Karakter Deventer Tuinstad Knutteldorp
ondanks sloop behouden
1
31
mms
Richard Kers
De Deventer wijk Knutteldorp moet grotendeels plaatsmaken voor ver
vangende nieuwbouw, waarbij structuur en stratenpatroon van de wijk
echter behouden blijven. Een aantal karakteristieke panden zoals de
poortgebouwen, het studentenhuis aan de Gorsselsestraat en de wo
ningen aan het Bergweideplein worden gerenoveerd. Daarmee blijven
de bijzondere historische, bouwkundige en architectonische kwaliteiten
van Knutteldorp volgens de Deventer woningbouwvereniging VtV (eige
naar van de woningen op Knutteldorp) gehandhaafd.
nische Universiteit Delft om een
structuuranalyse van de wijk te ma
ken. 'Deze analyse, waarbij de waar
de van de buurt in kaart werd ge
bracht, leidde tot een rapportage',
vertelt VtV-directeur A. Dreimüller.
'Die rapportage besteedt aandacht
aan zowel de monumentale waarde
van de buurt als de toekomstige mo
gelijkheden ervan.'
Het onderzoek naar de architecto
nische en stedebouwkundige waar
de van Knutteldorp stond onder lei
ding van prof.dr.ir. F.W. van Voorden.
'Het eerste wat aan Knutteldorp
opvalt', vertelt deze, 'is de gesloten
heid van de buurt. Die wordt met
name bepaald door het stratenpa
troon en het type bebouwing. Dat
heeft tot gevolg dat de wijk een soci
ale eenheid vormt. Eén van de bij
zonderheden van het Knutteldorp is
het verschil tussen het grote en het
kleinere plein. Het eerste heeft een
zeer stedelijk karakter, terwijl het
tweede veel dorpser aandoet. In het
herontwerp voor Knutteldorp zou dat
beeld meegenomen kunnen worden.
Het verschil tussen de pleinen is één
van de kwaliteiten die Knutteldorp te
bieden heeft. De bebouwing van
Knutteldorp is het minst karakteris
tiek aan de randen.'
ÉS
Poortje in Knutteldorp, dat wordt gerenoveerd.
Professor Knuttel, ontwerper en
naamgever van Knutteldorp, was
een aanhanger van de Tuinstad-ge
dachte. Deze stroming deed opgang
in de jaren twintig en dertig van deze
eeuw en ging uit van goede en
goedkope woningbouw in een groe
ne, harmonieuze omgeving. De
meeste tuinsteden ontstonden buiten
de stedelijke vestingstructuur, in de
zogenaamde 'tweede gordel'. Knut
teldorp doet eveneens sterk denken
aan een andere architectonische
stroming uit de jaren twintig en dertig
van deze eeuw: Het Nieuwe Bou
wen. Een stroming die, met bekende
voortrekkers als Rietveld en Oud,
uitging van 'de sociale structuur van
de nieuwe maatschappij' en gebruik
maakte van de nieuwste bouwmate
rialen: glas, ijzer en beton.
TU Delft analyseerde de wijk
Om de stedebouwkundige waarde
van Knutteldorp te taxeren, vroeg
woningbouwvereniging VtV de Tech-
De heer Van Voorden vindt het
echter moeilijk om een concrete ar
chitectonische waardering over
Knutteldorp uit te spreken. 'Hetzelfde
geldt voor de stedebouwkundige op
zet van de wijk. Knutteldorp behoort
in ieder geval niet tot de architectoni
sche top van monumenten uit de ja
ren twintig en dertig van deze eeuw.
Knutteldorp is landelijk ook minder
bekend dan soortgelijke wijken in
steden als Enschede, Den Haag en
Rotterdam. Maar dat doet geen af
breuk aan het feit dat Knutteldorp
een zeer karakteristiek stukje De
venter vormt. Aleen al daarom is de
buurt het zonder meer waard om
herbouwd te worden.'
Herbouw
Herbouw is iets dat ook woningbouw
vereniging VtV zoveel mogelijk na
streeft. 'Wat wij doen is versleten hui
zen afbreken om ze vervolgens als
het ware opnieuw op te bouwen op
een kwalitatief hoger niveau', aldus
VtV-directeur A. Driemüller. 'De wonin
gen zijn niet meer van deze tijd, er zit
bijvoorbeeld niet eens een badkamer
in. Dan praat je toch over eisen waar
aan een huis vandaag de dag moet
voldoen. Bepaalde karakteristieke
punten in de buurt worden gerestau
reerd en blijven dus behouden zoals
ze zijn. De oorspronkelijke stede
bouwkundige structuur en het straten-
patroon blijven gehandhaafd. Naar
mijn mening wordt de Heemschut-ge
dachte daardoor zeker nageleefd.'
Richard Kers is PR-medewerker en lid van
de Provinciale Commissie Heemschut
Overijssel
Pleintje in Knutteldorp. Het poortgebouw wordt gerenoveerd, de huizen ernaast worden verbouwd.
