Terug naar de bron en vandaar uit
vernieuwend bezig zijn'
Studiedag KNOB over Historische Structuuranalyse Maastricht
Op 17 december organiseerde de KNOB in de aula van de Limburgse
universiteit een studiedag ter afsluiting van het m.eerjarig onderzoeksproject
Historische Structuuranalyse Maastricht'.
JAAP KAMERLING
Stadssilhouet met de vestingwerken aan de zuid
westzijde van de stad: naar Albert van Herbart,
ca. 1750.
Het Romeins Castellum en de Maasbrug in de
vierde eeuw.fReconstructietekening van Luc Gare).
Dit onderzoek beoogt een weten
schappelijke bestudering van de veran
deringen in de Maastrichtse binnen
stad en de relaties van deze historische
kern met omliggende nederzettingen
en recente uitbreidingsgebieden.
De resultaten zullen gebruikt gaan
worden om nieuwe stedebouwkundige
en architectonische ontwerpen een
nauwkeurig historisch fundament te
verschaffen.
Het onderzoek werd uitgevoerd door
een samenwerkingsverband van de
Groningse en Delftse universiteiten,
de Rijksdienst voor de
Monumentenzorg, gemeentelijke
diensten en de Academie van
Bouwkunst in Maastricht.
Een multi-disciplinaire samenwerking
als deze brengt een schat aan gegevens
bijeen op historisch, geografisch,
archeologisch, bouwhistorisch en
stedebouwkundig terrein. Hierdoor
kunnen nieuwe verbanden worden
gelegd over het ontstaan en de ontwik
keling van Maastricht.
Het project richtte zich onder meer
op de vorming van het landschap, het
ontstaan van de omliggende nederzet
tingen in relatie tot de stad, de ruimte
lijke ontwikkeling van straten en
pleinen, de typologische evolutie van
bouwvormen en constructies en de
bewoningsgeschiedenis.
De wetenschappelijke leiding
berustte bij prof.dr. E.R.M. Taverne
(RU Groningen) en prof. dr. ir. F.W.
van Voorden (TU Delft).
Zo'n structuuranalyse is natuurlijk heel
aardig en belangrijk maar je moet er
ook wat mee doen. Het was de
Maastrichtse wethouder van
Mon umen ten zo vgjohn Wevers, die
het zelf zei:
'Je moet de resultaten van zo'n analyse
"erbij houden" en "daarmee werken'".
Mentaliteitsverandering
Architect Piet Menens, die de
gemeente adviseert op het terrein
van de monumentenzorg, zei het heel
mooi: 'Dit project moet een bepaalde
attitude activeren bij ieder, die in de
bouwsector werkt. Er is een mentali
teitsverandering nodig, zo dat je terug
gaat naar de historische bronnen
en vandaar uit vernieuwend werkt'.
Mertens, die in 1988 de gemeentelijke
nota 'Vernieuwing en behoud' schreef,
vindt, dat de monumentenzorg van
defensief over moet gaan naar actief en
dat binnen een totaal ruimtelijk kwali
teitsbeleid. Elke interventie in de stad
vereist die nieuwe attitude. Analyseer
steeds de historische achtergrond en
kijk wat je met de gegevens, die dat
oplevert moet doen om tot een
vernieuwende aanpak te komen.
Volgens hem is er geen antagonisme
tussen behoud en vernieuwing. Je
moet niet steriel maar creatief omgaan
met historische gegevens. De resulta
ten van het onderzoek moeten wel
tijdig beschikbaar zijn om er- ook in
financiële zin- rekening mee te kunnen
houden.
Je kunt je natuurlijk afvragen wat nu
zo'n creatieve aanpak betekent. Het
localiseren van het zojuist opgeleverde
nieuwe gebouw van de Academie van
Bouwkunst van architect WielArets?
Een doosvormig gebouw van vier
kante glazen tegels in beton vlak
achter Middeleeuwse monumenten
19
