Damrak te Amsterdam is achterbuurt
geworden
10
Bert Franssen
Terrassen van inderhaast gesprokkeld hout, in elkaar getimmerd door een
best handige kennis. Enorme uithangborden van pulpmateriaal, qua ontwerp
van het allerverdrietigste soort. Losse commerciële objecten op de openbare
weg. Te veel automatenhallen, te veel wisselkantoortjes. Oprukkende patat
cultuur.
Dat is tegenwoordig het beeld van het
Amsterdamse Damrak. Prachtige ge
vels zijn goeddeels aan het oog ont
trokken door brutale aandachtstrek
kers. Mag je de commercie verwijten
dat zij gebruik maakt van de mogelijk
heden die er blijkbaar zijn? De ge
meenteraad) vond het tot nu toe niet
zo belangrijk. Er zijn raadsleden die de
wildgroei van terrassen te gek vinden.
'Zo gezellig...' 'Zo levendig'... 'Da's nou
typisch Amsterdam'
Lelijke opbouw op gevel aan het Damrak
(foto Bert Franssen).
Het Damrak in Amsterdam. De en
tree van de binnenstad. Een weergalo
ze gevelrij aan het water met op de
achtergrond de Oude Kerkstoren, de
beroemde Beurs van Berlage... Je
moet maar hopen dat een toerist met
open mond naar dit schouwspel kijkt.
Dan ziet hij de winkelzijde van het
Damrak niet. Van een afstandje nog
niet eens onaantrekkelijk.
Een compact landschap van reclame
borden, Mondriaan zou er inspiratie uit
putten. Van dichtbij ziet de straat er uit
als een achterbuurt, ordinair, lawaaie
rig, agressief.
Komend van de Dam loop ik langs ho
tel Ascot. Het heeft zijn ingang gemar
keerd met een vierkant luifeltje van
doorzichtig materiaal. Een onvergeeflij
ke stijlbreuk met de rest van de gevel.
Ik loop verder, langs het pas gereno
veerde terras van hotel De Rode
Leeuw, dat er nog min of meer uitziet,
maar veel te veel loopruimte wegneemt
(helaas, aan een eenmaal verstrekte
vergunning kan niets meer gedaan
worden). Het belendende Pizzaland is
maar een smal pandje, verscholen
achter het lange Rode Leeuw-terras
zou je het over het hoofd kunnen zien,
maar dat heeft men weten te voorko
men met een reusachtige driehoek, ver
uit de pui, plus een klein terrasje van
minimale kwaliteit. Kentucky Fried
Chicken en Change Expres zijn be
scheidener, hebben zich beperkt tot
gevelplaten, zij het van maximale om
vang. Bakker De Waal, iets verder op
de hoek van een steeg, heeft een drie
hoekige luifel van cash carrymateri-
aal. De gevel is hier eenvoudig wegge
broken, je wilt niet naar binnen maar je
bent er al.
Wie een uithangbord of luifel wil plaat
sen heeft een vergunning nodig, Een
vergunning van, let wel, de Dienst Ge
meente Belastingen. De kwaliteit van
het ontwerp speelt bij het verstrekken
van zo'n vergunning geen rol. Bij de
bouw van terrassen ook niet. Met als
gevolg dat het Damrak langzamerhand
het aanzien van een achterbuurt heeft
gekregen.
Sprankje hoop
Maar er gloort een sprankje hoop. Be
gin volgend jaar wordt het Damrak her
ingericht. Parkeerplaatsen verdwijnen,
er komt eenrichtingsverkeer, het trottoir
wordt verbreed. Dat betekent in ieder
geval, dat alle 'gevelaanplant' verwij
derd moet worden. Tijdelijk, maar hier
ligt toch een kans, vindt Rob Legdeur,
projectleider Stadshart.
Legdeur spreekt met onverholen af
schuw over de gevelvervuiling in de
stad ('Heeft u dat vreselijke nieuwe ter
ras op de Dam al gezien?1). Beschrijft
door mij genoemde geveltje in detail.
Hij hoopt op de volgende ontwikkeling:
'Bij de herinrichting van het Damrak
moet al het spul de straaf af. En dan
zullen we proberen de ondernemers
over te halen hun gevels op een meer
verantwoorde wijze aan te kleden. We
zullen dat doen aan de hand van een
aantal voorbeelden waarbij we laten
zien hoe het óók zou kunnen.'
Het is een kwestie van overtuigen.
Legdeur erkent dat zoiets niet makkelijk
is:
'Het probleem is dat winkeliers de ge
meenschappelijkheid van hun belan
gen niet zo gauw onderkennen. Ze kij
ken snel met scheve ogen naar hun
buurman. Als de luifel van een ander
