voor de prijs,
voor het eerst uit te reiken op de
29ste Kunst- en Antiekbeurs Breda
(7-17 april 1995) komen onder
anderen in aanmerking onderzoe
kers, schrijvers, regisseurs en
produkties.
Informatie: mevr. I. van Well,
076-148760.
Het Nationaal Restauratiefonds
heeft 14 projecten geselecteerd die
in aanmerking komen voor gelden
uit het Revolving Fund. Het gaat
om 9 miljoen gulden die ten goede
komen aan restauraties van: 11
molens in Alkemade, kasteel
Endegeest in Oegstgeest, een
winkelpand en fabriekshal in
Winschoten, het Kapucijner
klooster in Gemert, kasteel Weldam
in Markelo, buitenplaats Heijen in
Gennep, boerderijen in De Wijk,
Havelte en Diever, een landgoed in
Baak, molens in Hellendoorn en
Harenkarspel, de kerk Sint
Willebrord in Pekela, en De
Colckhof in Laag Zuthem.
37
