Interventies in historische context
II
Hoog op de prioriteitenlijst van het Stimuleringsfonds voor Architectuur
Op 15 september 1993 werd het Stimuleringsfonds voor Architectuur
feestelijk gepresenteerd door minister d'Ancona van WVC en Directeur
Generaal Evers van de Rijksgebouwendienstdie op waardige wijze de zieke
minister Alders van VROM verving. Hoewel het Stimuleringsfonds is
gevestigd in architectuurstad Rotterdamvond de gebeurtenis plaats in het
Haagse Koorenhuis, een zeventiende-eeuwse markthal voor de graanhandel
die omstreeks 1990 is gerestaureerd en door architect Mart van Schijndel
inwendig is verbouwd tot een modern centrum voor kunst en cultuur. Deze
entourage sloot wonderwel aan bij één van de prioriteiten die het SfA voor de
komende jaren heeft geformuleerd in zijn Beleidsplan 1993-1996 Hiaten in
de Euforie', namelijk 'Interventies in historische context'.
LYDIA LANSINK
Amstel 270, Amsterdam. Architect: Cees Dam. (foto Delbeck en Tedeskino).
Raakvlakken met monumentenzorg
Het Stimuleringsfonds voor
Architectuur behoort tot de beleids
instrumenten die werden voorgesteld
in de Nota architectuurbeleid 'Ruimte
voor Architectuur', in 1991 uitge
bracht door de ministers van WVC en
VROM. Het fonds is ondergebracht
in een private stichting die officieel
werd opgericht op 1 juli 1993; de
statutaire doelstelling luidt: 'De stich
ting heeft tot doel het bevorderen van
de ontwikkeling van de architectuur in
de ruimste zin van het woord en het
scheppen van voorwaarden voor de
realisatie van projecten met een hoge
architectonische kwaliteit in
Nederland. De stichting tracht dit
doel te bereiken door het verschaffen
van financiële middelen en deskundige
ondersteuning aan rechtspersonen,
die werkzaam zijn op het gebied van
de architectuur in de meest ruime zin.'
Met 'meest ruime zin' wordt bedoeld
dat onder architectuur ook worden
verstaan stedebouw, tuin- en land
schapsarchitectuur en interieurarchi
tectuur. 'Monumentenzorg' wordt
niet genoemd, maar uiteraard zijn er
raakvlakken met deze sector. Die
liggen, zoals in voornoemde Nota
architectuurbeleid al werd gesteld, 'op
het gebied van de verbouw van monu
menten voor aangepast of voortgezet
gebruik, het bouwen binnen een histo
rische context ('nieuw tussen oud') en
het belang van historische objecten of
structuren voor de architectuurtheo
rie. Omdat de historische component
in de gebouwde omgeving ook
bijdraagt aan de belevingswaarde is
het nodig om het monumentenbeleid
(op onderdelen) bij deze nota te
betrekken.'
Een tandje hoger
Per jaar heeft het Stimuleringsfonds
voor Architectuur ongeveer 5,5
miljoen, afkomstig van de ministeries
van WVC en VROM, beschikbaar
voor financiële ondersteuning bij
'incidentele projecten architectuur'.
Rechtstreekse bijdragen in bouw- of
restauratieprojecten worden niet ver
strekt en evenmin kan men bij het
fonds aankloppen met een structureel
exploitatietekort of met het oogmerk -
en dat geldt met name voor de locale
overheden - te bezuinigen op de regu
liere personeelskosten. Het gaat om
projecten waaruit een bijzondere
benadering, visie of ambitie spreekt,
die voorafgaan aan het eigenlijke
ontwerp- en bouwproces - zoals
onderzoek, architectuurbeleidsplan
nen, ontwikkelingsscenario's en archi
tectuurwedstrijden - en voorwaarden
kunnen scheppen voor een optimale
realisatie. Of om activiteiten die een
voorbeeldig project een landelijke
bekendheid kunnen geven en
zodoende het inzicht in en de belang
stelling voor architectuur en stede-
bouw bevorderen: publicaties, mani
festaties en audio-visuele producties.
Opdrachtgevers, zowel particulieren
als de overheid, 'verleiden tot ambitie',
discussie uitlokken in de vakwereld en
onder het 'grote publiek', het actief
opsporen van 'hiaten in de euforie' ten
gunste van het architectuurklimaat in
Nederland, dat zijn de taken die het
Stimuleringsfonds zich stelt. Ook
schaamte over gemiste kansen en infe
rieure kwaliteit kan een drijfveer zijn
om voortaan, zoals men in Rotterdam
zegt, 'een tandje hoger' te opereren.
Monumenten als katalysator
'Interventies in historische context' zal
de oprechte heemschutter niet onmid
dellijk als muziek in de oren klinken.
Heeft het Stimuleringsfonds voor
25