Autoroutes en monumentenzorg
Brieven
10
en het regelen van goed toezicht vol
doende zijn. Nouwen is dus niet zo
bang voor een teveel aan belangstel
ling. Maar voor de '400.000 mensen',
die in de zomer dagelijks naar Thorn
gaan moet je natuurlijk wel extra
maatregelen nemen. Heemschut zal
als organisatie ook beslist geen moei
te hebben met de toenemende inte
resse voor monumenten. De toeris
ten-borden, die de ANWB al sinds
1935 bij historische gebouwen zet,
zijn ons uiterst welkom.
Fusie met IBI
De jaarvergadering van Europa Nos-
tra nam in Den Haag ook het besluit
een fusie aan te gaan met het Inter
nationaal Kastelen Instituut. De bre
dere scope van Europa Nostra vorm
de geen bezwaar om te fuseren. De
gefuseerde organisaties zullen offi
cieel gevestigd zijn in Montreux maar
hun uitvoerend bureau in Den Haag
hebben. Gedurende de beginperiode
van de fusie zal het IBI zijn bureau op
Kasteel Rosendael nog behouden.
Het IBI heeft intussen zelf ook be
sloten tot de fusie zodat binnenkort
de onderhandelingen over de uitwer
king kunnen beginnen.
De organisatie van het Europa
Nostra Congres was - hoe kan het
ook anders met Heemschut als gast
heer - prima in orde. De lunch vrij
dag in het Haagse hotel Bel Air zag
er goed uit en de ontvangst met
name 's avonds in het Nederlands
Danstheater was royaal. De moder
ne balletten van Kylian brachten veel
buitenlanders in verrukking en de
borrel daarna was erg gezellig.
Als onderbreking van het congres
was ook de stadsrondrit door Den
Haag erg interessant. De gasten
werden getracteerd op veel jonge
Haagse bouwkunst zoals het mooie,
strakke Gemeentemuseum van Ber-
lage en de prachtig gerestaureerde
Papaverhof van architect Jan Wils.
Het programma zaterdags in Utrecht
kon ik helaas niet meemaken en de
excursies naar de Deltawerken en
Middelburg heb ik al dikwijls ge
maakt. Zowel het Utrecht-program
ma als het programma in Zeeland
vielen uitstekend in de smaak, zo
viel algemeen te beluisteren.
Behalve resoluties over de nieuwe
campagne en de fusie met IBI wer
den er ook nog enkele aangenomen
over (bedreigde) cultuurmonumen
ten. De conferentie verwelkomde het
voorstel van de Deense minister van
milieu om de fortificaties van kasteel
Kronborg, die in de vorige eeuw wer
den vernietigd weer op te bouwen.
Verder zal Europa Nostra er bij de
Ierse autoriteiten op aan dringen de
aanleg van een thema-park bij de
Rots van Cashel geen doorgang te
laten vinden en naar een andere lo
catie te zoeken. Het monument zou
te sterk worden aangetast.
Ook werd er een resolutie aange
nomen, die een Nederlands monu
ment betreft. Het gemeentebestuur
van Vleuten-De Meern overweegt
toestemming te geven voor de bouw
van huizen en de aanleg van een
weg op de plaats van een oud Ro
meins castellum. De conferentie
gangers vrezen, dat hierdoor zeer
waardevolle archeologische restan
ten, in het bijzonder het badhuis, zul
len worden vernietigd. Zij dringen er
bij de gemeente op aan de grote
waarde van deze archeologische
overblijfselen te erkennen. Het ther-
mencomplex inclusief badhuis zou
kunnen worden gered door de nieu
we weg meer naar het noordwesten
te verleggen en de bouw van huizen
ter plaatse niet door te laten gaan.
Tenslotte verwelkomde de conferen
tie het initiatief van de commissie
van de Europese Gemeenschap om
een discussie te entameren hoe de
kwaliteit van het stedelijk milieu te
verbeteren.
In Heemschut (1989, 9/10) worden
een drietal autoroutes besproken die
de Brabantse VVV in opdracht van
Gedeputeerde Staten heeft uitgestip
peld. Door middel van deze routes
zouden meer mensen naar monu
menten en musea moeten worden
gelokt. De plannenmakers zijn nog
niet tevreden. Pas in 1992 zal het
project worden afgerond.
Heemschut-redacteur Bert Franssen
was zo sportief om één der nieuwe
autoroutes te gaan fietsen. Blijkens
zijn artikel: 'Moe maar voldaan terug
van fietstocht langs Westbrabantse
monumenten' viel dat lang niet mee.
De heer Franssen vermeldt niet wat
hem ertoe heeft gebracht om de fiets
te pakken, maar bezwaren tegen het
gebruik van de auto als toeristisch
vervoermiddel zou één van de mo
tieven kunnen zijn.
Het aandeel van het wegverkeer in
de productie van 'zure regen' mogen
bekend worden verondersteld en de
gevolgen zullen een ieder verontrus
ten die gevoel heeft voor de belan
gen van komende generaties. Of
Gedeputeerde Staten van Brabant
oog heeft voor de schadelijke milieu
effecten van het autoverkeer valt te
betwijfelen; haar opdracht heeft ze
althans niet beperkt tot fiets- en wan
delroutes.
In een tijd waarin met klem wordt
aangedrongen op maatregelen ter
beperking van het particuliere auto
verkeer, is het niet passend om dat
autoverkeer te stimuleren middels
autoroutes. Het zou dan ook ver
standiger zijn als alle bestaande au
toroutes zouden worden opgeheven.
De kans dat de ANWB dit in overwe
ging wil nemen is weliswaar gering,
maar wellicht dat ze onder druk van
leden tenminste haar plaats binnen
de autolobby zou willen opgeven.
Ook de NCRV geeft blijk van weinig
verantwoordelijkheidsgevoel zolang
ze een TV-uitzending als 'Weg van
de snelweg' blijft continueren. Het
lijkt me niet juist om mensen te sti
muleren monumenten en natuurge
bieden te bezoeken op een wijze die
bijdraagt aan hun aantasting. In dit
opzicht is autotoerisme strijdig met
de voornaamste doelstelling van
Bond Heemschut: de bescherming
van cultuurmonumenten.
De belangstelling voor het eigen
culturele erfgoed kan dan ook beter
worden aangewakkerd door mensen
ertoe te bewegen om te voet of per
fiets het één en ander zelf te gaan
ontdekken, dan door ze met de auto
van het ene monument naar het an
dere te laten rijden. In het boven
aangehaalde artikel doet de heer
Franssen verslag van een dergelijke
ontdekkingstocht; hij ziet meer dan
in de boekjes staat aangegeven.
De TV is een goed medium om te la
ten zien hoeveel er te voet vanaf het
station of de bushalte te ontdekken
valt. Ook de plaats van de fiets in het
toeristenverkeer zou kunnen worden
versterkt door informatie over monu
menten en musea te koppelen aan
voorlichting over fietsverhuur. Plaat
selijke VVV's zouden hier handig op
kunnen inspelen met informatiefol
ders.
Het is niet te hopen dat andere
provincies het voorbeeld van Bra
bant gaan volgen en ook monumen
tenroutes voor auto-toeristen zullen
uitzetten. Wellicht dat Bond Heem
schut tegen die tijd zijn bezwaren
hiertegen zou kunnen kenbaar ma
ken.
Dr. A. Mabelis
Amerongen
