- R B
Van groot tot klein zijn de gebouwen
door constructie, materiaalgebruik en
vormentaal sterk aan elkaar verwant.
Een dergelijke band tussen grote
monumentale gebouwen en kleine
volkswoningen, die vooral tot uitdruk
king komt in de houtbouw, is uniek.
Deze simpele, geheel eigen Surinaamse
bouwstijl, ontstaan ondanks de
verwantschap met Holland en de
"colonial style" in de VS, wordt
uitsluitend gevonden in dit deel van
de wereld. Een grotere bekendheid en
waardering zou haar deel moeten zijn.
Helemaal nu door een toenemend
gebruik van beton een einde dreigt te
komen aan deze bouwwijze.
In 1841 kwam dit gebouw, naar ontwerp van
architect J.A. Voigt, gereed maar werd als
Raadhuis slechts korte tijd gebruikt. Thans is het
Ministerie van Financiën hier gevestigd. Zoals in
die dagen gebruikelijk was, is het pand voorzien
van een portiek met hoge zuilen, bekroond door
een fronton. Op de voorgrond het standbeeld van
J.A. Pengel.
De vervallen en al jaren leegstaande Waag.
Voorheen stond op deze plek de Koffiewaag, die
tijdens de stadsbrand van 1821 verloren ging. Het
gebouw is uit baksteen opgetrokken/is geheel
bepleisterd en wordt bedekt door een met leien
belegd schilddak. De middenpartij en de hoeken
worden geaccentueerd door lisenen en de gevel
wordt afgesloten door een kroonlijst. Door haar
ligging vormt de Waag een markant punt in het
stadsbeeld.
De houten huizen in Paramaribo zijn
sober van afwerking. Deuren, ramen
en dakvensters zijn vaak nauwelijks
van elkaar te onderscheiden. Hierin
ligt het bijzondere van de bouwstijl.
Alle houten huizen, zowel grote als
kleine, zijn aan elkaar verwant en zijn
ontworpen volgens eenzelfde basispa
troon. Constructie en vormgeving
gaan logisch samen. De royale
stoepen, de symmetrische gevels, de
voorname ingangspartijen, de hoge
daken, de rustige kleuren, de fijn
bewerkte details en de overzichtelijke
plattegronden geven de houten huizen
een geheel eigen karakter.
Het is moeilijk de binnenstad zonder
de talrijke balkons voor te stellen.
Toch werd pas halverwege de vorige
eeuw de mogelijkheid ontdekt het huis
koeler en daardoor prettiger bewoon
baar te maken door balkons tegen de
gevels aan te brengen. Vele variaties
zijn te vinden in de profielen van de
houten balkkoppen, consoles en
kolommen. De basementen van de
dragende kolommen werden altijd in
baksteen uitgevoerd en vergroeiden
vaak tot een geheel met de al aanwe
zige stoepen.
Ontbrekend beleid
Helaas toont Suriname weinig oog en
gevoel voor de waarde van haar monu
menten, die in de toekomst ook voor
het aantrekken van toeristen belang
rijk kunnen zijn. Overigens kampt het
land met een chronisch gebrek aan
geld, materialen en gekwalificeerde
arbeiders voor grootscheepse restau
raties. Hierdoor zal de verpaupering
doorgaan. Panden zullen verder
vervallen of door verbouwingen
worden verminkt. Ongecontroleerde
nieuwbouw is mogelijk door gebrek
aan wetgeving, bestemmingsplannen
en visie. Weliswaar is een bouwver
gunning vereist, maar de benodigde
tekeningen kunnen door niet deskun
dige tekenaars vervaardigd worden.
Door uitblijven van controle tijdens de
bouw kan het uiteindelijke bouwwerk
geheel afwijkend zijn van de inge
diende tekeningen. Zo kan gedurende
de bouw zonder problemen besloten
worden tot het verhogen van het
gebouw met een of meerdere verdie
pingen. Dat daardoor bewoners van
omringende bestaande woningen
verstoken blijven van de voor dit
klimaat zo belangrijke wind, zal de
bouwers een zorg zijn. En de vraag
of iets in het straatbeeld past, komt
geheel niet aan de orde.
Visie, geld, kennis en inzet zijn nodig
om het karakter van de stad en de nog
aanwezige monumenten te redden. De
wel aanwezige Monumentenzorg en
Monumenten-commissie hebben
eigenlijk niets in te brengen. De
binnenstad moet minstens de status
beschermd stadsgezicht krijgen om
weerstand te kunnen bieden aan de
oprukkende verpaupering en nieuw
bouw. Naast gebrek aan waardering is
geld het grootste probleem. Dit geldt
overigens voor alle instanties in
Suriname. De monumenten verdienen
aandacht en onderhoud zeker wanneer
het hout zo'n essentiële rol speelt zoals
dat in Suriname het geval is.
Annette'Lieth isfree-lance architect en
journalist te Haarlem,
Eenvoudig versierde dragende kolom met fraai
bewerkte consoles.
