'Niet alleen opschrijven en een
hoogleraar langssturen'
Bert Franssen
42
Noordhollandse gedeputeerde F. Tielrooij pleit voor levend monumentenbeleid:
Gedeputeerde F. Tielrooij (VVD) bladert in een oud nummer van Heem
schut. Zijn Noord-brabantse collega A. W. Brugman zegt daarin, dat de
provinciale monumentenzorg nog maar marginaal is. De uitspraak
vormt de kop van een artikel, wat niet de kop van dit artikel zou kunnen
zijn.
Tielrooij: 'Zo'n uitspraak heeft be
trekking op de nieuwe Monumenten
wet. Daarin worden provinciale ta
ken uitgewogen, zo niet wegge
schreven. Een zelfde beeld kreeg ik
in het overleg, dat ik sindsdien heb
gehad met WVC en de minister. Als
je het alleen daarop zou bekijken, ja.
Maar Noord-Flolland heeft van ouds
her een eigen beleid gehad en dat
zetten wij gewoon voort.' Het eigen
beleid van de provincie Noord-Hol
land. Er is in Heemschut regelmatig
over geschreven, het vervult een
voorbeeldwerking voor andere pro
land verraste enkele jaren geleden
met een eigen monumentenlijst,
waarop onder meer een aantal ver
dedigingswerken hun plaats kregen.
De lijst telt nu ongeveer 300 objec
ten. Er komt de laatste jaren maar
druppelsgewijs iets bij. Maar dat kan
volgens de gedeputeerde ineens
veranderen. De afdeling Monumen
tenzorg is bezig (geweest) met in
ventarisaties: van enkele gemeen
ten, tuinen, watertorens, verdedi
gingswerken. Zo'n inventarisatie
leidt uiteindelijk tot opname van ob
jecten op de provinciale lijst.
raU,.'.);,
Paviljoen Welgelegen in Haarlem, waar het Provinciehuis van Noord-Holland is gevestigd.
Het gebouw is deze zomer voor het publiek te bezichtigen.
vincies. De rijksoverheid wilde de rol
van de provincie juist terugdringen.
'De nieuwe monumentenwet,' zegt
gedeputeerde Tielrooij, 'had van mij
niet gehoeven. Maar voor ons is ze
een impuls geweest ons eigen be
leid te versterken. Wij hebben totaal
afstand genomen van het subsidië
ren van rijksmonumenten en wenden
ons budget nu uitsluitend aan voor
ons eigen beleid.'
De provincie Noord-Holland bevat
liefst^t®'procent van alle rijksmonu
menten in ons land. Een groot deel
bevindt zich in Amsterdam. De pro
vincie gaf aanvullend subsidie voor
rijksmonumenten, heeft nog voor
zo'n vijf miljoen aan verplichtingen
te voldoen. Maar ging en gaat overi
gens zijn eigen weg. Want er zijn
nogal wat monumenten die tussen
wal en schip vallen. Zo deed Noord-
Holland baanbrekend werk bij het
beschermen van de vele verdedi
gingswerken, die het landsdeel rijk
is. Monumenten, waar niemand zich
om bekommerde, ook gemeenten
niet, die vaak niet verder kijken dan
hun dorps- of stadskern. Noord-Hol-
De afdeling Monumentenzorg telt
liefst tien medewerkers. Dat is veel,
andere provincies halen dat lang
niet. Maar veel mooie woorden kun
nen niet verhelen dat het monumen
tenbudget van de provincie be
scheiden is: 2 miljoen (puur monu-
mentengeld) per jaar. En dat voor
een provincie met zo veel monu
menten.
Erbij blijven
'De Rijksdienst voor de Monumen
tenzorg bevindt zich op afstand,'
zegt Tielrooij. 'Wij zitten veel dichter
bij. Gisteravond hadden we een
door ons georganiseerde voorlich
tingsavond in Zaanstad. We hebben
daar met 120 mensen gediscus
sieerd over heel eenvoudige dingen.
Wat krijgt mijn huis voor subsidie?
Kom ik nog in aanmerking voor hy
potheek? Kijk, zo'n gebeuren maakt
monumentenbeleid tot levend be
leid. En dat is niet het geval met een
lijstje waarin staat: Edam, pand zus,
Volendam, pand zo. Een levend mo
numentenbeleid houdt in datje
weet, dat er in die panden mensen
Gedeputeerde F. Tielrooij van o.m. Monumen
tenzorg (foto Provinciehuis)
wonen, dat ze soms wat willen: slo
pen, verkopen, zodat je erbij moet
blijven. Ik was dus gisteren in Zaan
stad, de discussie ging over de ker
nen Assendelft en Koog aan de
Zaan. Er staan daar twee rijksmonu
menten, mensen kwamen mij gie
rend van het lachen vertellen wat ze
van monumentenbeleid dachten,
want die twee panden staan te ver
krotten. Het was werkelijk zo, we zijn
er nog langs gereden. Ik heb duide
lijk gemaakt wat het verschil was
tussen provincie en rijk. Wij zitten er
bij, wij zitten er bovenop. Ambtenaar
De Boer bemoeit zich met die en die
monumenten in die en die stad,
ambtenaar Hellendoorn met weer
andere objecten... Ze trekken erop
uit! Dat is monumentenbeleid, vind
ik. Als je een fort wilt beschermen,
moet je het niet alleen op een pa
piertje schrijven en een hoogleraar
langs sturen. Je moet zorgen, dat je
er iets mee doet. Disciplines active
ren, toerisme, recreatie, waardoor je
het als een bloem doet ontluiken.
We hebben een genieloods gered
door er mensen in te laten wonen. Er
is nog maar één genieloods, al die
houten dingen zijn in no time ge
sloopt. Ander voorbeeld. Wij wensen
aan de Zaan een bepaald bedrijfs
gebouw te beschermen. Een van de
eerste constructies in beton van
rond de eeuwwisseling. Aan de bui
tenkant een volstrekt onooglijk, maar
een voor die tijd revolutionair bouw
werk. Doe je het weg dan is er geen
meer over in Nederland. Wij waren
het bijna vergeten, maar men kwam
uit Oostenrijk en de Verenigde Sta
ten kijken hoe die betonconstructie
was gemaakt.'
Supraregionaal
Goed, de provincie staat dichter bij
het leven dan het rijk. Tielrooij heeft
het op beeldende wijze betoogd.
Met armgebaren, levendige mimiek,
als een koopman accenten leggend
en overtuiging meedelend.
Wat denkt hij van de rol van de
