32
waard en Vijfheerenlanden. Het mo
lencomplex aan de Kinderdijk is we
reldvermaard. Het grote publiek
komt meestal niet verder dan de be-
zoekmolen van de Nederwaard,
maar er staan er meer dan twintig
vlak bij elkaar.
Zestien boezemmolens, acht ron
de stenen grondzeilers van de Ne
derwaard en acht houten, met riet
bedekte achtkanten van de Over
waard.
Even ten westen van dit complex
staat nog 'de Blokker', een wipmo
lentje bij Alblasserdam en dat alle-
Rieten grondzeiler 'Goudriaan' met romaanse kerk.
maal in dat tientallen hectaren grote
boezemgebied, een ongekend mooi
stuk natuur. Even ten oosten van het
grote complex staan weer de ronde
stenen grondzeilers van de polder
Nieuw Lekkerland. Wat verder naar
het oosten aan de Tiendweg in de
polder Streefkerk, met het zicht op
de prachtige kerk die daar op een
donk is gebouwd, staan nog twee
kortelings gerestaureerde grondzei
lers en liggen nog enkele molenwer-
ven van afgebrande molens, met
heulen en funderingen. Door de hele
Waard verspreid staan er nog twin
tig, bijna allemaal gerestaureerd en
in maalvaardige toestand.
Behalve de molens zijn ook nog
enkele oude dieselgemalen be
waard. In de polder Langerak staan,
vlak langs de Provinciale weg naar
het stadje Nieuwpoort een wipmolen,
een oud dieselgemaal en een electri-
sche vijzel als hun opvolger: drie ge
neraties dus.
Het Hoogheemraadschap van de
Alblasserwaard komt de eer toe dit
allemaal te hebben bewaard. En dat
is nog niet alles.
Bij Kinderdijk staat nog een fraai
18de eeuws gebouw van de Over
waard, met een inventaris waarop
menig museum jaloers kan zijn. Het
Hoogheemraadschap zetelt in Gor-
kum in juwelen van bouwkunst uit de
17de eeuw: de Oude Doelen en het
Tolhuis.
Op waterhuishoudkundig gebied
is de Alblasserwaard een voorloper
van moderne techniek, maar daar
naast ook een uniek gebied van ruim
20.000 hectare, dat cultuur-histo
risch gezien van zeer hoog gehalte
en van grote waarde is. En boven
dien veilig gesteld voor de toekomst!
De Provinciale overheid, dat blijkt uit
de nota's, wil dit zo houden.
De bebouwing
Ook van de boerderijen, waarvan de
meeste door de nieuwbouw in de
polders niet meer als zodanig in ge
bruik zijn, verkeren vele nog in hun
authentieke staat. De oudste, 17de
en 18de eeuws, zijn nogal eens ver
bouwd, maar de bouwgeschiedenis
die er aan af te lezen is kan ook inte
ressant zijn. Veel boerderijen staan
op de Rijksmonumentenlijst en zijn
daardoor enigszins beschermd.
Het stadje Nieuwpoort is, met de
geheel gerestaureerde wallen, bijna
in zijn geheel tot beschermd stads
gezicht verklaard en maakt evenals
het naburige stadje Ameide, met in
het centrum het fraaie renaissance
stadhuis en de gerestaureerde he
renhuizen een uitzondering op de
lauwheid van de meeste gemeente
besturen in de Alblasserwaard als
het over bouwhistorie gaat. Zeer te
betreuren is het dat de meeste ge
meenten nog geen eigen Monumen
tenlijst hebben. Het ten enenmale
ontbreken van kennis bij de bestuur
ders en ambtenaren is mede de oor
zaak van dit manco.
Politiek zijn monumenten niet be
langrijk, dus het zijn stiefkinderen. Er
is één gemeente waar wel een mo
numentencommissie is, maar die be-
Hardinxveld-Giessendam. De Koperen Knop: 17de-eeuwse boerderij op 13de-eeuwse
woonheuvel. Nu streekmuseum, gefinancierd door het bedrijfsleven.
nar*
Giessenoudekerk. Ned. Herv. Kerk: een van de
ruim twintig kerken en torens in de
Alblasserwaard met romaanse en/of gotische
kenmerken.
staat uit een paar raadsleden,
ambtshalve dus.
Voor jonge bouwkunst geen
aandacht
Vooral de jonge bouwkunst krijgt
geen enkele aandacht. Er wordt wél
in hoog tempo afgebroken of ver
knald. Men is van mening dat als ze
niet beschermd zijn ze in de toe
komst ook niet in de weg staan.
Meer fantasie, durf en visie zou kun
nen leiden tot het bij bestemmings-
plannnen inpassen van het histo
risch karakter van de bestaande be
bouwing. Afbreken is gemakkelijker
en misschien goedkoper, maar
draagt wel bij tot verarming van de
omgeving.
Er zijn natuurlijk in de binnen-
waard wel enkele gerestaureerde
monumentale boerderijen. Een uit
stekend voorbeeld hiervan is in
