Gemeentehuis verminkt tot winkelpand
15
Literatuur
Bekroning van het gebouw van Metz in de Amster
damse Leidsestraat.
architekt Ad Smeulders BNA uit Tilburg
(hoofdtinten: zwart en geel).
De bemoeienis van Gerrit Rietveld
(en zijn geestverwanten) met typografie
en belettering sinds de vroege jaren '20
voert ook bij MADO tot een eigen logo,
zowel voor het briefhoofd als voor de
ornamentatie (uiterst rechts, asymme
trisch) van de latei van de glazen pui.
Niet alleen voor MADO, maar ook
voor Zaudy, Metz Co (1933), Stelt
man en zijn veel jongere schepping de
Zonnehof in Amersfoort verzorgde Riet
veld in het voetspoor van Bauhaus-
denkbeelden de streng- schreefloze
logo's, meest in kapitalen op en aan de
gevels.
Metz Co.
De sky-line van de Leidsestraat in Am
sterdam toont als bekroning van het
leuke ronde gebouwtje van Metz
(geïnspireerd door Van Nelle, volgens
Ben Rebef) een fraai logo uit het bouw
jaar 1933.
Het laatste ontwerp van Gerrit Riet
veld voor een winkel was het interieur
van de juwelenzaak Steltman in 's Gra-
venhage uit de periode 1963-'67.
In het kader van het actieplan jonge
re bouwkunst (MIP), dat nu z'n tweede
fase ingaat, verdienen waardevolle win
kelpuien in Nederland meer aandacht.
Er wordt nog te veel zonder pardon ge
sloopt!
W. Bertheux, G. Oorthuijs e.a., G. Riet
veld architekt. Catalogus nr. 516, expo
sitie Stedelijk Museum Amsterdam, 26-
11-1971 tot 9-1-1972
F. Bless, Rietveld 1888-1964. Een bio
grafie. Amsterdam-Baarn 1982.
Th.M. Brown. The work of G. Rietveld
architect, Utrecht 1958.
B. Rebel, Het nieuwe bouwen, het func
tionalisme in Nederland, 1918-1945,
Assen 1983.
Tot 1984 was het voormalige gemeentehuis van Winterswijk in de Woold-
straat een sieraad voor de omgeving. Toen verkocht de dienst der Domeinen
het monumentale, maar onbeschermde pand aan de meest biedende en dat
was het begin van de ontluistering.
De tot onroerend-goed-magnaat opge
klommen caféhouder, die het na hon
derdertig jaar overheidsbemoeienis in
het herenhuis voor het zeggen kreeg,
gaf meer om snel gewin dan om bouw
kundige schoonheid. Wie nu door de
Wooldstraat loopt, ziet een winkelpand
met reclames op luifelblokken in de bo
venlichten van de onderpui, tot op
straatniveau doorgetrokken raampartij-
en en een bovendeel dat voor de eige
naar zelfs de verfkwast niet waard is.
Alle verminkingen hebben het vroe
ger zo voorname karakter niet kunnen
wegdrukken, maar wat bleef is wel ver
gane glorie. Het voormalige gemeente
huis, dat na 1939 ook nog eens 45 jaar
belastingkantoor mocht zijn, oogt thans
als een zouteloos compromis tussen de
wensen van de projectontwikkelaar en
politiek afgedwongen welstandseisen,
die als doekje voor het bloeden moes-
Rob Lureman
ten dienen voor de protesten van de
plaatselijke monumentenbeschermers.
Wat verdween was het schitterende te
geltjestableau in de ingangspartij, de
roedeverdeling in de onderruiten en de
basementale opbouw van de voorge
vel. Om nog maar te zwijgen over het
tot louter verkoopoppervlakte gedegra
deerde interieur, de vernielde plafonds,
etc.
De pandjesbaas die eigenaar is had
een jaar eerder in de omgeving al de
onderpui van het in eclectische stijl op
getrokken doktershuis Riekhoff De
Jong laten 'omtoveren' in een 'passend
en eigentijds winkelgebeuren'.
Beide gevelontsieringen leidden in
Winterswijk versneld tot de komst van
een gemeentelijke monumentenveror
dening met bijbehorende lijst. Voordat
echter daadwerkelijk van enige locale
bescherming sprake was, zou in 1988
eerst nog het neo classistische notaris-
Hel voormalige gemeentehuis van
Winterswijk.
huis in de Misterade tegen de grond
gewerkt worden. En wel voor de alom
door de plaatselijke middenstand beju
belde 'zegeningen' van een gesloten win
kelgevelrij in een recht-toe-recht-aan-uit-
monstering, waarvoor elke architect met
enig zelfrespect zich dient te schamen.
