Nieuwbouw in historische omgeving
Heemschut
Dit nummer gaat vooral in op de vraag hoe je als monumentenliefhebber aan
kunt kijken tegen nieuwbouwprojecten in een historische om,geving.
IN DIT NUMMER
TIJDSCHRIFT VAN DE BOND HEEMSCHUT
opgericht in 1911
Beschermvrouwe:
H.M. Koningin Beatrix
Heemschut is een gezamenlijke uitgave van
de Bond Héemschut en Waanders Uitgevers.
REDACTIE
drs. J. Kamerling, eindredacteur
drs. A.M. ten Cate
drs. H.C. Franssen
De redactie draagt geen verantwoordelijkheid
voor artikelen, voorzien van auteursnaam.
VERDER WERKTEN MEE
mr. E. Dienaar
drs.V.Collette
H.Strijbos
ing.A.Reitsma
drs.S.Bakker
R.Luremandrs.
J. Wouters
B.van den Boogert
ir.P.van Dun
drs.L.Lansink
drs.W.J.Pantus
G.A.M.Offenberg
LEDENADMINISTRATIE
Postbus 1129,8001 BC Zwolle
tel. 038-658628
telefax 038-655989
postgiro 4702230
Per 1 januari 1994:
Lidmaatschap leden 30-65 jaar: f 60,—
leden 65+f 45,-en 30-f 30,-
Opzegging alleen voor 1 december
Extra nummers op aanvraag f 6.75,—
CORRESPONDENTIEADRES VOOR
BOND HEEMSCHUT
Nieuwezijds Kolk 28,1012 PV Amsterdam
tel. 020-6225292 (redactie alleen ma en di)
telefax 020-6240571
CORRESPONDENTIEADRES VOOR
ADVERTENTIES
Bureau Van Vliet
Postbus 20,2040 AA Zandvoort
tel. 02507-14745
REDACTIERAAD
mr. C.J. Vogel (voorz.)
drs. J. Kamerling (secr.)
B.J.M. Duimel
H. Knijtijzer
P. de Ruijter
Brieven aan de redactieraad
t.a.v. de secretaris.
GRAFISCHE VERZORGING
Roelof Koebrugge bNO
DRUK
Waanders Drukkers, Zwolle
FOTO OMSLAG
Deel maquette van het nieuwbouwcomplex
van Vandenhove in Wageningen. Het pand
midden op de maquette is al gerealiseerd.
Het pand ernaast is een rijksmonument, dat
erachter een gemeentelijk monument.
JAARGANG 70
NO. 6
DECEMBER 1993
Heemschut
verschijnt
6x per jaar
JAAP KAMERLING
Bestaan er objectieve criteria voor een
mooie of lelijke inpassing van nieuw
bouw in een historische context of
moeten we ons er maar bij neerleggen,
dat het hier louter om een kwestie van
persoonlijke smaak gaat. Oud-tech
nisch adviseur van Heemschut Bert
van den Boogert gelooft meer in het
eerste en meent, dat het toepassen van
natuurlijke materialen als bak- en
natuursteen vanzelf leidt tot goede
kleinschalige inpassingen. Meer
geavanceerde industriële materialen
kunnen tot 'alles' leiden. Technisch
adviseur Herman Strijbos vindt het
minder relevant of je nu natuurlijke of
industriële materialen gebruikt. Hij
meent, dat elke tijd nieuwe architec
tuur moet kunnen toevoegen, echter
niet dan na een gedegen analyse van de
kwaliteit van de bestaande historische
omgeving. Uit alle provincies kregen
we van de PC's goede en slechte voor
beelden van nieuwbouw in een 'monu
mentale' omgeving. Sarah Bakker wijst
er op, dat er altijd nieuwbouw geweest
is en dat binnensteden vaak een diver
siteit van stijlen uit vier eeuwen laten
zien. Jugendstil-gevels bijvoorbeeld
verdragen zich nu in veler ogen heel
goed met 17de eeuwse gevels.
Nieuwbouw tussen de Muurhuizen in Amersfoort
Uit de toepassing van nieuwe
bouwmaterialen kwamen vaak ook
verrassend nieuwe vormen voort.
De heer Havik van de Federatie
Wélstandstoezicht in Groningen
acht globale bestemmingsplannen in
combinatie met beeldkwaliteitsplan
nen een goed instrument om kwalita
tief goede inpassingen te bevorderen.
Welstandstoezicht en monumenten
zorg kunnen elkaar prima aanvullen
omdat het eerste altijd de bestaande
omgeving laat meetellen, zelfs als er
geen sprake is van een beschermd
gezicht of monumenten.
Peter van Dun van de RDMZ voegt
daar als nieuw instrument de cultuur
historische verkenning aan toe, op
basis waarvan je weer goede beeldkwa-
liteitssplannen kunt maken. De vraag
daarbij is overigens wel welk 'referen
tiekader' je hanteert.
Bij de wederopbouw van Wageningen
is al in de jaren '40 gekozen voor
bouwen in de stijl van de Delftse
school. En dat terwijl het vooroorlogse
Wageningen net als andere Gelderse
stadjes een historische binnenstad
bezat. Daar werd niet bij aangesloten.
Een omstreden keus waar de gemeente
niet de konsekwentie uit trok door die
architectuur zorgvuldig te beschermen.
De waardering voor de Delftse School
in Wageningen neemt nu toe en de
gemeente zal hopelijk wat zuiniger met
die wederopbouw-architectuur omgaan.
Met de nieuwe invullingen, die de
Belgische architect Vandenhove
bedacht voor de universiteitswijk
van Wageningen kan de gemeente
goede sier maken. Lydia Lansink
schrijft tenslotte over het nieuwe
Stimuleringsfonds voor de architec
tuur, een resultaat van de onder minis
ter d'Ancona tot stand gekomen nota
'Ruimte voor architectuur' uit 1991
Het fonds heeft als prioriteit onder
meer gekozen voor het stimuleren
van kwalitatief goede interventies in
de historische context. Achter in dit
nummer de herziene Nota van de
Bond Heemschut inzake historische
bebouwing. Deze geeft inzicht in
vragen als 'waarom is de ene bebou
wing waardevoller dan de andere' en
'wat zijn de criteria voor het vaststel
len van waardevolle objecten'. Een
goede handleiding voor technisch
adviseurs, historische verenigingen,
ambtenaren en gemeentebestuurders.
De Bond Heemschut wenst u prettige
kerstdagen en een voorspoedig 1994
Beroep op minister 4
Uitbreiding van Abbemuseum 5
Ruim duizend nieuwe leden 6
Delftse School in Wageningen 7
Vandenhove in Wageningen 8
Heemschut actief 5,6,9,34
Thema 10-32
Mooi of lelijk 10
Aanpassen of inpassen 12
Nieuwbouw in 'monumentale'
omgeving: voorbeelden 14-18
Nieuwbouw in historische context 18
Elke omgeving stelt z'n eisen 20
Stimuleringsfonds architectuur 25
Nieuwbouw A'damse binnenstad 28
Renovatie Oud-Heyendael 30
Geen flat bij Dorestad 32
Boeken, jaarverslagen 35
Uitreiking Heemschut Persprijs 37
Europa Nostra in Cardiff 38
Heemschut-agenda, exposities 39
Nota Bond Heemschut inzake
historische bebouwing 40