Vier top restauraties
13
Bert Franssen
Een wandeling met ingenieur W. van den Berg langs zijn grote Dordtse
restauratieprojecten is verre van gezapig. Hij komt woorden te kort om
technische problemen, maar ook het falen van de politiek toe te lichten.
Een 'lastige' man, die zijn mening niet onder stoelen of banken schoof
en met menig Dordtse gemeentebestuurder een robbertje vocht.
Het neemt niet weg, dat hij alle grote
Dordtse restauraties van de laatste
decennia deed. Vaak op een eigen
zinnige manier, dwars tegen heer
sende opvattingen in.
Het stadhuis, de gotische achterzijde.
Van den Berg, 75 jaar nu, heeft
een unieke loopbaan achter de rug.
Hij was leerling aan de ambachts
school en vervulde daarna alle func
ties die er in de bouw te vergeven
zijn. In de avonduren volgde hij op
leidingen, tot en met een hogere be
roepsopleiding. Hij werkte aan grote
restauraties, zoals van de stadhui
zen van Middelburg en Gouda, tot hij
door de gemeente Dordrecht ge
vraagd werd de scheefhangende to
ren van de Grote Kerk plus omge
ving voor rampen te behoeden. Later
werd hij hoofd van de afdeling res
tauratie van de dienst Monumenten
zorg.
Grote Kerk
In de stromende regen wandel ik
met Van den Berg in de richting van
de Grote Kerk - terwijl ik in mijn win
terjas wegkruip lijkt hij nergens last
van te hebben. Het gebouw is naar
mijn smaak een van de mooiste
godshuizen van Nederland, zeker
niet minder dan de Sint Jan in Den
Bosch met dat malle torentje, dat
moest blijven 'uit respect voor de ar
chitectuurgeschiedenis.' De Dordtse
kerk heeft juist een buitengewoon
karakteristieke toren, vele malen op
schilderijen vereeuwigd. Ze heeft
een hoogte van 72 meter, had 108
meter moeten worden, maar men
staakte het werk toen ze scheef ging
hangen. Niettemin dreigde ook in de
huidige staat onheil. In een rapport
uit 1840 werd de situatie vanwege
instortingsgevaar zo ernstig ge
noemd dat aan afbreken werd ge
dacht. 'En die inschatting was niet zo
slecht!' zegt Van den Berg.
De gemeente volgde het advies
niet op. Wel werd elk jaar aan de
hand van een schietlood de scheef
stand gecontroleerd en aangegeven
op een bord, dat in het portaal van
de toren hangt. De toren hangt nu
ongeveer 2,5 meter uit het lood.
Ing. Van den Berg: 'In 1952 werd
ik door de gemeente aangezocht de
leiding te nemen bij versterkings
werkzaamheden aan de fundering.
Ik wilde de man spreken die de laat
ste controles had gedaan. Hij leefde
nog. Hij vertelde dat hij alleen het
punt op het bord aantekende waar
het schietlood in de toren hing. Voor
de rest wist hij niets.'
Een plan om de grond tot de funde
ring af te graven wees Van den Berg
van de hand: 'Als dat door gegaan
was had de toren er niet meer ge
staan! Die bevindt zich in zo'n wan
kel evenwicht... De versterking van
de fundering, die we aanbrachten,
