Trap met hekwerk in woonhuis aan Wilhelminapark te Breda. Ar
chitect: prof. F.A. Eschauzier
werk; een hoogtepunt van het Jugend
stil smeedwerk vormt de uit 3000 ver
gulde laurierbladen bestaande koepel
- met een doorsnede van vijf meter -
boven de hal van het Weense Seces-
sion-museum van Olbrich( 1898).
Maar zelfs in het zoveel stillere werk
van de Schotse architect Charles R.
Mackintosh (1868-1928) en van de
Zweedse architect Ragnar Östberg zijn
originele smeedijzeren details te be
wonderen.
Uit al deze voorbeelden blijkt dat on
danks de industriële vormgeving het
handwerk van de ambachtsman geluk
kig nog altijd zijn bestaansrecht heeft
behouden. Dat handwerk wordt immers
juist in ere gehouden als reactie op de
mechanische productie. Wel worden in
de moderne bouwkunst balconhekken
meestal gemaakt van staande balus-
ters van rondijzer of stripijzer en trap-
balustraden van enige staven evenwij
dig aan de trapbomen of van staande
standaardbalusters.
Hekwerken worden samengesteld uit ijze
ren handelsonderdelen. Maar als reac
tie op deze door de industrie te leveren
producten heeft architect irJ. Vegter
aan zijn Provinciehuis te Arnhem een
balconhek van siersmeedwerk toege
past. prof. F. A. Eschauzier ontwierp in
een villa te Breda een sierlijke trapba-
lustrade en architect H. Knijtijzer maak
te voor een klooster te Babberich een
hekwerk dat samengesteld is uit zeven
aren - drie gerstearen en vier rogge-
aren - als een Remonstrantse vertaling
van de Menorah, de zevenarmige jood
se kandelaar.
Zo ontmoeten ook in het hedendaag
se siersmeedwerk schoonheid en am
bacht elkaar opnieuw.
Geen gesloten hekwerken meer
voor winkelpanden
Onlangs richtte het wijkcentrum
'D'Oude Stadt' weer eens een verzoek
schrift aan het gemeentebestuur van
Amsterdam betreffende de hekwerken
voor winkelpanden (de zogeheten rol
luiken). Weliswaar is er begrip voor de
bescherming van winkelruiten tegen
beschadigingen door verslaafden en
criminelen, maar de functionaliteit van
het hekwerk behoeft daarom nog geen
vijandig karakter te hebben. De hard
heid van de dichte hekwerken doet
toch wel ernstig afbreuk aan de sfeer
van de monumentale binnenstad. Die
hardheid moet ook op de vele toeristen
die Amsterdam bezoeken een sombere
en ongunstige indruk maken.
Het voorstel van het wijkcentrum
'D'Oude Stadt' is om de huidige hek
werken te vervangen door sierend hek
werk in het bijzonder in de omgeving
waar de historische panden het stads
gezicht bepalen. Daarom wordt ge
vraagd financiën vrij te maken om het
idee van sierend hekwerk te realiseren.
De Bond Heemschut wil dit verzoek
gaarne ondersteunen. De vraag rijst
echter of het niet wenselijk is om in
plaats van het toch wel kostbare sie
rend hekwerk over te gaan tot het be
vorderen van meer opener hekwerken.
Deze kunnen stellig ook worden sa
mengesteld uit standaard producten.
Zulke hekwerken zullen als zodanig het
straatbeeld minder schade berokkenen
dan de naargeestige gesloten winkel-
schermen. De bescheiden financiële
handreiking die de gemeente Amster
dam winkeliers op dit punt doet zou
vergroot moeten worden b.v. door bij
dragen uit het stadsvernieuwingsfonds.
H. Knijtijzer is architect BNA te
Amsterdam.
Balkon met hekwerk aan noordgevel Provinciehuis te Arnhem. Architect: J. Vegter
