Kasteel Neercanne,
een omvangrijke
mergelrestauratie voltooid
MATH BERKERS
Ten zuiden van Maastricht, vlak tegen de Belgische grens, ligt Chateau d'Agimont, beter
bekend als kasteel Neercanne. Het is het enige terrassenkasteel dat Nederland rijk is.
Van augustus 1988 tot oktober 1989 is het hele complex, het kasteel, de bijgebouwen en
de terras- en keermuren, aan de buitenkant grondig gerestaureerd. Deze restauratie, het
omvangrijkste mergelproject van de afgelopen 20 a 30 jaar, werd op 15 november 1989
op symbolische wijze afgesloten door het leggen van de 'laatste' steen door de burge
meester van Maastricht, dhr. Ph. Houben.
Kasteel Neercanne is gebouwd tegen de
oostelijke helling van de Cannerberg. In
het dal beneden stroomt het riviertje de
Jeker. Aan de overkant van het Jekerdal
ligt de St. Pietersberg. De grote mergelaf-
graving van de ENCI is van deze kant af
net niet te zien. Stroomopwaarts, de Jeker
volgend, zie je, op Belgisch grondgebied,
de steile oevers van het dwars door de St.
Pietersberg gegraven Albert Kanaal. Een
onnederlands landschap, Limburg op zijn
mooist.
De geschiedenis van het kasteel, als ze
tel van een Heerlijkheid, voert terug tot
1316. Het huidige hoofdgebouw is echter
van veel recenter datum. Het werd in 1698
gebouwd in opdracht van baron Daniël
von Dopff, de toenmalige militaire com
mandant van de vesting Maastricht.
Het ingetogen classicistische gebouw
heeft een breed front met een in het gevel
vlak liggend middenrisaliet. Het risaliet
wordt bekroond door een driehoekig fron
ton met een rond middenvenster, dat ver
sierd is met een ornament van ranken. De
voorgevel wordt geflankeerd door twee,
ongeveer 3 meter naar voren geschoven,
zijvleugels. Exact symmetrisch is het kas
teel echter niet. Een deel van een ouder
gebouw, uit 1610, is in de zuidelijke zijvleu
gel opgenomen.
De achtergevel draagt in het veld van
een segmentvormig fronton het wapen van
Von Dopff. Dit wapen komt ook voor in de
sluitsteen van de noordelijke toegangs
poort tot het kasteel. Het hoofdgebouw is
evenals de rest van het complex bijna ge
heel opgetrokken van mergel. Deze mer
gel is afkomstig van de voormalige mer
gelgroeven van de achterliggende Can
nerberg. Alleen de schoorstenen zijn van
baksteen en de raam- en deuromlijstingen
zijn in Naamse Steen uitgevoerd.
Het poortgebouw van de zuidelijke in
gang en de kloeke hoektoren zijn ouder
dan het hoofdgebouw. Ze zijn in 1611 ge
bouwd in de zogenaamde Maaslandse re
naissance stijl, de streekstijl van veel van
de Zuid-Limburgse kastelen. Kenmerkend,
maar voor Zuid-Limburg niet ongewoon, is
dat de bijgebouwen achter het kasteel
deels tegen de bergwand aangebouwd en
deels hierin uitgehakt zijn. Van hieruit
heeft men toegang tot het gangenstelsel
van de Cannerberg.
De vrij steile helling maakte de aanleg
van de terrassen noodzakelijk. De zware,
8 meter hoge, keermuur van het hoogste
terras is waarschijnlijk het oudste deel van
het complex en dateert vermoedelijk al
van voor 1500. De muur wordt gesteund
door twee rondelen. De lagere terrassen
zijn bereikbaar met behulp van een, in één
van de rondelen ingebouwde trap. Deze
trap is ook ondergronds vanaf het kasteel
te bereiken. Het grote laagste terras is ook
geheel ommuurd. Drie tuinhekken met
bakstenen pijlers, die bekroond zijn met
Kasteel Neercanne ten zuiden van Maastricht.
