Inhaaloperatie monumentenzorg goed
onthaald, maar budget blijft 'minimaal'
'Paarse coalitie' moet echt iets met plan van d'Ancona doen
De politieke partijen, de monumentenkoepel het NCM en de Vereniging van
Nederlandse Gemeenten hebben met instemming gereageerd op de
inhaaloperatie voor de monumentenzorg van 1,3 miljard in tien jaar tijds, die
minister d'Ancona in haar Strategisch Plan Monumentenzorg lMonumenten
goed gefundeerdvoorstelt. Zowel VNG als NCM vinden echter het extra
bedrag van rond de 140 miljoen per jaar, dat de minister voorstelt, minimaal.
Het NCM spreekt zelfs van een 1 absoluut minimum
JAAP KAMERLING
De minister kwam met dit plan nadat
de monumentenorganisaties in 1992
de noodklok hadden geluid over de
enorme restauratie-achterstand en de
Tweede Kamer haar vroeg om met
een plan te komen.
Op de twintigste NCM-dag, 14 april
in Dordrecht, lieten de politieke
partijen, van WD tot Groenlinks alle
blijken extra geld te willen investeren
in de monumentenzorg. De verwach
ting is, dat het plan onderdeel gaat
uitmaken van het werkpakket van de
kabinetsinformateurs. Of het ook
werkelijk kans maakt op uitvoering is
echter nog maar de vraag want de
onderhandelaars voor een nieuw
kabinet hebben meer verlanglijstjes in
hun koffer. Het is dan ook zaak voor
de monumentenorganisaties heel alert
te blijven.
Als er geen afspraken over extra
middelen worden gemaakt tijdens de
formatie ligt het plan gewoon weer op
het bordje van de volgende minister
van WVC.
'Hard' verhaal
Toch zijn er wel gunstige voortekenen.
Zoals het kamerlid De Pree van de
PvdA al opmerkte op de NCM-
dag:'De timing van dit plan is uitste
kend en er zit een prima motivering
bij'. De Pree wees erop, dat het plan
van minister d'Ancona geen zacht
cultureel verhaal is maar een 'hard'.
Het is immers een belangrijke investe
ring in de werkgelegenheid, het levert
liefst 3000 extra mensjaren werk op.
Het uit te geven geld verdient zich
voor 60 procent terug als belastingin
komsten voor de schatkist en, zoals
Van Brederode van het NCM opmerkte,
de subsidies lokken 2.5 maal zoveel
particuliere investeringen uit als het
subsidiebedrag. Een belangrijk
multiplyer-effect dus.
De kamerleden Meijer (Groenlinks)
en mevrouw Van Heemskerck Pillis-
Duvekot (WD) stelden echter met
nadruk, dat voorop staat, dat 'monu
mentenzorg moet'. Dan pas moeten
we kijken naar de gunstige neveneffec
ten (Van Heemskerck) en de betaal
baarheid (Meijer).
Niet limiteren
In zijn reactie toonde het NCM ook
enige bezorgdheid. In het Strategisch
Plan wordt terecht als algemeen
uitgangspunt onderschreven, dat er
een vangnet moet komen voor eigena
ren met monumenten, waarvan de
economische functie onvoldoende
draagvlak biedt. Het NCM doet
echter een beroep op de overheden
ook mee te denken over de manier
waarop zo'n vangnet concreet gestalte
moet krijgen.
Voor een aantal kwetsbare categorieën
monumenten met onvoldoende
economisch draagvlak blijven onder-
houdssubsidies bestaan. Die catego
rieën worden met name genoemd in
het Plan.
Opvallend is echter, dat een aantal
categorieën, dat nu wel voor subsidie in
aanmerking komt, niet wordt genoemd
zoals hofjes, stoomgemalen, opstallen
op begraafplaatsen, boerderijen en
orgels. Het NCM ziet liever geen
beperking van het aantal categorieën.
Subsidie voor onderhoud juist niet
verlagen
Ondanks de geplande verdubbeling
van het onderhoudsbudget worden de
subsidies voor de tienjarige onder-
houdsprogramma's voor grote kerkge
bouwen verlaagd van 60 naar 50
procent.
Jammer, vindt de monumentenkoepel,
want het is van groot belang, dat de
kerken na veelal kostbare restauraties
in goede conditie gehouden kunnen
worden. Om dat te stimuleren was
indertijd voor deze categorie het
percentage juist 10 procent hoger
gesteld. Een merkwaardige verlaging
dus als je bedenkt, dat het nu net de
bedoeling is om met meer aandacht
voor onderhoud dure restauraties in
de toekomst te voorkomen.
Blij met provincie
Positief is iedereen over de grotere rol,
die in het plan de provincies weer gaan
krijgen. Zij zullen het rijk bindend
gaan adviseren over de budgetten voor
kleine gemeenten met weinig maar
wel dure monumenten op basis van de
ingediende gemeentelijke meerjaren
programma's.
Op die manier kan de problematiek
van de grote 'kanjers' onder de monu
menten worden opgelost. Want wat
moet een kleine gemeente in haar
eentje aan met een kanjer van een
kerkgebouw.
Wat de VNG overigens node mist in
'het plan is een hernieuwde bijdrage
van WVC voor monumenten aan het
stadsvernieuwingsfonds. Stads-
vernieuwingsgelden hebben immers
altijd een belangrijke rol gespeeld in
de monumentenzorg van veel steden
en dorpen.
■■mm
tANDBLume
PR-medewerkster Mattanja van Asten achter de Heemschut-stand op de NCM-dag. (foto ir.B.C.van Noordwijk)
6
